Đồng Nai: Giám sát chặt hoạt động khai thác khoáng sản

TMO - Tài nguyên khoáng sản phong phú, đa dạng là lợi thế lớn của tỉnh Đồng Nai. Nhận thức rõ điều đó, địa phương đã và đang tăng cường kiểm soát, siết chặt hoạt động khai thác khoáng sản, nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên hiệu quả.

Đồng Nai là một trong những địa phương có trữ lượng khoáng sản lớn ở khu vực phía Nam, với nhiều loại khoáng sản như đá xây dựng, đất sét, cát… phục vụ cho phát triển hạ tầng. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua cho thấy một số điểm khai thác khoáng sản vẫn còn tình trạng sai phép, vượt công suất, gây ảnh hưởng đến môi trường và đời sống người dân.

Trước thực trạng đó, tỉnh Đồng Nai tập trung siết chặt công tác quản lý, tăng cường kiểm tra, giám sát nhằm chấn chỉnh hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn. Các ngành chức năng phối hợp chặt chẽ để xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, đồng thời yêu cầu doanh nghiệp khai thác thực hiện đầy đủ các quy định về bảo vệ môi trường, phục hồi sau khai thác.

 Ngoài ra, tỉnh cũng đang rà soát lại quy hoạch khai thác khoáng sản, gắn với nhu cầu sử dụng và định hướng phát triển bền vững. Việc tăng cường giám sát không chỉ giúp ngăn chặn thất thoát tài nguyên mà còn góp phần bảo vệ cảnh quan, giữ gìn sinh thái và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tự nhiên, từ đó phát triển kinh tế, xã hội địa phương. Cụ thể, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai cho biết, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 168/NQ-CP ngày 11/6/2025, áp dụng cơ chế đặc thù trong khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường.

Tính đến thời điểm này, cả 3 dự án trọng điểm đang triển khai trên địa bàn tỉnh Đồng Nai gồm sân bay Long Thành, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu và đường Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh đều đã được áp dụng cơ chế đặc thù trong hoạt động khai thác khoáng sản, được phép tăng tối đa 50% công suất khai thác so với giấy phép hiện hành. Liên quan đến việc tăng 50% công suất khai thác theo Nghị quyết số 168, kết quả rà soát cho thấy, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có 14 mỏ đang khai thác đủ điều kiện và đã kiến nghị được áp dụng.

Nếu được chấp thuận, từ nay đến cuối năm, những mỏ này có thể cung cấp thêm khoảng 5 triệu mét khối đá, đủ phục vụ nhu cầu các dự án. Tỉnh Đồng Nai cũng đã phân bổ, khai thác đá xây dựng đến từng nhà thầu và từng mỏ đá.  Hiện Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh đang tập trung tháo gỡ các vướng mắc pháp lý liên quan đến đất đai, đầu tư, chuyển nhượng dự án, điều chỉnh giấy phép khai thác tại các mỏ đá, làm cơ sở để mỏ đá được nâng công suất khai thác.

Dự án sây bay Long Thành là công trình trọng điểm của tỉnh Đồng Nai. 

Theo báo cáo của các chủ đầu tư, từ nay đến cuối năm 2025, 3 dự án gồm sân bay Long Thành, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu và đường vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh, đoạn qua Đồng Nai cần hơn 4 triệu mét khối đá. Riêng sân bay Long Thành cần gần 3,6 triệu mét khối. UBND tỉnh Đồng Nai đã yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh thời gian tới tiếp tục phối hợp với các ban quản lý dự án chỉ đạo nhà thầu báo cáo cụ thể về chủng loại, tiến độ và nhu cầu đá xây dựng.

Trên cơ sở đó, tỉnh sẽ xem xét điều chỉnh, bổ sung phân khai nguồn đá xây dựng cho các mỏ, bảo đảm các công trình được cung cấp đá đầy đủ, kịp thời. Bên cạnh đó, các đơn vị liên quan tăng cường hỗ trợ các mỏ đá hoàn thiện thủ tục pháp lý liên quan đến giấy chứng nhận đầu tư, thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, thuê đất, xử lý vi phạm hành chính, gia hạn và bổ sung giấy phép. Là địa phương có trữ lượng khoáng sản lớn, từ lâu tỉnh Đồng Nai đã luôn xác định, khoáng sản là vật liệu quan trọng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ở hiện tại và tương lai.

