Giải pháp bảo vệ môi trường của đồng bào Cơ tu

TMO - Dựa vào lợi thế tự nhiên sẵn có, đồng bào Cơ tu ở 3 thôn Tà Lang, Giàn Bí và Phú Túc tại xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang (TP. Đà Nẵng) đang từng bước phát triển loại hình du lịch sinh thái gắn với cộng đồng, nhằm bảo vệ sự đa dạng về sinh học, bảo vệ môi trường và góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.

Xã Hòa Bắc nằm là vùng đệm nằm giữa Vườn quốc gia (VQG) Bạch Mã và Khu bảo tồn thiên nhiên Bà Nà - Núi Chúa, có vai trò quan trọng trong việc bảo tồn giá trị đa dạng sinh học ở Việt Nam. Nơi đây sở hữu nhiều cánh rừng nguyên sinh đa đạng với những dòng sông, con suối, thác ghềnh hoang sơ, gần như nguyên vẹn chưa bị thương mại hóa…

Địa phương này cũng nằm ở thượng nguồn sông Cu Đê, nơi có địa hình đồi núi, sông suối tự nhiên và hệ động, thực vật phong phú, đa dạng. Từ thôn Tà Lang có thể chèo thuyền, chống bè qua các địa danh nổi tiếng như hố Giếng, thác Xếp, thác Rễ, khe Giao. Đặc biệt, qua Tà Lang, vượt đèo Mũi Trâu, từ đây sẽ nhìn thấy rõ đỉnh Bạch Mã cùng núi Chúa mây phủ giăng mờ.

Toàn cảnh suối Vũng Bọt - con suối nằm ở khu vực trung tâm của Tà Lang – Giàn Bí

Trước đây, xã Hòa Bắc thu hút nhiều khách du lịch trong nước và quốc tế đến tham quan, khám phá. Tuy nhiên, địa phương này chưa thành lập hệ thống quản lý du khách, dẫn đến hoạt đông du lịch tự phát gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái và chất lượng môi trường.

Tại thôn Tà Lang, chính quyền địa phương đang tích cực phát triển các ý tưởng về phát triển du lịch làng nghề, kết hợp trải nghiệm sinh thái làng nghề, kết nối các điểm đến nhằm phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái góp phần cải thiện sinh kế cho người dân cũng như đảm bảo chất lượng không gian sống của đồng bào. Từ đây, Tổ hợp tác Du lịch cộng đồng tại thôn Tà Lang và Giàn Bí được thành lập.

Đươc sự ủng hộ từ bà con, Tổ hợp tác đã tổ chức các tuyến du lịch trải nghiệm trong ngày và khôi phục một số nghề truyền thống, một mặt nhằm đưa hoạt động du lịch đi vào nền nếp, bài bản, quản lý được điểm đến của du khách, từ đó thu gom rác thải, hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường. Mặt khác, để du khách được tìm hiểu, khám phá, trải nghiệm nét văn hóa truyền thống, các món ăn dân dã của núi rừng Tây Bắc, đồng thời tạo thêm thu nhập cho người dân.

Bên cạnh đó, Tổ hợp tác Du lịch cộng đồng còn nhân rộng các mô hình du lịch sinh thái gắn với bảo vệ môi trường, tiêu biểu như Chi hội Phụ nữ với “Mỗi hố rác một cây xanh”, “Ngày Chủ nhật Xanh - Sạch - Đẹp”, “Phân loại rác tại nguồn”; Chi hội Người cao tuổi với mô hình “3 không + 1 trong tang lễ” giảm bớt các thủ tục trong tang lễ truyền thống; Chi hội Nông dân với các hoạt động giúp nhau sản xuất, phát triển kinh tế, xây dựng vườn mẫu trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, thôn kiểu mẫu nông thôn mới..

Đồng bào Cơ tu phát triển du lịch cộng đồng gắn với công tác bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường

Nhằm phát huy hiệu quả công tác bảo vệ môi trường tại địa phương, xã Hòa Bắc đã triển khai Đề án Bảo tồn văn hóa đồng bào Cơ Tu gắn với phát triển du lịch sinh thái cộng đồng. Đề án do Ban điều hành Quỹ Môi trường toàn cầu tại Việt Nam xây dựng tại hai thôn Tà Lang và Giàn Bí với tổng kinh phí hơn 2 tỷ đồng, nhằm mục tiêu bảo vệ đa dạng sinh học vùng đệm của Khu bảo tồn thiên nhiên Cơ Tu, hướng tới phát triển du lịch sinh thái cộng đồng, cải thiện sinh kế của đồng bào dân tộc nơi đây.

Du lich sinh thái tại thôn Tà Lang

Từ khi đề án về với đồng bào, đã có tác động tích cực đến cuộc sống người dân, tạo sinh kế và nâng cao nhận thức, tầm quan trọng về bảo tồn thiên nhiên; khôi phục một số nét văn hóa truyền thống đã mai một như đan lát, thổ cẩm, múa cồng chiêng; thành lập 2 tổ quản lý rừng với diện tích hơn 1.800 ha rừng tự nhiên, vùng đệm của VQG Bạch Mã và Khu bảo tồn thiên nhiên Bà Nà - Núi Chúa. Thành lập các câu lạc bộ đan lát, ẩm thực truyền thống, văn nghệ; hỗ trợ trang bị cồng chiêng, trang phục truyền thống; truyền thông về công tác quản lý, bảo vệ rừng và tập huấn thực hiện cách quản lý, phân loại, tái sử dụng các loại chất thải trong sinh hoạt để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, nâng cao sức khỏe cộng đồng...

Du lịch cộng đồng được coi là giải pháp hữu hiệu  mang lại nhiều lợi ích phát triển kinh tế bền vững nhất cho bản địa, không chỉ giúp người dân bảo vệ tài nguyên, môi trường sinh thái, mà còn góp phần bảo tồn và phát huy những nét văn hoá độc đáo của địa phương. Có thể nói, mô hình du lịch cộng đồng là sản phẩm ý nghĩa, góp phần quảng bá văn hóa đồng bào dân tộc Cơ Tu cũng như đóng góp vào sự phát triển chung của du lịch Đà Nẵng.

Thời gian qua, Sở Du lịch TP. Đà Nẵng đã tham mưu cho lãnh đạo thành phố nhiều nội dung, đề án về phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng nhất là tại huyện Hòa Vang, với mục tiêu gắn người dân tham gia cùng phát triển du lịch và hướng tới việc mỗi người dân là đại sứ, sứ giả của ngành du lịch để xây dựng môi trường du lịch của Thành phố ngày càng văn minh và thân thiện.

Hoài Dương