Giải pháp khắc phục tình trạng ngập úng đô thị mùa mưa bão

TMO - Tác động của biến đổi khí hậu, áp lực từ quá trình phát triển kinh tế-xã hội khiến cho hạ tầng đô thị quá tải, dẫn đến nhiều khu vực đô thị trên địa bàn tỉnh Đồng Nai tái diễn tình trạng ngập úng sâu, ảnh hưởng đến chất lượng môi trường, sinh hoạt của người dân. Thực trạng này, đòi hỏi tỉnh Đồng Nai cần triển khai các giải pháp phòng chống ngập úng đô thị mùa mưa bão.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có nhiều điểm ngập nặng tại các địa phương như TP.Biên Hòa, huyện Trảng Bom, huyện Long Thành, huyện Nhơn Trạch. Ngoài các điểm ngập ở các khu dân cư thì còn có các điểm ngập nặng trên các tuyến đường liên tỉnh và cả quốc lộ… Cụ thể, tại TP.Biên Hòa có nhiều điểm ngập như đường Đồng Khởi đoạn qua ngã ba Trảng Dài thuộc hai phường Tân Phong, Trảng Dài; khu vực đường Huỳnh Văn Nghệ đoạn thuộc phường Bửu Long; quốc lộ 51 đoạn thuộc phường Long Bình Tân; cổng 11 đoạn thuộc phường Long Bình...

Còn tại huyện Trảng Bom, Đồng Nai, ngập nặng nhất là tuyến đường ĐT767 đoạn qua khu vực gần KCN Sông Mây, mỗi khi mưa xuống người dân và công nhân đều khổ sở do phải lội nước. Có nhiều đoạn nước cao cả 70cm-1m khiến cho xe máy bị chết máy, bị nước cuốn…Tương tự, tại huyện Long Thành, Đồng Nai nhiều vị trí khu dân cư cũng bị ngập nặng, nước về nhiều gây ngập nhà, hư hỏng nhiều tài sản khiến người dân bị thiệt hại nặng nề.

Tình trạng ngập úng đô thị tại TP. Biên Hòa vẫn thường xuyên diễn ra sau mỗi cơn mưa lớn. Ảnh: TH 

Thời gian qua, Sở Xây dựng Đồng Nai cùng các ngành, địa phương nghiên cứu đề xuất nhiều giải pháp và đã thực hiện xử lý khắc phục tình trạng ngập úng cục bộ đô thị trong mùa mưa bão thông qua  dự án đầu tư và các công trình thoát nước như cống/mương để dẫn nước thoát ra nguồn tiếp nhận được nhanh nhất: Đến nay, nhiều dự án dự kiến hoàn thành trong 2023 (như Dự án chống ngập khu vực cầu Đồng Khởi đã được khởi công ngày 1/7/2023; Dự án chống ngâp khu vực trước chợ Long Bình Tân trên đường Quốc lộ 51; Dự án chống ngập khu vực gần ngã 3 công an phường Trảng Dài; hệ thống thoát nước trên tuyến đường tỉnh ĐT.774B tại huyện Tân Phú; hệ thống chống úng xã Xuân Hưng tại huyện Xuân Lộc tiến độ đạt được khoảng 80%...); 

Một số dự án đã khởi công, dự kiến hoàn thành năm 2024 (như dự án chống ngập trên đường Võ Nguyên Giáp, dự án chống ngập khu vực gần ngã 3 đường Đồng Khởi đoạn đầu vào đường Bùi Trọng Nghĩa khu phố 2A, phường Trảng Dài tại thành phố Biên Hòa: dự án hệ thống thoát nước mưa dọc tuyến đường Trường Chinh, dự án hệ thống thoát nước mưa dọc tuyến đường Trường Chinh tại huyện Trảng Bom,)…dự báo khi các dự án này hoàn thành sẽ khắc phục dứt điểm các điểm ngập này.

