Đảm bảo nguồn nước sinh hoạt, sản xuất trong cao điểm mùa khô

TMO - Sở Xây dựng tỉnh Bình Phước đề nghị các huyện, thị xã, thành phố và các doanh nghiệp cấp nước thực hiện các giải pháp giảm thiểu nguy cơ thiếu nước sinh hoạt và sản xuất tại các đô thị trên địa bàn tỉnh.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, mùa nắng nóng năm 2024 đến sớm hơn so với trung bình nhiều năm, nhiệt độ trung bình 3 tháng đầu năm 2024 cao hơn khoảng 0,8°C đến 1,3°C. Từ đầu năm 2024 đến nay hầu hết các tỉnh khu vực phía Nam không có mưa hoặc chỉ có mưa nhỏ, lưu lượng không đáng kể.

Trước dự báo trên, Sở Xây dựng tỉnh Bình Phước đã đề nghị các địa phương chủ trì, phối hợp với Sở, ngành và các đơn vị cấp nước bảo vệ nguồn nước và an toàn hệ thống cấp nước trên địa bàn quản lý. Kiểm tra, giám sát các đơn vị cấp nước sạch đảm bảo cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất cho người dân trên địa bàn; đảm bảo cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất cho người dân tại các khu vực xảy ra tình trạng thiếu nước sinh hoạt. Có biện pháp xử lý đối với các tổ chức, cá nhân lợi dụng tình trạng thiếu nước để cung cấp nước cho người dân với giá cao nhằm trục lợi. Tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nước, triệt để chống thất thoát, lãng phí nước.

Bên cạnh đó, Sở Xây dựng tỉnh Bình Phước cũng yêu cầu các doanh nghiệp cấp nước sạch trên địa bàn tỉnh phối hợp chặt chẽ với Công ty Điện lực tỉnh và Chi nhánh Điện lực các huyện, thị xã, thành phố đảm bảo cung cấp điện liên tục và ổn định để phục vụ sản xuất của các khu công nghiệp, khu kinh tế cũng như nước sinh hoạt của người dân. Tổng kiểm tra, rà soát tình hình cung cấp nước, có giải pháp nâng cao năng lực, hiệu quả lấy nước phù hợp với điều kiện nguồn nước các hồ chứa và trên các lưu vực sông, đảm bảo ổn định cấp nước về số lượng và chất lượng đối với các khách hàng dùng nước, đặc biệt là các cơ sở y tế, bệnh viện, trường học, ký túc xá.

Các địa phương chủ trì, phối hợp với Sở, ngành và các đơn vị cấp nước bảo vệ nguồn nước và an toàn hệ thống cấp nước trên địa bàn quản lý. 

Triển khai đầu tư mở rộng và phát triển hệ thống cấp nước đến khu vực chưa có nước sạch thuộc địa bàn được giao vận hành quản lý. Đẩy nhanh tiến độ thi công, đưa vào khai thác và sử dụng các công trình cấp nước sinh hoạt, nhất là ở các vùng có nguy cơ thiếu nước cao. Đảm bảo cấp đúng, cấp đủ phục vụ nước sinh hoạt và sản xuất các khu đô thị tập trung, các khu công nghiệp.

Thời gian tới, tỉnh Bình Phước sẽ huy động vốn xã hội hóa nâng cấp các công trình cấp nước. Theo Đề án của UBND tỉnh Bình Phước về nâng cấp và phát triển hệ thống thủy lợi, khai thác nguồn nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt giai đoạn 2021 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 trên địa bàn, tỉnh cần nguồn vốn khoảng 10.400 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn thực hiện giai đoạn 2021 - 2025 là hơn 5.550 tỷ đồng, giai đoạn 2026 - 2030 là 4.934 tỷ đồng.

Nguồn vốn thực hiện được lấy từ nguồn ngân sách tỉnh, ngân sách trung ương hỗ trợ, vốn vay và vốn huy động xã hội hóa công trình cấp nước. Trong đó, hơn 6.680 tỷ đồng thực hiện đề án là nguồn vốn huy động xã hội hóa công trình cấp nước. Qua đó, nhằm bảo vệ, khai thác hiệu quả, phát triển bền vững nguồn nước trên địa bàn tỉnh. Công suất cấp nước đạt khoảng 365.000 m3/ngày đêm, đáp ứng nhu cầu sử dụng nước trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025 và đạt khoảng 559.800 m3/ngày đêm giai đoạn 2026 - 2030.

Được biết, đến nay tại Bình Phước, tỷ lệ hộ gia đình trên địa bàn sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 99,2%; sử dụng nước sạch đáp ứng Quy chuẩn Việt Nam 10,93%. Hộ nghèo sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 93,1%; sử dụng nước sạch đáp ứng Quy chuẩn Việt Nam 2,74%. Trong khi đó, các công trình cấp nước tập trung trên địa bàn hoạt động kém bền vững vẫn chiến tỷ lệ lớn. Trong số 42 công trình cấp nước tập trung trên địa bàn, có 11 công trình hoạt động bền vững, 3 công trình hoạt động tương đối bền vững, 17 công trình hoạt động kém bền vững, 11 công trình không hoạt động.

