Đề xuất không sử dụng vốn của chương trình xây dựng NTM và GNBV vào các chương trình khác

TMO – Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần làm rõ việc lồng ghép chương trình giảm nghèo bền vững với chương trình xây dựng nông thôn mới, khắc phục những tồn tại kéo dài như "có nhu cầu nhưng không thể tiêu tiền. 

Nêu ý kiến tại cuộc họp về báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035; Dự thảo Nghị định quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2026-2030 (vừa diễn ra mới đây), đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, dự kiến chuẩn nghèo giai đoạn 2026-2030 gồm hai nhóm tiêu chí: Thu nhập (2,2 triệu đồng/người/tháng ở nông thôn; 2,8 triệu ở đô thị) và mức thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản, tiệm cận mức sống tối thiểu đến năm 2028.

Theo số liệu của Cục Thống kê và dự báo kinh tế - xã hội, nếu áp dụng chuẩn mới từ đầu năm 2026, tỉ lệ hộ nghèo đa chiều tăng từ 1,93% lên 11,7%, tương ứng khoảng 3,3 triệu hộ. Kinh phí thực hiện các chính sách hỗ trợ an sinh xã hội cho các hộ nghèo, cận nghèo năm 2026 khoảng 30.000 tỷ đồng, gấp đôi năm 2025; bình quân giai đoạn 2026-2030 khoảng 23.000 tỷ đồng/năm, cao hơn mức 19.000 tỷ đồng/năm của giai đoạn trước đây.

(Ảnh minh họa)

Về đề xuất hợp nhất 2 chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035, Bộ Nông nghiệp và Môi trường dự kiến sẽ triển khai toàn quốc với đối tượng thụ hưởng gồm hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, cộng đồng, hợp tác xã và tổ chức liên quan. Chương trình có lộ trình 10 năm, chia hai giai đoạn (2026-2030, 2031-2035).

Chương trình bảo đảm phát triển bao trùm, lấy người dân làm trung tâm; xây dựng nông thôn hiện đại gắn công nghiệp hóa, đô thị hóa; phát triển đồng bộ kinh tế – xã hội – môi trường; đẩy mạnh khoa học, công nghệ, chuyển đổi số; quản trị đa mục tiêu, phân cấp mạnh cho địa phương, phát huy vai trò cộng đồng và doanh nghiệp…

Mục tiêu đến năm 2030, thu nhập bình quân của người dân nông thôn tăng 2,5–3 lần so với 2020; tỉ lệ hộ nghèo giảm 1–1,5%/năm, xã nghèo giảm ít nhất 3%/năm; 100% xã nghèo thoát nghèo; ít nhất 65% xã đạt chuẩn nông thôn mới, 10% xã đạt chuẩn hiện đại; 4–5 tỉnh, thành phố hoàn thành xây dựng nông thôn mới. Đến năm 2035, thu nhập bình quân của người dân nông thôn tăng 1,6–2 lần so với năm 2030; ít nhất 85% xã đạt chuẩn, 10–12 tỉnh, thành phố hoàn thành xây dựng nông thôn mới, trong đó 4–5 địa phương đạt chuẩn nông thôn mới hiện đại.

Tổng nguồn lực dự kiến huy động để thực hiện chương trình trong giai đoạn 2026-2035 là 12,35 triệu tỷ đồng. Trong đó, giai đoạn 2026-2030 là 4,93 triệu tỷ đồng, giai đoạn 2031-2035 khoảng 7,42 triệu tỷ đồng.

Trong giai đoạn 2026-2030, ngân sách Trung ương phân bổ ưu tiên cho 350 xã nghèo khoảng 52.500 tỷ đồng; hỗ trợ 1.148 xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2030 khoảng 106.000 tỷ đồng; hỗ trợ cho 463 xã thực hiện các nhiệm vụ giảm nghèo bền vững và phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2031-2035 khoảng 18.520 tỷ đồng. Ngoài ra, khoảng 3.000 tỷ đồng được bố trí cho các bộ, ngành để thực hiện công tác quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức triển khai Chương trình, giám sát, đánh giá…

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất, việc triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế… không lấy nguồn vốn của Chương trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, nhưng được thiết kế đồng bộ, bổ trợ lẫn nhau để hoàn thành mục tiêu chung.

Tại cuộc họp trên, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm rõ việc lồng ghép chương trình giảm nghèo bền vững với chương trình xây dựng nông thôn mới, khắc phục những tồn tại kéo dài như "có nhu cầu nhưng không tiêu được tiền". Cần nghiên cứu cơ chế phân cấp rõ ràng: Địa phương nào tự cân đối thì chủ động bố trí nguồn lực; địa phương khó khăn sẽ được Trung ương hỗ trợ trực tiếp, thay vì thiết kế nhiều chương trình, bộ máy cồng kềnh. Mục tiêu cao nhất vẫn là giảm nghèo đa chiều, bao gồm thu nhập và tiếp cận các dịch vụ công cơ bản như y tế, giáo dục, thông tin, nhà ở…

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần cập nhật các chính sách an sinh xã hội đã đi trước như miễn học phí đến hết bậc THCS, bao phủ bảo hiểm y tế gần 100%, cơ bản xử lý xong nhà tạm, nhà dột nát… Trong giảm nghèo bền vững phải xác định rõ hai nhóm đối tượng. Nhóm có khả năng thoát nghèo cần được hỗ trợ để phát triển sinh kế; nhóm yếu thế, người cao tuổi, mất sức lao động phải đưa sang chính sách an sinh xã hội suốt đời…/.

THIÊN LÝ