Dệt may cần phát triển các sản phẩm từ nguyên liệu tái chế, thân thiện môi trường

TMO - Để tận dụng tốt hơn các ưu đãi thuế quan trong Hiệp định EVFTA, doanh nghiệp phải đầu tư công nghệ, tuân thủ quy tắc xuất xứ từ vải trở đi, quy tắc này vẫn đang là một trong những thách thức lớn đối với ngành dệt may Việt Nam.

Thống kê trong 9 tháng năm 2025, xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam sang các nước khu vực châu Âu (EU) tăng ở hầu hết các thị trường chính, trong đó, xuất khẩu sang 2 thị trường lớn nhất là Hà Lan và Đức tăng trưởng đáng kể, lần lượt ở mức 11,4% và 11,7%. Ngoài ra, xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam sang nhiều thị trường khác thuộc khu vực EU tăng trưởng đáng kể trong 9 tháng năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024 như Italia tăng 18,3%, Ba Lan tăng 45,7%, Thụy Điển tăng 59,9%, Slovenia tăng 49,7%...

Cơ quan chức năng dự báo, trong quý IV/2025, xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam sang thị trường EU sẽ đạt khoảng 1,2 tỷ USD, giảm 6,8% so với quý III/2025 nhưng tăng 1,1% so với quý IV/2024. Tính chung cả năm 2025, xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam sang thị trường EU đạt khoảng 4,743 tỷ USD, tăng 9,7% so với năm 2024.

(Ảnh minh họa)

Theo Bộ Công Thương, mặc dù phải chịu sự cạnh tranh gay gắt, EU hiện vẫn là thị trường xuất khẩu mục tiêu đối với hàng dệt may của Việt Nam. Tuy nhiên, để tận dụng tốt hơn các ưu đãi thuế quan trong Hiệp định EVFTA, doanh nghiệp phải đầu tư công nghệ, tuân thủ quy tắc xuất xứ từ vải trở đi, quy tắc này vẫn đang là một trong những thách thức lớn đối với ngành dệt may Việt Nam.

Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU cho biết, việc áp dụng công nghệ sản xuất sạch, sử dụng năng lượng tái tạo và giảm thiểu phát thải cũng là yêu cầu bắt buộc đối với các doanh nghiệp dệt may muốn xuất khẩu vào thị trường EU. Ngành dệt may cần chú trọng đến việc đầu tư vào các giải pháp công nghệ nhằm tiết kiệm năng lượng, giảm sử dụng nước và giảm phát thải khí nhà kính. Ngoài ra, doanh nghiệp cần đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển các sản phẩm từ nguyên liệu tái chế, thân thiện với môi trường, đáp ứng yêu cầu về Thiết kế xanh của EU.

Việc chuyển đổi sang mô hình sản xuất bền vững không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định của EU mà còn tạo dựng hình ảnh thân thiện với môi trường, nâng cao uy tín và giá trị thương hiệu. Trong bối cảnh mới của thị trường dệt may EU, Thương vụ Việt Nam tại Bỉ, Luxembourg và EU khuyến nghị một số giải pháp để thúc đẩy khai thác, phát triển tốt hơn thị trường này.

Theo đó, đối với các cơ quan quản lý Nhà nước, cần triển khai các biện pháp thực hiện Hiệp định EVFTA liên quan đến phát triển bền vững và có kế hoạch kiểm soát tác động đến môi trường, lao động để có thể tiếp tục duy trì lợi thế từ EVFTA.

