Đề xuất bỏ nguyên tắc thị trường trong xác định giá đất

TMO - Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất bỏ định giá đất theo nguyên tắc thị trường, thay vào đó Nhà nước sẽ có vai trò đại diện chủ sở hữu và quyết định về giá.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Luật Đất đai 2024 cùng các văn bản hướng dẫn thi hành đang từng bước hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý đất đai, nhất là thông qua việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương. 

Tuy nhiên, qua 1 năm thi hành Luật Đất đai cho thấy vẫn còn có một số tồn tại, vướng mắc đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi nhằm tiếp tục thể chế các quan điểm, định hướng quả Đảng, đồng thời, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành Luật Đất đai là cần thiết, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của đất nước trong giai đoạn hiện nay. 

Do đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi, bổ sung nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về chính sách đất đai sau 3 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và 1 năm thực hiện Luật đất đai năm 2024; về sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền hai cấp. Đồng thời, kịp thời giải quyết các vấn đề ưu tiên, cấp bách của lĩnh vực đất đai để tháo gỡ kịp thời những vấn đề mới phát sinh, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang lấy ý kiến về tờ trình dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024. Một trong những nội dung đáng chú ý tại Khoản 40 về sửa đổi, bổ sung Điều 158 Luật Đất đai 2024.

Tại Điều 158 Luật Đất đai 2024 quy định về 5 nguyên tắc, căn cứ, phương pháp định giá đất bao gồm: Phương pháp định giá đất theo nguyên tắc thị trường; Tuân thủ đúng phương pháp, trình tự, thủ tục định giá đất; Bảo đảm trung thực, khách quan, công khai, minh bạch. Bảo đảm tính độc lập giữa tổ chức tư vấn xác định giá đất, Hội đồng thẩm định bảng giá đất, Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể và cơ quan hoặc người có thẩm quyền quyết định giá đất. Bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư. 

Trong dự thảo tờ trình, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất việc định giá đất phải bảo đảm 4 nguyên tắc: Bảo đảm vai trò đại diện chủ sở hữu và quyền quyết định của Nhà nước về giá đất; Kết quả xác định giá đất theo các phương pháp định giá đất là tài liệu để Nhà nước tham khảo khi quyết định giá đất; Tuân thủ đúng trình tự, thủ tục định giá đất; Bảo đảm phù hợp với yêu cầu quản lý nhà nước và tình hình thực tế của địa phương.

Điểm mới tại dự thảo là việc định giá đất không còn "nguyên tắc thị trường". Thay vào đó, việc định giá phải bảo đảm vai trò đại diện chủ sở hữu và quyền quyết định của Nhà nước về giá đất. Kết quả xác định giá đất theo các phương pháp định giá đất là tài liệu để Nhà nước tham khảo khi quyết định giá đất.

(Ảnh minh họa). 

Cùng với đề xuất trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi Điều 159 về bảng giá đất. Cơ quan này đưa ra 2 phương án khi xây dựng bảng giá đất. Phương án 1 là UBND cùng cấp quyết định bảng giá đất định kỳ 5 năm một lần và công bố và áp dụng từ ngày 1/1 của năm đầu kỳ. Trường hợp cần thiết phải bổ sung bảng giá đất trong năm thì UBND cấp tỉnh quyết định. Bảng giá đất được xây dựng theo khu vực, vị trí. Đối với khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất, bảng giá đất sẽ được xây dựng đến từng thửa.

Phương pháp 2 là bảng giá đất được áp dụng để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất, tính thuế, phí liên quan đến việc sử dụng đất, thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. Chính phủ quy định chi tiết các trường hợp áp dụng bảng giá đất...

Luật sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai gồm 68 khoản, chia thành 3 nhóm nội dung: Nhóm các nội dung thể chế quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 18-NQ/TW do Đảng ủy Chính phủ đề xuất được Ban Chấp hành Trung ương thông qua tại Nghị quyết số 69-NQ/TW ngày 19/7/2025; Nhóm các nội dung sửa đổi, bổ sung để tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành Luật; Nhóm các nội dung sửa đổi để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp./.

Trần Minh