Hải Phòng: Chủ động ngăn mặn, giữ ngọt cho vùng sản xuất nông nghiệp

TMO - Trước diễn biến thời tiết cực đoan và nguy cơ xâm nhập mặn gia tăng, TP.Hải Phòng đang chủ động triển khai nhiều giải pháp kỹ thuật nhằm bảo vệ nguồn nước và ổn định sản xuất nông nghiệp. Các hồ đập, trạm bơm được vận hành linh hoạt, kết hợp gia cố công trình thủy lợi để giữ ngọt, đảm bảo nước tưới cho vụ mùa sắp tới.

Thông tin từ lãnh đạo Đài Khí tượng Thủy văn Hải Phòng cho biết, hiện nay biến đổi khí hậu (BĐKH) biểu hiện rất rõ qua nhiều yếu tố như nước biển dâng, sự phân bố lượng mưa không đều, mùa khô kéo dài với hạn hán và mùa mưa tập trung cường độ lớn. Những hiện tượng này đã làm gia tăng xâm nhập mặn tại Hải Phòng thời gian qua.

Trước đây, độ mặn trung bình tại các sông trên địa bàn Thành phố thường ở mức thấp, rất thích hợp cho sản xuất nông nghiệp. Cụ thể, tại sông Văn Úc (đo tại Trạm Thủy văn Trung Trang) độ mặn chỉ khoảng 0,11‰, tại sông Lạch Tray (đo tại trạm Kiến An) là 0,58‰. Tuy nhiên vài năm trở lại đây, xâm nhập mặn đã diễn biến khác đi, độ mặn trung bình đã cao hơn rất nhiều.

Trước thực tế trên, TP.Hải Phòng đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm chủ động phòng chống xâm nhập mặn và bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp trong mùa khô. Các địa phương rà soát toàn bộ hệ thống thủy lợi, gia cố những vị trí xung yếu, nạo vét kênh mương để nâng cao khả năng trữ ngọt và dẫn nước về đồng ruộng.

Cùng với đó, các trạm bơm ven sông được vận hành linh hoạt theo diễn biến thủy triều, tranh thủ lấy nước khi độ mặn ở ngưỡng cho phép. Ngành nông nghiệp cũng khuyến cáo nông dân áp dụng cơ cấu mùa vụ phù hợp, chuyển đổi giống cây trồng chịu hạn, giảm sử dụng nước và tăng cường giải pháp tưới tiết kiệm.

Xâm nhập mặn gây ảnh hưởng tới sản xuất nông nghiệp của người dân TP.Hải Phòng. (Ảnh: TV). 

Nhiều vùng sản xuất trọng điểm đã chủ động trữ nước từ sớm nhằm hạn chế tình trạng thiếu nước cục bộ. Việc theo dõi, cảnh báo mặn được tăng cường liên tục, giúp chính quyền cơ sở kịp thời đưa ra biện pháp điều tiết. Với cách làm chủ động, linh hoạt, Hải Phòng đang nỗ lực kiểm soát tốt nguy cơ xâm nhập mặn, giữ ngọt ổn định cho vùng sản xuất nông nghiệp và giảm thiểu rủi ro. Để bảo đảm chất lượng nguồn nước phục vụ sản xuất, dân sinh tại Hải Phòng, Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố cùng các địa phương, đơn vị chủ động thực hiện phòng, chống xâm nhập mặn.

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng, trước dự báo nước mặn năm nay đến sớm và có nhiều diễn biến phức tạp, đơn vị đã đề nghị các địa phương và doanh nghiệp thủy lợi trên địa bàn thành phố tăng cường bộ phận thường trực kiểm tra độ mặn tại các công đầu mối;

Bên cạnh đó, tranh thủ khi mực nước đủ cao trình, độ mặn trong giới hạn cho phép tổ chức lấy nước bổ sung để thau, đảo trong hệ thống thủy lợi. Các đơn vị chủ động duy tu, bảo dưỡng, phát huy công năng sử dụng các công trình thủy lợi đã được đầu tư, gắn với tăng tần suất kiểm tra chất lượng trong hệ thống thủy lợi.

Trên địa bàn TP.Hải Phòng, hệ thống thủy lợi Tiên Lãng là một trong những tuyến chịu nhiều ảnh hưởng của xâm nhập mặn. Do đó, ngay từ đầu tháng 11/2025 Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Tiên Lãng đã chủ động duy tu, sửa chữa, vận hành các công trình phòng, chống xâm nhập mặn. Công ty thường xuyên vận hành các cống dưới đê trong vùng nhiễm mặn và các cống ngang để ngăn nguồn nước mặn xâm nhập. Từ đó chủ động thau đảo nguồn nước qua cống Hùng Thắng, C1, C2, Thành Tre... để cải thiện chất lượng nguồn nước và giảm độ mặn.