Để phát triển bền vững, từ nay đến năm 2030, ngành dệt may cần chuyển dần từ trọng tâm phát triển nhanh sang trọng tâm phát triển bền vững, kinh doanh tuần hoàn, hoàn thiện chuỗi giá trị trong nước và tham gia ở vị trí có giá trị cao trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Giải pháp chính của ngành dệt may sẽ đến từ việc đầu tư cho phát triển bền vững, phát triển khoa học công nghệ và nguồn nhân lực. Trong đó, thu hút các dự án dệt, nhuộm hoàn tất công nghệ cao vào các khu công nghiệp; đầu tư sản xuất các loại nguyên liệu mới có nguồn gốc tự nhiên, thân thiện môi trường; chuyển đổi số, đầu tư phát triển ngành thời trang dệt may. Chính phủ cần đồng hành cùng doanh nghiệp để xây dựng “chiến lược xanh hóa”, đầu tư các nhà máy có hạ tầng đạt các chuẩn mực đánh giá của các nhãn hàng như môi trường làm việc, nước thải, khí thải, năng lượng tái tạo bằng điện mặt trời áp mái...

Ngoài ra, cơ quan chức năng cần đề nghị EU hỗ trợ kỹ thuật và hướng dẫn để đáp ứng các quy định mới của EU. Việc chủ động thích ứng với các quy định mới với sự hỗ trợ của EU sẽ giúp Việt Nam tranh thủ được vị trí tốt trên thị trường EU. Ngoài việc hợp tác chặt chẽ với các nhà hoạch định chính sách của EU để giúp cập nhật, định hình phạm vi ban hành các luật sắp tới thì cũng cần tập trung phát triển các khuôn khổ đầu tư và lập pháp để hỗ trợ quá trình chuyển đổi của ngành. Triển khai cơ chế cân bằng carbon với việc cung cấp các tín chỉ carbon để doanh nghiệp có thể kinh doanh, khuyến khích áp dụng năng lượng tái tạo tại các nhà máy. Cơ hội từ EVFTA trong ngắn và trung hạn là rất lớn, do vậy Việt Nam cần xem xét tập trung đẩy mạnh xúc tiến thương mại tại thị trường EU.

Với doanh nghiệp, các doanh nghiệp dệt may cần chủ động cập nhật thông tin về quy tắc xuất xứ khi tham gia EVFTA. Quy tắc xuất xứ hàng hóa trong EVFTA không chỉ có thêm quy định mới mà cách diễn đạt các tiêu chí xuất xứ cũng khác so với các Hiệp định mà Việt Nam đang tham gia. Do vậy, để có thể áp dụng một cách chuẩn xác, doanh nghiệp dệt may Việt Nam cần phải hiểu rõ và hiểu đúng quy định về quy tắc xuất xứ hàng hóa trong EVFTA.

Các doanh nghiệp ngoài EU sẽ là người thực hiện phần lớn các chính sách trong Chiến lược Dệt may của EU, thiết lập giấy phép hoạt động mới cho cả nhà bán lẻ, thương hiệu và nhà cung cấp: nếu không tuân thủ, bạn không thể bán hàng trên thị trường EU hoặc cung cấp cho các công ty tuân thủ. Do vậy, ngành dệt may Việt Nam cần quan tâm đến những điều chỉnh hoạt động cần thiết phù hợp với các tiêu chuẩn xã hội và môi trường ngày càng cao trước thời hạn tuân thủ chính thức của EU.

Doanh nghiệp dệt may cần chủ động nguồn cung nguyên phụ liệu đặc biệt là nguyên phụ liệu chất lượng cao và thân thiện với môi trường. Với các tiêu chuẩn khắt khe về nguồn gốc, các doanh nghiệp dệt may cần trọng tâm xây dựng các nhà xưởng, máy móc, chủ động nguồn nguyên phụ liệu ngay trong nước để hạn chế việc nhập khẩu nguồn nguyên liệu từ bên ngoài. Nhằm khắc phục vấn đề này, các doanh nghiệp dệt may cần đẩy mạnh đầu tư để hoàn thiện chuỗi cung ứng sản xuất; đặc biệt, hướng tới xây dựng các nhà máy lớn, với dây chuyền sản xuất hiện đại, thay vì phát triển nhỏ lẻ…/.

THANH BÌNH