Đội ngũ trí thức của VACNE và VUSTA đã có những đóng góp quan trọng trong chặng đường đổi mới đất nước

TMO - Ngày 28/10 tại Hà Nội, Hội thảo “Đóng góp của trí thức khoa học và công nghệ Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) trong chặng đường gần 40 năm đổi mới của đất nước” đã ghi nhận những dấu ấn sâu đậm của đội ngũ trí thức thuộc Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (VACNE)-những người đóng góp quan trọng trong việc bảo vệ tài nguyên và môi trường Việt Nam.

Tại hội thảo, các đại biểu đã thảo luận sôi nổi và chia sẻ kinh nghiệm hoạt động trong gần 40 năm đổi mới của đất nước. Đặc biệt, Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam Nguyễn Ngọc Sinh nêu bật 4 nhóm hoạt động tiêu biểu của Hội trong chặng đường gần 40 năm đổi mới của Việt Nam gồm: (1) VACNE là địa chỉ tin cậy luôn đáp ứng kịp thời yêu cầu của đất nước, của cộng đồng thông qua hoạt động tư vấn và phản biện xã hội

VACNE được đánh giá là tổ chức có uy tín, thực hiện hiệu quả công tác tư vấn, phản biện và giám định xã hội trong các vấn đề môi trường. Hội đã tham gia nhiều hội đồng tư vấn cấp quốc gia về phát triển bền vững, biến đổi khí hậu, bảo tồn đa dạng sinh học, các dự án nhỏ của Quỹ Môi trường Toàn cầu (GEF)…

Trước đó, tại Đại hội VI (2013), lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) từng khẳng định: “Không có văn bản quy phạm pháp luật nào về tài nguyên và môi trường mà không có ý kiến tư vấn, phản biện của VACNE và các hội viên.”

Đặc biệt, nhiều ý kiến phản biện của Hội đã được chấp thuận, như: Dừng triển khai Dự án Tam Đảo II; Kiến nghị xử lý phù hợp sự cố Vedan; Yêu cầu thận trọng trong khai thác bauxit Tây Nguyên; Không cho phép nhận chìm chất nạo vét tại Vĩnh Tân…

Nhóm hoạt động tiêu biểu thứ (2) của VACNE là: Chú trọng đổi mới nội dung, phương thức và nâng cao hiệu quả truyền thông về tài nguyên, môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu phục vụ phát triển bền vững.

Hội đã tổ chức hàng trăm lớp tập huấn, tọa đàm, đối thoại nâng cao năng lực cộng đồng; phát hành đều đặn các ấn phẩm truyền thông như Bản tin Bảo vệ môi trường, Việt Nam Xanh, vacne.org.vn, Tạp chí điện tử Thiên nhiên và Môi trường,...

Bên cạnh đó, nhiều hoạt động truyền thông sáng tạo được duy trì như: phong trào “Đạp xe vì môi trường” từ năm 2006; phong trào “Vì môi trường xanh quốc gia”, “Trồng 1 triệu cây xanh”; các Hội chợ – Triển lãm công nghệ môi trường (2006–2008); cuộc thi quốc tế về “Nước” cho lứa tuổi học sinh với hơn 32.000 học sinh tham gia, 20 em đoạt giải Nhất được sang Thụy Điển tham dự cuộc thi quốc tế,...

Nhóm hoạt động tiêu biểu thứ (3) của VACNE là liên tục tổ chức hàng loạt hội thảo khoa học, mạnh dạn cập nhật nhiều nội dung học thuật mới và cấp thiết vào thực tiễn. Cụ thể, Hội và các hội viên đã chủ trì hoặc phối hợp thực hiện nhiều chương trình, đề tài khoa học cấp bộ và địa phương; đồng thời tổ chức hàng loạt hội thảo quy mô quốc gia và quốc tế về biến đổi khí hậu, đa dạng sinh học và đánh giá tác động môi trường.

Toàn cảnh Hội thảo.

Tiêu biểu là chuỗi 6 hội thảo “Biến đổi khí hậu toàn cầu và giải pháp ứng phó của Việt Nam”, 7 hội thảo “Bảo tồn đa dạng sinh học dãy Trường Sơn”, cùng các hội thảo hợp tác quốc tế với Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc. Hội cũng là cơ quan tư vấn xây dựng thành công quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học cho nhiều địa phương như Hà Nội, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên… và phát hành nhiều ấn phẩm có giá trị học thuật như An ninh môi trường (2010), Bảo tồn Cây Di sản Việt Nam (2013, 2015, 2020), Kinh tế xanh cho phát triển bền vững (2017), Tài nguyên thiên nhiên và Chuyển đổi xanh (2025).

Nhóm hoạt động tiêu biểu thứ (4) của VACNE đó là Hội đã phát động và tổ chức phong trào quần chúng sâu rộng Bảo tồn Cây Di sản Việt Nam – hoạt động sáng tạo, đặc thù của Hội. Khởi xướng từ năm 2010, phong trào Bảo tồn Cây Di sản Việt Nam đã trở thành một hoạt động văn hóa môi trường tiêu biểu, được cộng đồng, chính quyền và truyền thông cả nước hưởng ứng mạnh mẽ.

Sau 15 năm triển khai, hơn 8.000 cây cổ thụ thuộc trên 160 loài thực vật đã được công nhận là Cây Di sản Việt Nam, phân bố khắp các vùng miền, gắn liền với các di tích, danh thắng, và đời sống văn hóa tâm linh của người dân. Nhiều cây đã trở thành điểm sinh hoạt cộng đồng, góp phần phát triển du lịch sinh thái và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.

VACNE còn tổ chức nhiều hội thảo khoa học tại các địa phương nhằm trao đổi kỹ thuật chăm sóc, phục hồi và kéo dài tuổi thọ cho cây cổ thụ. Phong trào này được đánh giá là hoạt động sáng tạo, mang tính đặc thù của VACNE, không chỉ góp phần bảo vệ nguồn gen quý hiếm, duy trì cảnh quan thiên nhiên mà còn lan tỏa tinh thần yêu thiên nhiên, trách nhiệm cộng đồng vì phát triển bền vững đất nước.

Hội thảo “Đóng góp của trí thức khoa học và công nghệ Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) trong chặng đường gần 40 năm đổi mới của đất nước” cũng là dịp nhìn lại hành trình gần 40 năm gắn bó, cống hiến của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam, trong đó VACNE tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt, đóng góp thiết thực cho sự nghiệp bảo vệ thiên nhiên, môi trường và phát triển bền vững của đất nước.

Tại Hội thảo, Báo cáo đề dẫn của VUSTA đã tổng kết những đóng góp quan trọng của giới trí thức trong việc tập hợp, đoàn kết và phát huy vai trò của đội ngũ khoa học – công nghệ, trong đó có các lĩnh vực chuyên môn then chốt như môi trường và biến đổi khí hậu. VUSTA cũng dự kiến biên soạn và phát hành ấn phẩm tổng kết những thành tựu nổi bật của Liên hiệp hội và các tổ chức thành viên trong suốt 40 năm qua.

Phương Thảo