 Sở Xây dựng yêu cầu các địa phương xác định đưa các dự án chống ngập, tiêu thoát lũ vào danh mục dự án cấp bách để được ưu tiên bố trí vốn và có cơ chế đẩy nhanh tiến độ thực hiện; Chọn lựa các đơn vị khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế bản vẽ thi công, thi công xây dựng có đủ năng lực, kinh nghiệm để tránh tình trạng chỉnh sửa hồ sơ, xử lý kỹ thuật nhiều lần; Xây dựng dự toán phương án bồi thường, chuẩn bị nguồn kinh phí, vướng mắc khâu nào, hướng xử lý ra sao để nhanh chóng bàn giao mặt bằng không ảnh hưởng đến tiến độ dự án chính…

Bên cạnh đó, thực hiện các dự án nạo vét khơi thông dòng chảy (cống, rãnh, kênh, mương), các dự án sữa chữa mặt đường dẫn nước: cụ thể như dự án Nạo vét suối săn máu; dự án Nạo vét kênh tiêu Bàu Cá, nạo vét suối Ông Quế tại huyện Long Thành; dự án nạo vét mương đường Xuân Bắc - Long  Khánh, nạo vét Suối Gia Dụng, nạo vét, gia cố Suối 3 Tây  Kim…; Sở Xây dựng thường xuyên yêu cầu UBND huyện tự chủ động bố trí vốn sự nghiệp và xây dựng kế hoạch thường xuyên và định kỳ thực hiện việc duy tu, nạo vét các tuyến mương, cống bị bồi lấp, khơi thông dòng chảy hạ lưu cuối suối và tổ chức gom rác thải, chất thải trong các khu dân cư các tuyến đường giao thông, đặc biệt tập trung vào thời điểm trước và trong mùa mưa bão để đảm bảo việc tiếp nhận, tiêu thoát nước.

Sở Xây dựng đã làm việc với Cục Quản lý đường bộ IV và Cục Quản lý đường bộ IV đã thống nhất chấp thuận cho địa phương thực hiện tổ chức nạo vét hệ thống thoát nước. Sở Xây dựng đã đề nghị UBND các địa phương chủ động xây dựng Kế hoạch nạo vét hệ thống thoát nước trên các tuyến đường Quốc lộ. Đồng thời, kiến nghị Cục quản lý đường bộ IV có giải pháp cải tạo lại các tấm đan tăng khả năng thu nước nhưng không tụ rác và có thể ngăn mùi.

Việc triển khai đồng bộ các giải pháp như triển khai các dự án nạo vét khơi thông dòng chảy, quy hoạch thoát nước góp phần hạn chế tình trạng ngập sâu do mưa lớn trên địa bàn. Ảnh: ĐT. 

Thời gian tới, Sở Xây dựng phối hợp các ngành chức năng trên địa bàn tỉnh nâng cao chất lượng quy hoạch, quy hoạch phải thông minh, quy hoạch phải bền vững, ổn định với tầm nhìn chiến lược lâu dài, hạn chế điều chỉnh quy hoạch, hạn chế tối đa bêtông hóa, bảo tồn yếu tố tự nhiên, tiết kiệm năng lượng là một trong những giải pháp giảm ngừa biến đổi khí hậu; Quy hoạch chi tiết các khu chức năng, nhất là sự đấu nối hạ tầng kỹ thuật phải gắn với việc tính toán khả năng tiếp nhận để có phương án đầu tư nâng cấp hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị tương xứng, đồng bộ.

Sở Xây dựng chú trọng nội dung quy hoạch thoát nước, các dự án ưu tiên đầu tư làm cơ sở triển khai đầu tư mạng lưới thoát nước đồng bộ cho đô thịtrong công tác hướng dẫn, lập, thẩm định các đồ án quy hoạch xây dựng của từng địa phương, từng đô thị, đồng thời vẫn tiếp tục kiến nghị Bộ Xây dựng đưa nội dung cần thiết lập quy hoạch thoát nước đô thị vào dự án Luật quy hoạch đô thị và nông thôn đang xây dựng.

