Hàng triệu người dân Indonesia sống trong vùng núi lửa đang hoạt động

TMO - Khoảng 15 triệu người dân tại Indonesia đang sinh sống trong các khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp từ những núi lửa đang hoạt động, đặt ra thách thức lớn đối với công tác phòng ngừa thiên tai, bảo đảm an toàn dân cư và ứng phó khẩn cấp trước nguy cơ phun trào.

Thông tin từ Cơ quan Địa chất thuộc Bộ Năng lượng và tài nguyên khoáng sản (ESDM) Indonesia cho biết trong tổng số khoảng 500 ngọn núi lửa trên khắp nước này, hiện có 127 núi lửa đang ở trạng thái hoạt động.

Một số trong đó được xếp vào nhóm có mức độ hoạt động cao, đòi hỏi phải theo dõi chặt chẽ. Theo ông Priatin Hadi Wijaya, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu núi lửa và giảm thiểu rủi ro địa chất (PVMBG), tính đến giữa tháng 12/2025, 3 ngọn núi lửa đang ở mức cảnh báo cấp III, gồm Merapi (Đặc khu Yogyakarta và Trung Java), Semeru (Đông Java) và Lewotobi Laki-laki (Đông Nusa Tenggara).

Ngoài ra, 24 ngọn núi lửa khác đang ở mức cảnh báo cấp II. Ông Hadi cho biết ước tính khoảng 15 triệu người đang sinh sống tại các khu vực xung quanh những núi lửa đang trong tình trạng cảnh báo và báo động.

Núi lửa Sinabung trên đảo Sumatra của Indonesia phun trào. (Ảnh: Reuters). 

Do đó, việc nâng cao cảnh giác, chuẩn bị phương án ứng phó và tuân thủ nghiêm các khuyến nghị an toàn là yếu tố then chốt nhằm giảm thiểu rủi ro thiên tai. Hiện Cơ quan Địa chất đang vận hành 74 trạm quan sát, giám sát 69 núi lửa hoạt động trên khắp Indonesia.

Công tác theo dõi đang được tiếp tục tăng cường trong dịp cuối năm, khi nhu cầu đi lại của người dân tăng cao và mùa mưa bước vào giai đoạn cao điểm. Một số núi lửa có lịch sử hoạt động mạnh và kéo dài, như Merapi, Semeru, Anak Krakatau, Kelud và Sinabung, tiếp tục được đặt trong diện giám sát đặc biệt do thường xuyên xảy ra các hiện tượng phun trào với nhiều hình thái khác nhau, từ phát thải tro bụi, mây nóng đến dòng dung nham.

Riêng núi Semeru, ngọn núi cao nhất trên đảo Java, đã ghi nhận nhiều đợt phun trào trong đầu tháng 12/2025. Gần đây nhất, ngày 7/12, Semeru đã xảy ra 4 vụ phun trào, với cột khói cao khoảng 1.000 mét so với đỉnh núi; đến nay, ngọn núi này vẫn duy trì ở mức cảnh báo cấp III. PVMBG đã ban hành các khuyến cáo an toàn, trong đó cấm mọi hoạt động dọc theo khu vực Besuk Kobokan ở phía Đông Nam, cách đỉnh núi 13 km, đồng thời hạn chế các hoạt động trong bán kính 5km quanh miệng núi lửa do nguy cơ vật liệu nóng bắn ra.

Ngoài nguy cơ phun trào, Cơ quan Địa chất cũng cảnh báo rủi ro từ tro bụi và dòng lahar, đặc biệt trong bối cảnh mưa lớn gia tăng. Mùa mưa cao điểm được dự báo kéo dài đến cuối tháng 1/2026, có thể làm trầm trọng thêm tác động của hoạt động núi lửa tại các khu vực dễ bị tổn thương. Là quốc gia nằm trên Vành đai lửa Thái Bình Dương, Indonesia thường xuyên đối mặt với các thảm họa địa chất như động đất và núi lửa.

Tuấn An