Đền Truông Bát - nơi lưu giữ giá trị lịch sử, văn hóa

TMO - Trong tâm thức người Việt từ bao đời nay, phong tục đi lễ đền, chùa, miếu và các di tích lịch dử như một lời tri ân sâu sắc đến các bậc tiền nhân, cầu mong một năm mới mạnh khỏe, bình an, mưa thuận gió hòa…Đền Truông Bát ở xã Ngọc Sơn, huyện Thạch Hà (tỉnh Hà Tĩnh) nổi tiếng linh thiêng, là điểm đến của đông đảo người dân, du khách. Nơi đây hội tụ gần như tất cả những giá trị lịch sử, văn hóa tâm linh đậm đà bản sắc dân tộc.

Đền Truông Bát được bao bọc bởi 8 quả núi cạnh Ngã ba Khe Giao nơi giao nhau của Tỉnh lộ 3 và Quốc lộ 15, thuộc địa phận xã Ngọc Sơn, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. Là một di tích cổ được xây dựng cách đây khoảng 600 năm, là nơi thờ Vương Nương Thánh Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn Lộc Hoa Công Chúa (Bà Chúa Lộc- thân mẫu Quan Hoàng Mười).

Di tích lịch sử văn hóa đền Truông Bát ở xã Ngọc Sơn, huyện Thạch Hà (tỉnh Hà Tĩnh).

Tương truyền Lộc Hoa Công Chúa là một nữ tướng tài sắc, văn võ song toàn, phò vua Lê chống giặc Minh xâm lược. Bà cầm quân chấn ải miền sơn cước cõi Nam Giao. Khi bà mất, nhân dân vô cùng thương tiếc đã lập Am miếu thờ bà (còn gọi Bà là Thánh Mẫu). Miếu thờ tọa lạc giữa thung lũng 8 ngọn núi cao, không gian yên tĩnh, thanh bình và rất linh thiêng.

Đền Truông Bát rực rỡ sắc Xuân để đón du khách khắp mọi miền đến dâng hương, tế lễ, cầu may mắn.

Theo người xưa truyền lại, khi vua Minh Mạng và quần thần qua đây bằng voi, ngựa thì bỗng nhiên trời đất tối sầm, mây đen vần vũ, voi, ngựa nhất định không chịu đi tiếp. Nhìn lên, thấy cây cối phía trước mặt um tùm, rủ xuống ngôi miếu rêu phong, linh khí bay lên từ đấy. Vua và quần thần đều cảm thấy trong người ớn lạnh, vội buộc voi ngựa, sắm hương lễ đến nơi vái lạy. Một lúc sau, mây tan, gió lặng, núi rừng trở lại quang đãng, voi ngựa mới tiếp tục cất bước. Thấy sự kỳ lạ của ngôi miếu nơi thâm sơn cùng cốc, vua Minh Mạng đã sắc phong cho thần miếu là “Cao sơn thần nữ chế thắng mạ vàng đại vương thượng thượng đẳng tối linh thần”, rồi cho lập đền thờ ngay trên miếu thiêng và chỉ dụ các thần đến dự lễ tế.

Từ xưa đến nay Đền Truông Bát ở xã Ngọc Sơn, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) nổi tiếng linh thiêng, là điểm đến của đông đảo người dân, du khách. Nơi đây hội tụ gần như tất cả những giá trị lịch sử, văn hóa tâm linh đậm đà bản sắc dân tộc.

Công trình nhà Cung cấm và Thượng điện thuộc Đền Truông Bát vừa được trùng tu với tổng kinh phí 11 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa.

Đền Truông Bát mở hội vào ngày mùng 7/4 âm lịch hàng năm. Và trong tâm thức người dân nơi đây, ngôi đền thờ Mẫu Đệ nhị Thượng Ngàn đã đi vào đời sống tâm linh, trở thành nơi gửi gắm tình cảm, ước vọng của bà con. Chính vì thế, không những ngày lễ, Tết mà cả ngày thường, nơi đây cũng thu hút nhiều người đến thăm viếng.

Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, ngôi đền uy nghi cổ kính đã xuống cấp trầm trọng, năm 2006 nhân duyên hội tụ, người người nhất tâm, Nghệ nhân ưu tú Ngô Thành Cẩn đã xin phép chính quyền, kêu gọi Nhân dân trùng tu, tôn tạo lại một phần di tích. Năm 2011, Đền Truông Bát được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh Hà Tĩnh.

Trong những năm trở lại đây, nhìn thấy bản đền cũ kĩ, những pho tượng mục, mái nhà cung Mẫu cũng dột nát nghệ nhân ưu tú Ngô Thành Cẩn (thủ nhang Đền Truông Bát) không khỏi xót xa. Với quyết tâm tu bổ lại đền, thầy đã kêu gọi xã hội hoá cùng con nhang đệ tử và một số nhà hảo tâm để xây dựng lại Cung cấm và Thượng điện. Công trình được hoàn thành vào tháng 9/2023 với tổng kinh phí 11 tỷ đồng từ nguồn huy động xã hội hóa.

Đền Truông Bát nơi hội tụ những giá trị lịch sử, văn hóa tâm linh đậm đà bản sắc dân tộc.

Trong khi nguồn ngân sách Nhà nước dành cho việc trùng tu, tôn tạo di tích còn eo hẹp. Thế nhưng, nhờ việc thực hiện đồng bộ việc xã hội hóa huy động nguồn lực đầu tư, đến nay nhiều hạng mục quan trọng của ngôi đền đã được phục dựng đẹp đẽ. Nhà Cung cấm và Thượng điện, khuôn viên sân đường nội bộ đến các hạng mục kiến trúc, nội thất, đồ tế khí… toát lên sự cổ kính, linh thiêng, sơn son, thiếp vàng lộng lẫy, là kết tinh của nét đẹp văn hóa tâm linh và cảnh quan hùng vĩ, thơ mộng. Việc huy động huy động nguồn xã hội hóa để nâng cấp, trùng tu đền Truông Bát đã phát huy giá trị truyền thống trong đời sống Nhân dân.

Nói về sự thay đổi của đền Truông Bát thời gian gần đây, Bà Nguyễn Thị Lan (sống tại TP.Hà Tĩnh) cho biết: “Tôi khá bất ngờ vì chỉ trong một thời gian ngắn mà đền Truông Bát đã có sự thay đổi về diện mạo như vậy. Trong sự hoành tráng, cổ kính đó tôi nhìn thấy sự hảo tâm của những người xây dựng, gìn giữ đền Truông Bát. Đây cũng là một bằng chứng cho tận tâm, trách nhiệm của Nghệ nhân ưu tú Ngô Thanh Cẩn (hiện là thủ nhang đền Truông Bát).

 Nghệ nhân ưu tú Ngô Thanh Cẩn người có nhiều công lao trong tôn tạo, gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa tại di tích đền Truông Bát.

Những ngày cận Tết Nguyên Đán Ất Tỵ, thủ nhang Ngô Thanh Cẩn cùng các đệ tử đang dọn dẹp, trang hoàng để mang đến hình ảnh Đền Truông Bát rực rỡ sắc Xuân đón du khách khắp mọi miền đến dâng hương, tế lễ, cầu may mắn, yên vui, gia đình hạnh phúc, tài lộc vẹn toàn, mọi việc hanh thông. Ngôi đền thiêng giữa núi rừng trùng điệp mãi luôn là địa chỉ trong sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng tâm linh rất ý nghĩa với mọi người. 

Thu Hường