Vì thế, việc quy hoạch, thăm dò, cấp phép, khai thác khoáng sản phải tính toán kỹ. Mỏ khai thác khoáng sản phải phù hợp với quy hoạch xây dựng, sử dụng đất, quy hoạch khai thác khoáng sản. Doanh nghiệp khai thác, kinh doanh khoáng sản phải tuân thủ phương án và báo cáo đánh giá tác động môi trường được duyệt, không được làm ô nhiễm nguồn nước, không khí, phải hoàn thổ hậu khai thác.

Với mục tiêu khai thác và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả và bền vững nguồn tài nguyên khoáng sản, trong Quy hoạch tỉnh Đồng Nai thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh đã quy hoạch khai thác 40 mỏ đá xây dựng với tổng diện tích hơn 1,4 nghìn hecta để phục vụ xây dựng dân dụng và các công trình, dự án trọng điểm. Về mỏ sét gạch ngói, sẽ tiếp tục thăm dò, khai thác các điểm mỏ đã quy hoạch trước. Tương tự, với nguồn vật liệu san lấp, tỉnh sẽ rà soát, điều chỉnh các mỏ chưa phù hợp quy hoạch, bổ sung các điểm mỏ mới.

Để bảo đảm nguồn vật liệu cho tương lai, bảo vệ môi trường, tỉnh cũng quy hoạch các khu vực cấm, tạm cấm hoạt động khai thác khoáng sản. UBND tỉnh cho biết, thời gian tới, tỉnh sẽ thực hiện kiểm kê tài nguyên khoáng sản để triển khai phương án bảo vệ, thăm dò khai thác theo Quy hoạch tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đồng Nai siết chặt hoạt động khai thác khoáng sản để bảo vệ, bảo tồn nguồn tài nguyên chưa khai thác. (Ảnh: CAAG). 

Cùng với đó, sẽ tăng cường công tác quản lý nhà nước về địa chất, khoáng sản; bảo vệ môi trường, an toàn lao động trong hoạt động khai thác khoáng sản. Chủ động phòng ngừa, đấu tranh và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về địa chất, khoáng sản. Thống kê cho thấy, trong năm 2024, lực lượng chức năng tỉnh đã phát hiện 73 vụ vi phạm pháp luật về các hành vi khai thác, mua bán, vận chuyển, tiêu thụ khoáng sản trái phép.

Từ đầu năm 2025 đến nay, đã phát hiện bắt giữ 28 vụ có hành vi khai thác, mua bán, vận chuyển cát, sỏi lòng sông trái phép, khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng không có giấy phép, mua bán, vận chuyển, tàng trữ khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp. Để ngăn ngừa tình trạng khai thác, vận chuyển, kinh doanh khoáng sản trái phép, ngoài đẩy mạnh công tác tuyên truyền, các ngành chức năng trên địa bàn tỉnh đã và đang tiếp tục tăng cường phòng ngừa, đấu tranh đối với các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến tài nguyên, khoáng sản.

Kiểm soát chặt chẽ hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản trên địa bàn, kịp thời chấn chỉnh những bất cập, sai phạm, để bảo đảm hoạt động khai thác khoáng sản đúng theo quy định, không gây ảnh hưởng đến môi trường, an ninh trật tự trên địa bàn.

Việc giám sát chặt chẽ hoạt động khai thác khoáng sản là một bước đi cần thiết để Đồng Nai bảo vệ nguồn tài nguyên không thể tái tạo này. Thực hiện theo các Quyết định, Kế hoạch của UBND tỉnh về quản lý khoáng sản và kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên, tỉnh Đồng Nai đã yêu cầu các địa phương phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức kiểm tra định kỳ, đột xuất tại các mỏ khoáng sản đang hoạt động.

Ngoài ra, Đồng Nai cũng đang triển khai hệ thống quản lý khai thác khoáng sản bằng công nghệ thông tin, giúp theo dõi sản lượng, vị trí khai thác theo thời gian thực. Những biện pháp này không chỉ giúp tăng tính minh bạch mà còn ngăn chặn kịp thời các hành vi khai thác trái phép, sai phép.

Về lâu dài, tỉnh đặt mục tiêu khai thác khoáng sản phải gắn với phục hồi môi trường và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Đây là hướng đi phù hợp, góp phần sử dụng hiệu quả nguồn lực tự nhiên, đảm bảo sự phát triển hài hoà cho Đồng Nai trong giai đoạn mới.

Thu Hương