Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong phòng, chống thiên tai

TMO - Bình Định là một trong những tỉnh miền Trung chịu ảnh hưởng lớn từ các loại hình thiên tai. Thời gian qua, việc ứng dụng phần mềm “Quản lý thiên tai” đã giúp địa phương này nâng cao năng lực, chủ động ứng phó.

Phần mềm Quản lý thiên tai tỉnh Bình Định được UBND cho triển khai xây dựng vào tháng 10/2022, đến tháng 8/2023 đã cơ bản hoàn chỉnh các chức năng (gồm cơ sở dữ liệu nền thiên tai và 7 kịch bản ứng phó với bão, lũ lớn). Cuối tháng 8/2023, tỉnh đã tổ chức diễn tập vận hành ứng phó với tình huống bão, lũ (tham gia của UBND 159 xã, phường, thị trấn, UBND 11 huyện, thị xã, thành phố, các Sở, ngành liên quan và lãnh đạo UBND tỉnh) để đánh giá khả năng đáp ứng của phần mềm trước khi đưa vào sử dụng chính thức trong mùa mưa bão, lũ năm nay. 

Sở NN&PTNN tỉnh Bình Định cho biết, phần mềm đã xây dựng cơ sở dữ liệu nền về ứng phó thiên tai về sơ tán dân (theo hình thức xen ghép, tập trung), chi tiết đến từng hộ dân của 404.787 hộ gia đình/1.483.649 nhân khẩu. Phần mềm gồm các chức năng chính như giám sát điều hành, thu thập thông tin, kế hoạch ứng phó thiên tai, phương án ứng phó, báo cáo thiệt hại, giám sát khu neo đậu…

Phần mềm đã xây dựng 7 kịch bản ứng phó với bão (4 kịch bản của bão nhẹ, mạnh, siêu bão), với lũ (3 kịch bản lũ lớn) với chức năng theo dõi trực tuyến công tác sơ tán dân theo thời gian thực, công tác điều hành trực tuyến việc điều động lực lượng ứng phó, điều động phương tiện, vật tư, trang thiết bị và xuất cấp lương thực thực phẩm khẩn cấp, báo cáo thiệt hại do thiên tai theo thời gian thực của UBND cấp xã,  đồng thời theo dõi trực tuyến số lượng tàu cá ở vùng nguy hiểm do bão, quản lý tàu cá vào các khu neo đậu, báo cáo trực tuyến tình hình ứng phó của các sở ngành về tàu hàng ở vùng nước cảng biển Quy Nhơn, tình hình giao thông, hồ chứa và theo dõi tổng hợp các đề xuất hỗ trợ khẩn cấp của địa phương và các cơ quan.

Giao diện phần mềm “Quản lý thiên tai tỉnh Bình Định”. 

Theo Sở NN&PTNT Bình Định, khi cơ quan khí tượng thuỷ văn phát đi thông báo có một cơn bão sẽ đổ bộ vào địa phận tỉnh Bình Định, Sở NN&PTNT sẽ tham mưu cho lãnh đạo UBND tỉnh ra công điện kích hoạt phần mềm. Khi phần mềm này được kích hoạt, hệ thống sẽ xác định khu vực nào bị ảnh hưởng bởi thiên tai, xã nào cần sơ tán. Cụ thể hơn, với cấp báo như vậy, bao nhiêu hộ dân trong xã sẽ phải đi sơ tán, tương ứng với mức độ hiện trạng nhà của họ. Ngành chức năng tỉnh đã phân ra các loại nhà gồm: nhà kiên cố; nhà bán kiên cố; nhà thiếu kiên cố; nhà đơn sơ. Như vậy, với 4 loại nhà trên, ứng với các cấp độ bão ra sao thì nhân khẩu trong nhà sẽ phải đi. 

Kế hoạch thực hiện Chiến lược Quốc gia về biến đổi khí hậu trên địa bàn tỉnh giai đoạn đến năm 2050 đặt mục tiêu, từ nay tới năm 2030, công trình hạ tầng trọng yếu trong tỉnh phải thích ứng với biến đổi khí hậu được hoàn thành với các tiêu chuẩn an toàn trước thiên tai, đặc biệt là các công trình phòng chống thiên tai, công trình trữ nước ngọt phục vụ sinh hoạt và sản xuất, chống ngập úng ở đô thị. Bình Định cũng đưa ra mục tiêu 80% hộ dân thuộc khu vực thường xuyên xảy ra thiên tai có nhà ở an toàn, hoàn thành di dời ít nhất 70% các hộ dân sinh sống ở nơi có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất đến nơi an toàn.

Những khu vực chưa thể di dời được lắp đặt hệ thống theo dõi, giám sát, cảnh báo để kịp thời sơ tán, giảm thiểu rủi ro khi xảy ra thiên tai. Tất cả các khu vực ngầm tràn sẽ được giám sát và cảnh báo độ sâu nước ngập. Ứng dụng chuyển đổi số trong phòng chống thiên tai là rất cần thiết. Đây là công cụ để chính quyền ra các quyết định chính xác hơn, dựa trên các tính toán khoa học. Đồng thời, người dân có dữ liệu cụ thể để tin và ủng hộ cho các quyết định từ cơ quan Nhà nước trong phương án phòng, chống thiên tai. 

Đức Minh