Gia Lai phát triển vùng nguyên liệu cà phê bền vững

TMO - Với lợi thế về điều kiện tự nhiên, ngành hàng cà phê tại Gia Lai những năm gần đây giữ vững đà tăng trưởng. Địa phương này hướng tới mục tiêu phát triển các vùng nguyên liệu cà phê bền vững, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao từ thị trường xuất khẩu.

Cà phê hiện là cây trồng chủ lực của tỉnh Gia Lai với diện tích hơn 106.400 ha, trong đó, diện tích cà phê kinh doanh hơn 94.270 ha, năng suất bình quân đạt hơn 3,3 tấn/ha, sản lượng khoảng 312.100 tấn/năm. Toàn tỉnh có khoảng 46.000 ha cà phê được chứng nhận sản xuất theo các tiêu chuẩn VietGAP, 4C, Rainforest, Organic…

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Gia Lai, để tiếp tục nâng cao chất lượng cà phê nhằm mở rộng thị trường, doanh nghiệp, hợp tác xã, người dân trên địa bàn tỉnh sẽ đẩy mạnh áp dụng rộng rãi kỹ thuật tưới tiết kiệm, trồng cây chắn gió, tủ gốc và canh tác cà phê cảnh quan; đồng thời, từng bước áp dụng cơ giới hóa khâu thu hoạch và sản xuất cà phê đạt chứng nhận. Trong đó, phát triển cà phê sạch là hướng đi tất yếu để nâng cao giá trị sản phẩm và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Ngành nông nghiệp khuyến khích bà con áp dụng phương thức canh tác bền vững, sử dụng phân bón hữu cơ, hạn chế thuốc bảo vệ thực vật và thu hoạch quả chín để đảm bảo chất lượng cà phê. Khi người nông dân hiểu rõ giá trị của sản xuất sạch, họ sẽ chủ động nâng cao chất lượng sản phẩm, từ đó giá bán cũng sẽ cao hơn, ổn định hơn.

Ngành nông nghiệp tỉnh khuyến khích bà con áp dụng phương thức canh tác bền vững, sử dụng phân bón hữu cơ trong trồng cà phê. 

Gia đình bà Dương Thị Bảy (trú tại thôn 4, xã Ia Hlôp, huyện Chư Sê) có 5ha cà phê. Ở niên vụ 2023-2024, thời tiết không mấy thuận lợi, cộng với việc vườn cà phê đã già cỗi nên năng suất bị sụt giảm, dự kiến chỉ đạt khoảng 6 tấn nhân/ha. Với giá bán cà phê nhân đang ở mức cao, gia đình bà chú trọng hái cà phê đạt độ chín từ 80 - 90% trở lên và hái thành nhiều đợt để nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm gia tăng lợi nhuận.

Bà Bảy cho biết: Nếu mình hái quả xanh nhiều quá thì đến khi xay ra nhân, sản lượng sẽ giảm, ảnh hưởng đến chất lượng cà phê. Ý thức được điều đó, gia đình chăm chút hái cà phê chín thành nhiều đợt. Tuy tốn nhiều nhân công nhưng được cái lợi là bảo vệ được cành cà phê. Ngoài ra, gia đình còn sử dụng phân hữu cơ tự ủ từ các chế phẩm vi sinh bản địa để bón cho cây trồng.

Với 3ha trồng cà phê trước đây, gia đình ông Trần Điền (xã Hòa Phú, huyện Chư Păh) sử dụng lượng phân bón hóa học nhiều khiến năng suất giảm dần. Từ đó, ông luôn trăn trở và bắt đầu dành thời gian tìm hiểu về sản xuất sạch để bảo vệ môi trường, đồng thời đảm bảo sức khỏe cho gia đình và người tiêu dùng. Nhờ sản xuất theo hướng hữu cơ nên vườn cà phê của gia đình ông Điền luôn cho năng suất ổn định. Năm ngoái, trong khi nhiều vườn cà phê bị mất mùa thì 1.000 cây cà phê của gia đình ông cho năng suất hơn 4 tấn nhân, lợi nhuận thu về hàng trăm triệu đồng.

