Kết nối tiêu thụ nông sản và sản phẩm OCOP các tỉnh vùng ĐBSCL

TMO - Sau 4 năm triển khai, chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) đã lan tỏa mạnh mẽ và đạt được những kết quả tích cực tại các tỉnh thuộc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều hạn chế về chuẩn hóa chất lượng cũng như phát triển thị trường tiêu thụ. 

Theo đánh giá của Văn phòng Điều phối xây dựng nông thôn mới Trung ương, tại khu vực ĐBSCL, nhiều tỉnh thành đã tích cực phát triển mô hình OCOP và đạt được kết quả bước đầu. Sở NN&PTNT tỉnh Đồng Tháp cho biết sau 4 năm triển khai thực hiện chương trình OCOP, tỉnh Đồng Tháp đã có 269 sản phẩm OCOP; trong đó có 61 sản phẩm OCOP 4 sao, 208 sản phẩm đạt 3 sao.

Tỉnh Trà Vinh hiện có 104 sản phẩm OCOP; trong đó có 6 sản phẩm đạt 5 sao, 15 sản phẩm đạt 4 sao, 85 sản phẩm đạt 3 sao, thuộc 65 chủ thể Tỉnh Trà Vinh đã có các cơ chế, chính sách về việc tiếp tục tăng cường, hỗ trợ xây dựng cho từng sản phẩm OCOP. Sở NN&PTNT tỉnh Trà Vinh đã đưa sản phẩm tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại, hội chợ, triển lãm ở nhiều tỉnh thành trên cả nước để quảng bá sản phẩm địa phương...

Chương trình OCOP đã tạo ra nhiều chuyển biến trong sản xuất các mặt hàng nông sản tại các địa phương. Ảnh: BCT 

Tiền Giang là địa phương tỉnh có điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển đa dạng các sản phẩm nông nghiệp. Trong đó, diện tích cây ăn quả hơn 90.000 ha với nhiều sản phẩm nổi bật như sầu riêng (diện tích hơn 50.000 ha, 13.000 cho thu hoạch với sản lượng hơn 350.000 tấn); khóm (diện tích 14.000 ha, sản lượng 250.000 tấn); mít (diện tích 14.000 ha, sản lượng 250.000 tấn); thủy sản sản lượng gần 300.000 tấn... Do đó, nhu cầu nhu cầu cần kết nối tiêu thụ các sản phẩm nông sản của tỉnh là rất lớn.

Hiện nay, tỉnh đã xây dựng được 187 mã số vùng trồng cho hơn 17.000 ha trên tất cả các loại cây trồng; công nhận được 148 sản phẩm OCOP (90 sản phẩm đạt 4 sao, 58 sản phẩm đạt 3 sao). Từ nay tới cuối năm, tỉnh dự kiến sẽ công nhận thêm 30 sản phẩm OCOP và dự kiến đến năm 2025 toàn tỉnh sẽ công nhận được 200 sản phẩm OCOP, trong đó có 10 sản phẩm OCOP 5 sao.

Tại Cà Mau, địa phương này hiện có 77 sản phẩm OCOP của 44 chủ thể. Trong đó có 3 sản phẩm 4 sao, 74 sản phẩm 3 sao, hầu hết đều thuộc nhóm thực phẩm và được xúc tiến phân phối tại các hệ thống siêu thị, đại lý trên cả nước cũng như các sàn thương mại điện tử. Qua đó, có 30% sản phẩm có doanh thu từ 5-8%, giá bán tăng 5-10%. Đặc biệt, Cà Mau xếp thứ 4/13 tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long có nhiều sản phẩm OCOP. Thời gian tới, địa phương sẽ xúc tiến thương mại, tiêu chuẩn hóa các sản phẩm OCOP để tiếp cận các thị trường Hàn Quốc, Úc, Thái Lan. Cùng với đó, tăng cường công tác dự báo thị trường, thúc đẩy tư duy sản xuất kinh tế nông nghiệp, thực hiện có hiệu quả việc kết nối tiêu thụ giữa các doanh nghiệp, tăng cường xúc tiến nông sản trên nền tảng số.

Các địa phương đẩy mạnh phát triển các sản phẩm OCOP trong không gian du lịch. Ảnh: Quang Tuấn 

Sau 4 năm triển khai, chương trình OCOP đã khơi dậy tiềm năng, thế mạnh của các địa phương, từng bước chuyển đổi từ quy mô nhỏ sang liên kết chuỗi giá trị khép kín, với vai trò chính là các hợp tác xã và doanh nghiệp. Dù đạt được những kết quả bước đầu khả quan, việc phát triển và thương mại hóa sản phẩm OCOP vẫn chưa phát huy hết tiềm năng, giá trị.

Văn phòng Điều phối xây dựng nông thôn mới Trung ương cho biết thời gian qua, số lượng sản phẩm OCOP tăng nhanh nhưng chưa bền vững, chưa tập trung vào các sản phẩm có lợi thế. Các địa phương thiếu sự chủ động, chưa tập trung chuẩn hóa chất lượng sản phẩm, năng lực thị trường, các giải pháp hỗ trợ, tổ chức, quản lý. Bên cạnh đó, các hoạt động xúc tiến thương mại còn manh mún, thiếu đồng bộ nên hiệu quả chưa cao. đến năm 2025, cả nước sẽ có 10.000 sản phẩm OCOP, ít nhất 50% sản phẩm được đánh giá phân hạng, ưu tiên phát triển HTX, phấn đấu 40% chủ thể là HTX. 

Do vậy, thời gian tới, các chủ thể cần sáng tạo hơn về sản phẩm; các địa phương cần hỗ trợ tích cực hơn, có kế hoạch đồng bộ, chi tiết, nghe ngóng các sản phẩm tương đồng để xây dựng chiến lược riêng, tránh trùng lặp. Hiện nay các chủ thể vẫn ít lựa chọn sản phẩm đặc thù mang tính chất bản địa. Sản phẩm OCOP hiện khá đa dạng, phong phú nhưng vẫn hạn chế về mẫu mã, tiếp cận thị trường. Do đó, các địa phương cần có nhiều hình thức để giới thiệu sản phẩm OCOP, ví dụ như kết hợp sản phẩm OCOP với du lịch nông thôn, du lịch cộng đồng.

Để phát triển hợp tác xã gắn với sản phẩm OCOP, chính quyền địa phương cần phát huy vai trò, trách nhiệm trong việc nâng cao nhận thức, khuyến khích chủ thể sản phẩm OCOP phát triển, bảo hộ sở hữu trí tuệ, hỗ trợ hợp tác xã về nguồn vốn, hạ tầng, quảng bá và xúc tiến tiêu thụ. Bên cạnh đó, số lượng sản phẩm OCOP nhiều thì tính riêng biệt cần xem xét, đánh giá. Bài toán kết nối nông sản hiện đang rất khó khăn, cần kêu gọi các doanh nghiệp, hệ thống bán lẻ cùng vào cuộc, xúc tiến thương mại, từ đó, tạo thu nhập cho người dân. 

Mạnh Đức