Lãnh đạo công ty cho biết, những năm gần đây độ mặn tăng cao, diễn biến bất thường và đến sớm, nên công ty luôn theo dõi sát sao. Đơn vị chỉ lấy nước vào hệ thống khi điều kiện cho phép, bảo đảm đủ nguồn nước thô phục vụ sản xuất hơn 10.000 ha lúa, hoa màu khu vực huyện Tiên Lãng trước đây và cung ứng nguồn nước thô cho các nhà máy nước mini.

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Hải Phòng thông tin, trong giai đoạn 2020 - 2025, bằng nhiều nguồn vốn, TP. Hải Phòng được đầu tư, xây dựng các công trình điều tiết nước, phòng, chống mặn...

Tiêu biểu là Dự án cải tạo, nâng cấp hệ thống thủy lợi Đa Độ với gần 30 công trình được đầu tư, trong đó có các công trình đầu mối như: Cống Quang Hưng, Đồng Thẻo, Trung Trang... Những công trình này đã và đang phát huy tác dụng tích cực trong việc điều tiết nước phục vụ sản xuất, đồng thời thực hiện tốt công tác phòng, chống nhiễm mặn. Trước thực tế xâm nhập mặn ngày càng diễn biến phức tạp khó lường, nguy cơ vào sâu vào đồng ruộng, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và nguồn nước phục vụ dân sinh, việc đầu tư nâng cấp và xây dựng mới các công trình chống xâm nhập mặn là rất cấp bách.

TP.Hải Phòng nạo vét kênh mương, đảm bảo nguồn nước trong cao điểm hạn mặn. (Ảnh: BH). 

Hệ thống thủy lợi của thành phố Hải Phòng có nhiệm vụ tưới, tiêu cho gần 200.000 ha diện tích nông nghiệp, thủy sản và cung cấp hàng trăm triệu m3 nước thô mỗi năm. Riêng hệ thống thủy lợi An Kim Hải cung ứng tới 2/3 nguồn nước sinh hoạt cho nhân dân thành phố. Song song với việc vận hành, khai thác hiệu quả các công trình ngăn mặn hiện có, thời gian tới, thành phố quan tâm đầu tư các công trình ngăn mặn theo đề xuất của các địa phương và ngành nông nghiệp, thực hiện tốt công tác phòng, chống thiên tai, bảo vệ nguồn nước ngọt cho hệ thống thủy lợi của Hải Phòng.

Trước đó, TP.Hải Phòng ban hành Quyết định số 565/QĐ-UBND về việc phê duyệt đề án xây dựng, cập nhật kế hoạch hành động ứng phó với BĐKH TP.Hải Phòng giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Mục tiêu cụ thể nhằm đánh giá tác động của BĐKH đến môi trường tự nhiên và các ngành, lĩnh vực kinh tế - xã hội, từ đó xác định giải pháp ứng phó cho các ngành, lĩnh vực, và địa phương trên địa bàn thành phố; Nâng cao hiệu quả thích ứng với BĐKH và giảm nhẹ phát thải khí nhà kính thông qua việc tăng cường công tác quản lý nhà nước về BĐKH và thúc đẩy việc lồng ghép các yếu tố BĐKH vào các chương trình, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của thành phố;

Đề xuất các giải pháp và danh mục dự án ưu tiên nhằm ứng phó với BĐKH cho thành phố Hải Phòng giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050… Xây dựng Kế hoạch phòng chống thiên tai trên địa bàn thành phố giai đoạn 2020-2025; Cập nhật phân vùng rủi ro thiên tai, xây dựng bản đồ cảnh báo thiên tai (bão, nước dâng do bão, hạn hán, xâm nhập mặn...)…

Trong thời gian tới, Hải Phòng tiếp tục duy trì chế độ giám sát độ mặn theo thời gian thực, đồng thời hoàn thiện phương án ứng phó dài hạn nhằm tăng cường khả năng chống chịu của hệ thống thủy lợi. Những giải pháp bền vững này không chỉ giúp địa phương giữ ngọt hiệu quả mà còn góp phần nâng cao tính chủ động của toàn ngành nông nghiệp trước các thách thức của BĐKH.

Lê Hằng