Các địa phương cần xây dựng Kế hoạch cải tạo chỉnh trang hệ thống mương, rạch, suối bị lấn chiếm, thu hẹp, bị ô nhiễm nặng chảy qua các đô thị, khu dân cư tập trung; nạo vét, mở rộng các rạch, suối, cầu, cống trong nội đô; kết hợp với bố trí xây dựng các hồ điều hòa ở các vị trí phù hợp trong quá trình lập quy hoạch chung xây dựng góp phần tái lập hệ sinh thái tiêu thoát nước tự nhiên, bảo vệ cảnh quan môi trường.

Bảo vệ tuyệt đối hành lang sông, suối và các công trình tiêu thoát nước; Thực hiện cắm mốc phạm vi hành lang bảo vệ quy định về phòng, chống lấn chiếm hệ thống thoát nước đô thị; Ban hành quy định quản lý hệ thống thoát nước đô thị và có giải pháp quản lý, xử phạt tình trạng san nền trái phép, chặt hạ cây xanh mà không có giải pháp dẫn dòng thoát lũ, tình trạng xây dựng xây dựng lần chiếm dòng chảy; Quản lý chặt chẽ việc thu gom rác, xử lý nghiêm việc xả rác.

Nghị quyết số 30 của HĐND tỉnh về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 có 12 dự án thoát nước tại các huyện, thành phố. Trong đó có một số dự án lớn: Hệ thống thoát nước khu vực suối Nước Trong huyện Long Thành 584 tỷ đồng; Tuyến thoát nước dải cây xanh tại huyện Nhơn Trạch hơn 310 tỷ đồng; Chống ngập úng khu vực suối Chùa, suối Bà Lúa, suối Cầu Quan tại TP.Biên Hòa hơn 267 tỷ đồng...Các dự án này chủ yếu do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh làm chủ đầu tư, đã và đang trong quá trình thực hiện. 

Cuối tháng 6/2023,  Ban Chỉ đạo cấp, thoát nước và xử lý nước thải các đô thị tỉnh đã  ban hành kế hoạch thực hiện khắc phục tình trạng ngập nước khi mưa lớn trên toàn tỉnh giai đoạn 2023-2026. Theo đó, mục đích của kế hoạch là tập trung giải quyết dứt điểm tình trạng ngập nước khi mưa lớn trên toàn tỉnh, đặc biệt là tại các đô thị. Đồng thời đề ra giải pháp hữu hiệu để giảm tình trạng ngập úng thời gian tới, tiến đến khắc phục tình trạng ngập úng tại các đô thị và các tuyến giao thông toàn tỉnh.

Để thực hiện kế hoạch này, Sở GTVT, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông tỉnh, UBND các huyện, thành phố được yêu cầu đưa các dự án chống ngập, tiêu thoát lũ vào danh mục dự án cấp bách để được ưu tiên bố trí vốn.Tập trung đẩy nhanh tiến độ thực hiện bồi thường, nhanh chóng bàn giao mặt bằng không ảnh hưởng đến tiến độ các dự án chống ngập úng khu vực các suối: Chùa, Bà Lúa và Cầu Quan (TP.Biên Hòa).

Tiếp tục bố trí vốn sự nghiệp cho công tác duy tu, nạo vét bùn, khơi thông cống rãnh kênh mương, tập trung vào thời điểm trước và trong mùa mưa bão để đảm bảo việc tiếp nhận, tiêu thoát nước. Xây dựng kế hoạch cải tạo chỉnh trang hệ thống mương, rạch, suối bị lấn chiếm, thu hẹp, bị ô nhiễm nặng chảy qua các đô thị, Khu dân cư tập trung; nạo vét, mở rộng các rạch, suối, cầu, cống trong nội đô; kết hợp với bố trí xây dựng các hồ điều hòa ở các vị trí phù hợp trong quá trình lập quy hoạch chung xây dựng.

Minh Thư