Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân phân loại rác tại nguồn

TMO - Năm 2024, tỉnh Đồng Nai đặt mục tiêu phấn đấu phân loại rác sinh hoạt tại hộ gia đình đạt 20%, tại các cơ quan, đơn vị đạt 100%. Để thực hiện mục tiêu này, thời gian qua các cơ quan, đơn vị, địa phương đã tăng cường tuyên truyền, vận động người dân thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn.

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Nai, đến nay, 11 huyện, thành phố đã xây dựng kế hoạch triển khai và hướng dẫn 100% các xã, phường về thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) tại nguồn, trong đó mở rộng phạm vi thực hiện tại 160 phường, xã thị trấn. Các địa phương đã ban hành các văn bản chỉ đạo việc triển khai thực hiện phân loại CTRSH tại nguồn tại địa phương. 

Qua đó, tỷ lệ số hộ dân tham gia thực hiện phân loại CTRSH tại nguồn đạt 48,9% số hộ dân toàn tỉnh. Trong đó 106 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao có tỷ lệ số hộ dân thực hiện phân loại CTRSH tại nguồn trên 50%. Ngoài ra, 11 huyện, thành phố đã đề xuất 11 xã/phường điểm về thực hiện phân loại CTRSH tại nguồn.

Các địa phương đã tiến hành rà soát và có kế hoạch, lộ trình cải tạo, xây dựng mới các trạm trung chuyển, điểm san tiếp đảm bảo các quy định về xây dựng và bảo vệ môi trường; các đơn vị thu gom, vận chuyển đã có sự đầu tư, cải tạo trang thiết bị, phương tiện thu gom để đảm bảo đáp ứng các quy định. Hạn chế ảnh hưởng đến môi trường trong quá trình thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH. Ngoài ra công tác kiểm tra, giám sát hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH tại các địa phương bước đầu được quan tâm và triển khai thực hiện; qua đó đã kịp thời phát hiện những hành vi vi phạm trong lĩnh vực quản lý CTRSH. 

Tỉnh Đồng Nai đặt mục tiêu năm 2024 phấn đấu phân loại rác sinh hoạt tại hộ gia đình đạt 20%, tại các cơ quan, đơn vị đạt 100%. Ảnh: HL. 

Tại TP.Biên Hòa, thực hiện mô hình Dân vận khéo của tỉnh năm 2024 về “Phân loại chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế”, hiện nay hầu hết các phường của thành phố Biên Hòa đã ra mắt mô hình Dân vận khéo “Phân loại chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế”. Các phường An Bình, Bửu Hòa, An Hòa và Hòa Bình đã tổ chức ngày hội phân loại và đổi chất thải rắn trên địa bàn. Các phường đã tổ chức tuyên truyền việc phân loại rác tại nguồn qua hệ thông loa di động, băng rôn, tờ rơi và chia sẻ rộng rãi qua mạng xã hội.

Đồng thời, cán bộ, đoàn viên, hội viên của các tổ chức đoàn thể đã đến từng hộ gia đình tuyên truyền, vận động người dân hưởng ứng phong trào “Chống rác thải nhựa”, giảm thiểu sử dụng túi nilong, hướng dẫn việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn và bỏ rác đúng thời gian, đúng nơi quy định. Bên cạnh việc tuyên truyền cho người dân biết cách phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn, tổ chức Đoàn thanh niên và Hội Phụ nữ các phường còn tổ chức các mô hình: ngôi nhà xanh, biến rác thải thành tiền, ngôi nhà nhân ái, bán rác thải tái chế gây quỹ ủng hộ cho tổ chức Đoàn, Hội trên địa bàn. Qua đó các đoàn thể có thêm nguồn quỹ để thực hiện các hoạt động an sinh xã hội, chăm lo cho đoàn viên, hội viên có hoàn cảnh khó khăn; xây dựng cảnh quan đô thị, khu phố “sáng - xanh - sạch - đẹp”.

Trên địa bàn TP.Long Khánh, thực hiện nhiệm vụ phân loại, thu gom và quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn trên địa bàn thành phố Long Khánh trong thời gian qua đã đạt được những kết quả khích lệ và được lãnh đạo tỉnh đánh giá cao. UBND tỉnh đã chọn thành phố Long Khánh làm điểm tổ chức phát động phong trào triển khai thực hiện nhiệm vụ phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn, chống rác thải nhựa. Hiện mô hình dân vận khéo Phân loại chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế tại nguồn được triển khai trước tiên tại phường Xuân Lập, sau đó sẽ nhân rộng ra các phường, xã trên địa bàn thành phố Long Khánh.

Còn đối với Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, để triển khai hiệu quả mô hình, Hội đã ban hành kế hoạch phối hợp với Tỉnh đoàn, Sở TN&MT triển khai đến 100% cơ sở hội trên địa bàn tỉnh. Trong 6 tháng đầu năm, đã có 73 tổ chức hội cấp xã triển khai thí điểm mô hình tại 118 điểm; vận động được gần 7,7 nghìn hộ gia đình đăng ký thực hiện mô hình. Kết quả, thu gom được trên 21 tấn chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế, quy đổi thành tiền được trên 131 triệu đồng để thực hiện các hoạt động an sinh xã hội trên địa bàn. 

