Dịch sốt xuất huyết diễn biến phức tạp tại nhiều quốc gia

TMO - Khu vực Thái Bình Dương đang ghi nhận dịch sốt xuất huyết bùng phát tại nhiều quốc gia, với số ca mắc tăng nhanh và diễn biến phức tạp. Giới chức y tế cảnh báo nguy cơ dịch lan rộng, và kêu gọi các biện pháp kiểm soát khẩn cấp nhằm hạn chế thiệt hại về sức khỏe cộng đồng.

Tiến sĩ Paula Vivili, Phó Tổng Giám đốc Cộng đồng Thái Bình Dương (SPC), cho biết trước đây dịch sốt xuất huyết thường mang tính mùa vụ. Tuy nhiên, do biến đổi khí hậu, mùa lây truyền đang kéo dài hơn và một số khu vực đối mặt với nguy cơ lây lan quanh năm.

Tại Samoa, sau khi tuyên bố dịch bùng phát hồi tháng 4, nước này đã ghi nhận hơn 5.600 ca mắc và 6 ca tử vong. Fiji báo cáo 10.969 ca nhiễm và 8 ca tử vong, trong khi Tonga có hơn 800 ca mắc và 3 ca tử vong kể từ tháng 2.

Tiến sĩ Joel Kaufman, chuyên gia dịch tễ Đại học Washington, nhận định: "Sốt xuất huyết là một trong những bệnh tật đầu tiên mà chúng ta có thể quy trực tiếp cho biến đổi khí hậu". Ông cho biết mưa lớn giúp trứng muỗi nở, đồng thời tạo thêm các vũng nước đọng, thúc đẩy sự sinh sôi của muỗi. Ngay cả hạn hán nghiêm trọng cũng không làm giảm lây lan, mà trái lại, có thể thúc đẩy tốc độ truyền bệnh.

Theo Hệ thống Giám sát hội chứng Thái Bình Dương (PSSS) phối hợp cùng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), từ đầu năm 2025 đến nay, khu vực này đã ghi nhận 16.502 ca mắc và 17 ca tử vong do sốt xuất huyết. Đây là mức cao nhất kể từ năm 2016. Trong đó, Fiji, Samoa và Tonga là những nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Muỗi vằn là nguyên nhân gây dịch bệnh sốt xuất huyết. 

Theo Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC), các quốc đảo Thái Bình Dương chỉ phát thải 0,03% khí nhà kính toàn cầu nhưng lại phải hứng chịu những tác động y tế nghiêm trọng nhất do khí hậu, bao gồm các bệnh lây truyền qua vector.

Trong nửa đầu năm nay, khu vực ghi nhận thời tiết cực đoan trái ngược: mưa lớn ở Palau, Papua New Guinea và Quần đảo Solomon, trong khi hạn hán khốc liệt diễn ra tại quần đảo Marshall, Nauru, Fiji và một số vùng của Papua New Guinea.

Tuy vậy, Tiến sĩ Bobby Reiner, chuyên gia sinh thái bệnh tại Đại học Washington cho rằng hệ thống giám sát hiện tại chưa đủ mạnh để kiểm soát dịch. Nhiều biện pháp diệt muỗi còn thiếu bằng chứng hiệu quả trong giảm truyền bệnh, trong khi phản ứng thường mang tính bị động và "chạy theo dịch" khi đã quá muộn.

Các chuyên gia cảnh báo, nếu không có chiến lược phòng ngừa chủ động và cải thiện giám sát y tế, sốt xuất huyết và nhiều bệnh truyền nhiễm nhạy cảm với khí hậu sẽ tiếp tục gia tăng về tần suất và mức độ nghiêm trọng khi Trái Đất nóng lên.

Sốt xuất huyết là bệnh do virus lây truyền qua muỗi vằn Aedes, gây sốt cao, đau đầu dữ dội, đau cơ khớp, nổi ban và trong trường hợp nặng có thể gây tử vong. Nhiệt độ tăng, lượng mưa nhiều và độ ẩm cao đang tạo điều kiện lý tưởng cho muỗi sinh sản, kể cả tại những nơi trước đây không phù hợp cho lây truyền.

Thanh An