Theo kế hoạch cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Gia Lai đến năm 2030, tỉnh đang đặt mục tiêu định hướng phát triển ổn định diện tích cà phê toàn tỉnh khoảng 100.000ha. Trong đó, cà phê sản xuất theo hướng hữu cơ đạt khoảng hơn 15%. Để đạt được điều này, Gia Lai đang đẩy mạnh phát triển vùng trồng cà phê theo hướng cảnh quan, tập trung ở những nơi có điều kiện thuận lợi, kết hợp vùng trồng cà phê với phát triển văn hóa, du lịch, dịch vụ...

Đồng thời, rà soát diện tích cà phê trồng ở những nơi không thích hợp, năng suất thấp, đặc biệt ở những vùng khó khăn về nước tưới để chuyển đổi sang trồng các cây trồng khác có hiệu quả, giá trị kinh tế cao hơn. Đáng chú ý, Gia Lai sẽ ưu tiên đẩy mạnh tái canh các vườn cà phê già cỗi, sử dụng 100% giống cà phê có năng suất, chất lượng cao, kháng sâu bệnh. Thực hiện trồng xen canh cây công nghiệp, cây ăn quả lâu năm với những vùng trồng cà phê tái canh có điều kiện.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng sẽ tiếp tục thực hiện có hiệu quả kế hoạch phát triển cà phê đặc sản Việt Nam trên địa bàn. Đến năm 2030, tỉnh đặt mục tiêu diện tích cà phê vối đặc sản đạt khoảng hơn 2.340ha, sản lượng đạt 1.700 tấn.

Gia Lai sẽ ưu tiên đẩy mạnh tái canh các vườn cà phê già cỗi, sử dụng 100% giống cà phê có năng suất, chất lượng cao, kháng sâu bệnh. 

Với những hướng đi bền vững, Gia Lai cũng phấn đấu đến năm 2030, trên 80% diện tích cà phê đạt các tiêu chuẩn sản xuất (VietGAP, 4C, RA, FLO, C.A.F.E. Practices, Organic...) và trên 70% diện tích cà phê được cấp mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Đồng thời, tỉnh cam kết sẽ thực hiện tốt quy định EUDR về phát triển ngành hàng cà phê chống suy thoái rừng, phá rừng.

Những năm tới, Gia Lai sẽ tập trung đẩy mạnh thu hút đầu tư về lĩnh vực chế biến sâu sản phẩm cà phê và phát triển hệ thống logistics. Địa phương sẽ hỗ trợ người dân, hợp tác xã để chú trọng nâng tỷ lệ cà phê thu hái đúng độ chín, đạt tiêu chuẩn chất lượng đạt 80 - 90%. Hạt cà phê cần được đảm bảo sạch trong tất cả các khâu: Thu hái, phơi sấy, sơ chế, bảo quản, cung cấp cà phê nguyên liệu... để nâng cao chất lượng cà phê xuất khẩu và tiêu thụ trong nước.

Gia Lai sẽ tiếp tục khuyến khích đầu tư mới và nâng cấp các nhà máy sử dụng công nghệ hiện đại trong chế biến cà phê rang xay, cà phê hòa tan. Đồng thời, tăng cường đầu tư nâng cấp hệ thống sân phơi và máy sấy đối với sơ chế cà phê bằng phương pháp khô. Khuyến khích nông dân hợp tác trong sơ chế cà phê, đảm bảo đáp ứng yêu cầu về nguyên liệu cho các quá trình chế biến tiếp theo.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, để phát triển sản xuất cà phê bền vững, tạo ra sản phẩm hàng hóa có chất lượng đồng nhất, ổn định về năng suất, sản lượng, tỉnh sẽ ưu tiên đẩy mạnh tái canh diện tích cà phê già cỗi, sử dụng các giống có năng suất, chất lượng cao, kháng sâu bệnh tốt; tiếp tục xây dựng các chuỗi liên kết trong sản xuất nhằm tạo ra vùng nguyên liệu cà phê đạt các tiêu chuẩn.

Ngoài ra, tỉnh sẽ đẩy mạnh thu hút đầu tư vào chế biến, tập trung phát triển theo chiều sâu, đa giá trị, tạo ra giá trị gia tăng cho cà phê Gia Lai từ các dòng cà phê rang xay, cà phê hòa tan. Đồng thời, tiếp tục thực hiện có hiệu quả kế hoạch phát triển cà phê đặc sản gắn với xây dựng chỉ dẫn địa lý cà phê Gia Lai, mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc sản phẩm, xây dựng và phát triển thương hiệu cà phê Gia Lai.

Hồng Nhung