Thời gian qua, Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp trên địa bàn tỉnh đã triển khai nhiều mô hình nhằm nâng cao hiệu quả công tác phân loại CTRSH.  

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phân loại rác thải tại nguồn trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Trong đó, theo đánh giá của ngành chức năng hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về phân loại CTRSH tại nguồn, chống rác thải nhựa được triển khai với nhiều hình thức, tuy nhiên đa số người dân chưa thật sự tiếp cận sâu và rộng; khó khăn trong duy trì phân loại CTRSH tại nguồn tại các hộ dân. Công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời nhắc nhở, xử lý những trường hợp vi phạm chưa được thực hiện thường xuyên, liên tục. 

Các ngành, các cấp chủ yếu triển khai phân loại CTRSH tại nguồn bằng văn bản, thiếu sự quyết liệt, đôn đốc và giám sát thực hiện. Các cơ quan, trụ sở làm việc tại các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố, xã, phường, thị trấn chưa thực hiện phân loại CTRSH tại nguồn triệt để. Nhiều địa phương công tác lãnh đạo, chỉ đạo trong quản lý chất thải rắn chưa được quan tâm đúng mức, đặc biệt là ở cấp xã dẫn đến một số nơi vẫn có tình trạng CTRSH bỏ không đúng nơi quy định. 

Tại các khu vực đô thị, các hộ gia đình còn lúng túng trong việc bố trí các thùng rác, khu vực lưu giữ tạm thời đối với các nhóm chất thải sau phân loại. Một số cá nhân, hộ gia đình sống tại các phòng trọ, đi làm thường xuyên nên gây khó khăn trong việc tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện phân loại CTRSH tại nguồn. Tỷ lệ đăng ký thu gom chất thải rắn sinh hoạt tại một số xã chưa cao do một phần các hộ gia đình nằm trong khu vực vườn rẫy không có tuyến thu gom, một phần do nhận thức các hộ gia đình còn thấp, không đồng ý đăng ký và đóng phí thu gom CTRSH theo quy định, CTRSH phát sinh bỏ vào các thùng rác công cộng hoặc bỏ chung với các hộ đã đóng phí thu gom.... 

Trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, mỗi ngày toàn tỉnh phát sinh hơn 2 nghìn tấn rác sinh hoạt/ngày. Trong đó khoảng 1,85 nghìn tấn được thu gom đưa về các cơ sở xử lý tập trung, còn lại người dân tự xử lý. Thời gian qua, do các khu xử lý ngưng hoặc không đủ điều kiện tiếp nhận và xử lý rác sinh hoạt; chưa được cấp giấy phép hoạt động của lò đốt, dây chuyền phân loại rác nên một số thời điểm bị quá tải rác. Hiện tại, cùng với đẩy mạnh phân loại rác tại nguồn, tỉnh chỉ đạo các chủ đầu tư khu xử lý đầu tư trang thiết bị công nghệ để đảm bảo duy trì công suất theo giấy phép, xúc tiến đầu tư dự án đốt rác phát điện quy mô 1,2 nghìn tấn/ngày.    

Từ năm 2009, tỉnh Đồng Nai đã thí điểm thực hiện phân loại chất thải rắn tại nguồn, chương trình sau đó được nhân rộng phạm vi toàn tỉnh. Ngày 24-3-2020, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 54-CT/TU về tăng cường sự lãnh đạo thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn và thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt sau khi được phân loại trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Từ đó đến nay, UBND tỉnh có nhiều kế hoạch để nâng cao hiệu quả triển khai công tác phân loại rác thải nguồn tại các địa phương. 

Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định đến ngày 1/1/2025 sẽ phải thực hiện việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt, được kỳ vọng là một bước đi đột phá để cải thiện tình trạng ô nhiễm và quá tải do rác thải sinh hoạt cũng như lãng phí tài nguyên từ rác. Theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, thời gian qua, mỗi ngày cả nước phát sinh hơn 60.000 tấn rác thải sinh hoạt; trong đó, khu vực đô thị chiếm 55%, khu vực nông thôn chiếm 45%. Đáng nói là 13% số rác thải phát sinh đó được đem đốt, 16% được chế biến, trong khi khoảng 71% rác là chôn lấp.

Dù vậy, việc xử lý rác theo cả 3 phương thức nêu trên gặp rất nhiều khó khăn. Lý do là bởi rác thải không được phân loại, từ rác vô cơ, hữu cơ cho đến rác thải nhựa đều lẫn trộn vào nhau, nên có đến hơn 70% lượng rác buộc phải thực hiện chôn lấp. Tại các điểm xử lý rác theo kiểu chôn lấp thủ công luôn tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm, gây bức xúc đối với người dân sinh sống chung quanh khu vực bãi rác. Do đó, việc phân loại rác tại nguồn là một trong những giải pháp để giảm tải áp lực trong khâu thu gom, xử lý rác thải từ chính mỗi người dân là rất quan trọng.  

Thùy Dương