Hàng trăm nghìn tỷ đồng được đầu tư cho phòng chống thiên tai

TMO – Giai đoạn 2021-2024, cả nước đã bố trí gần 22.000 hộ dân ra khỏi vùng nguy cơ cao; đầu tư 2.602 tỷ đồng gia cố 469 km đê, xử lý 59 sự cố đê điều; xây dựng 8 khu neo đậu bão cho 9.200 tàu cá. Các địa phương huy động 95.949 tỷ đồng để xử lý điểm xung yếu, nâng cấp cơ sở vật chất. Ngân sách trung ương hỗ trợ 26.265 tỷ đồng cho khắc phục hậu quả thiên tai và hàng nghìn tấn gạo, hạt giống, vật tư y tế.

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, thời gian qua, cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương đã vào cuộc toàn diện, sâu sát và đạt nhiều kết quả nổi bật. Tính từ trước thời điểm sáp nhập tỉnh, 63/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã quán triệt, ban hành văn bản hướng dẫn, kế hoạch triển khai và tổ chức tuyên truyền rộng rãi đến từng cơ sở.

Giai đoạn từ 2020-2024, lực lượng chức năng huy động 59.013 lượt phương tiện, gần 1,2 triệu lượt cán bộ, chiến sĩ; sơ tán hơn 432.000 hộ dân; thông báo cho 2,3 triệu lượt tàu cá với 12,07 triệu lao động trên biển phòng tránh bão. Công tác tuyên truyền gửi 77,37 triệu tin nhắn SMS, 560 triệu tin Zalo, Viber cảnh báo; tập huấn gần 117.000 cán bộ; phát hành hàng trăm ấn phẩm, phim, tiểu phẩm nâng cao kỹ năng ứng phó.

Nhiều tuyến đê biển được cải tạo, nâng cấp ứng phó thiên tai. Ảnh: Đình Huy.

Ngoài ra, hệ thống văn bản pháp luật, cơ chế, chính sách tiếp tục được hoàn thiện. Nhiều luật và hàng chục nghị định, quyết định quan trọng liên quan đến phòng chống thiên tai, phòng thủ dân sự, đê điều, cứu trợ khẩn cấp, bố trí dân cư đã được ban hành, sửa đổi, bổ sung. Chính sách hỗ trợ sinh kế cho hàng chục nghìn hộ dân vùng thiên tai được triển khai, góp phần ổn định đời sống và sản xuất sau thiên tai.

Đáng chú ý, ngành khí tượng thủy văn đã hiện đại hóa công nghệ dự báo, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, phát triển bản đồ số cảnh báo sớm; đưa vào vận hành hệ thống cảnh báo lũ quét, dông, sét. Hệ thống giám sát thiên tai cả nước hiện có 215 trạm khí tượng bề mặt, 27 trạm khí tượng trên cao, 2.599 điểm đo mưa tự động, 426 trạm thủy văn, 27 trạm hải văn, 19 trạm giám sát biến đổi khí hậu, 10 radar thời tiết và 177 camera giám sát đê điều, hồ chứa.

Công tác giám sát nguồn nước đã xây dựng 8 kịch bản cho 54 tỉnh (trước thời điểm sáp nhập), cảnh báo 35 khu vực có nguy cơ hạn hán, xâm nhập mặn; xác định dòng chảy tối thiểu cho 725 hồ chứa, đập dâng. Hệ thống cảnh báo động đất, sóng thần với gần 100 trạm quan trắc đã kịp thời thông tin các trận động đất từ 2,5 độ Richter trở lên.

Giai đoạn 2021-2024, cả nước đã bố trí gần 22.000 hộ dân ra khỏi vùng nguy cơ cao; đầu tư 2.602 tỷ đồng gia cố 469 km đê, xử lý 59 sự cố đê điều; xây dựng 8 khu neo đậu bão cho 9.200 tàu cá. Các địa phương huy động 95.949 tỷ đồng để xử lý điểm xung yếu, nâng cấp cơ sở vật chất. Ngân sách trung ương hỗ trợ 26.265 tỷ đồng cho khắc phục hậu quả thiên tai và hàng nghìn tấn gạo, hạt giống, vật tư y tế. Các quốc gia, tổ chức quốc tế, cá nhân nước ngoài đã hỗ trợ thiết thực trong hoạt động ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai tại Việt Nam.

Từ những kết quả nêu trên, năng lực dự báo, cảnh báo được nâng cao. Theo đó, hệ thống tổ chức quản lý nhà nước và điều phối liên ngành về phòng, chống thiên tai đã được kiện toàn theo hướng tập trung, thống nhất, khắc phục tình trạng phân tán, chồng chéo. Hoạt động của các cơ quan chuyên trách được nâng tầm, đội ngũ cán bộ từng bước chuyên nghiệp hóa, đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh thiên tai ngày càng phức tạp.

Đến nay, lực lượng xung kích cấp xã đã phủ kín toàn quốc với hơn 823.000 thành viên, phản ứng nhanh theo phương châm “4 tại chỗ”, xử lý kịp thời các tình huống khẩn cấp.

Đáng chú ý là Luật Phòng thủ dân sự được Quốc hội thông qua tháng 6/2023, có hiệu lực từ 1/7/2024, quy định hợp nhất các ban chỉ đạo, chỉ huy về phòng chống thiên tai và ứng phó sự cố. Trong thời gian kiện toàn, Chính phủ yêu cầu bộ, ngành, địa phương duy trì hoạt động liên tục, không để xảy ra khoảng trống điều hành.

Năng lực dự báo, cảnh báo được nâng cao nhờ ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Từ trí tuệ nhân tạo dự báo bão, mưa cực đoan, xâm nhập mặn, tới hệ thống giám sát thiên tai (VNDMS), bản đồ rủi ro, camera theo dõi đê điều, hồ chứa, thiết bị quan trắc lũ quét, sạt lở. Các chương trình nghiên cứu trọng điểm KC.08, KC.09, KC.16... đã đưa vào ứng dụng nhiều giải pháp công nghệ mới, phục vụ trực tiếp công tác phòng ngừa và ứng phó.

Nhiều giải pháp công nghệ thân thiện môi trường như trồng rừng ngập mặn chắn sóng, chống sạt lở bờ sông được mở rộng, vừa bảo vệ dân cư, vừa góp phần thích ứng biến đổi khí hậu. Ứng dụng các trang mạng xã hội Facebook, Zalo, Viber trong việc cung cấp thông tin thiên tai; ứng dụng phần mềm họp trực tuyến để chỉ đạo công tác ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai.

Việt Nam cũng tăng cường hợp tác quốc tế, đóng vai trò Chủ tịch Ủy ban ASEAN về Quản lý thiên tai năm 2023, tổ chức hàng loạt hội nghị cấp cao, đồng thời tiếp nhận và phân phối kịp thời viện trợ quốc tế trị giá hàng chục triệu USD sau các đợt bão, lũ. Các dự án do đối tác tài trợ như trung tâm điều hành phòng chống thiên tai ở nhiều địa phương, hệ thống cảnh báo sớm... đang phát huy hiệu quả.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể đã huy động sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, kêu gọi nguồn lực hơn 2.885 tỷ đồng hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai, tiêu biểu như 2.675 tỷ đồng sau bão số 3 (Yagi) năm 2024. Nhiều mô hình cộng đồng chủ động phòng chống lũ, hạn hán, bão đã được nhân rộng, góp phần giảm thiểu thiệt hại, ổn định đời sống người dân./.

LÝ LAN