Việc các công trình cấp nước hoạt động kém bền vững và không hoạt động là do nhiều công trình sử dụng công nghệ lạc hậu, hoạt động nhiều năm nhưng không được nâng cấp; một số công trình được đầu tư xây dựng tại khu vực có mật độ dân số thấp, nhu cầu sử dụng nước máy của người dân không lớn; việc quản lý, vận hành do chính quyền cấp xã thực hiện, trong khi đội ngũ vận hành không đủ năng lực chuyên môn, nghiệp vụ.

Bình Phước cũng là 1 trong 4 địa phương được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thực hiện Dự án hiện đại hóa thủy lợi thích ứng với biến đổi khí hậu vào tháng 2/2021. Dự án sử dụng nguồn vốn vay hỗ trợ của Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) với tổng nguồn vốn dự kiến 70 triệu USD. Trong đó, Bình Phước được bố trí khoảng 20 triệu USD để triển khai 4 hợp phần xây dựng và hiện đại hóa hệ thống thủy lợi vùng ven hồ Dầu Tiếng - huyện Hớn Quản, hồ Phước Hòa - huyện Chơn Thành, xây dựng và hiện đại hóa hệ thống kênh thủy lợi sau Cần Đơn - huyện Bù Đốp, nâng cấp, hiện đại hóa kênh mương các công trình hồ đập trên địa bàn huyện Lộc Ninh để phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân. 

Các địa phương chủ động phương án dự trữ nguồn nước để đảm bảo nước tưới cho nông nghiệp trước nguy cơ hạn hán. 

Ngay từ cuối năm 2023, UBND tỉnh Bình Phước yêu cầu các Sở, ngành, địa phương triển khai thực hiện các biện pháp phòng chống hạn hán, thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong mùa khô năm 2024. Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố trên cơ sở tính toán cân đối nguồn nước năm 2024, cần xác định cụ thể vùng đảm bảo tưới, vùng có nguy bị hạn hán, thiếu nước để cảnh báo Nhân dân sản xuất phù hợp; xây dựng kế hoạch sử dụng nước hợp lý, ưu tiên cho nước sinh hoạt, nước uống cho gia súc, tưới cho cây lâu năm có giá trị kinh tế cao khi xảy ra hạn hán (nếu có).

Những khu vực thường xuyên thiếu nước trong mùa khô cần phải thực hiện các biện pháp tăng cường tích trữ nước ở các ao, hồ có sẵn; tu bổ, nạo vét kênh mương, cống, bọng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nước; xây dựng kế hoạch điều tiết, sử dụng nước tiết kiệm cụ thể cho từng nguồn nước để phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh.

Tăng cường thực hiện việc nạo vét kênh mương, cửa lấy nước, đào ao trữ nước, lắp đặt và vận hành các trạm bơm dã chiến để tận dụng tối đa nguồn nước nhằm giảm thất thoát, lãng phí; thực hiện các giải pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho lúa và cây trồng cạn. Tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn cho người dân thực hiện các biện pháp tích, trữ nước, sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nước. 

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổng hợp tình hình nguồn nước, ảnh hưởng của hạn hán, thiếu nước đến sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt trên địa bàn 11 huyện, thị xã, thành phố của tỉnh, báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo quy định. Kiểm tra, hướng dẫn, đôn đốc, hỗ trợ các địa phương thực hiện kế hoạch, giải pháp phòng chống hạn, thiếu nước (kiểm tra, tổng hợp nguồn nước trong các hệ thống thủy lợi, kế hoạch sử dụng nước, điều chỉnh thời vụ, giống cây trồng phù hợp..., chỉ đạo triển khai các biện pháp sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả. Hướng dẫn các địa phương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, bố trí cơ cấu giống, thời vụ, phổ biến các biện pháp, kỹ thuật gieo cấy, chăm sóc và bảo vệ cây trồng phù hợp với nguồn nước tưới. Thực hiện các giải pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho lúa và cây trồng cạn.

Chủ tịch UBND tỉnh giao Công ty TNHH MTV dịch vụ thủy lợi Bình Phước, các đơn vị quản lý hồ chứa và các đơn vị quản lý công trình cấp nước sinh hoạt trên địa bàn tỉnh kiểm tra, lập kế hoạch duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa kịp thời các công trình thủy lợi do đơn vị mình quản lý, khai thác; phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức nạo vét kênh mương, cửa lấy nước đảm bảo cung cấp nước tưới cho toàn bộ diện tích đã hợp đồng nhằm giảm thiểu tổn thất; kiểm tra, rà soát toàn bộ diện tích tưới của từng khu vực tưới của công trình để có kế hoạch điều tiết nước cụ thể, hợp lý; thường xuyên theo dõi mực nước hồ, có kế hoạch vận hành công trình cụ thể, tránh tình trạng nước trong hồ bị cạn kiệt. 

Kiểm tra tình hình hoạt động của các công trình cấp nước sinh hoạt do đơn vị quản lý nhằm phát hiện kịp thời các hạng mục công trình bị hư hỏng, xuống cấp để đề xuất sửa chữa, nâng cấp kịp thời, có phương án vận hành công trình phù hợp đảm bảo cung cấp nước sinh hoạt cho người dân trong mùa khô. Tuyên truyền, hướng dẫn người dân biện pháp sử dụng nước tiết kiệm, tránh thất thoát lãng phí.

Thúy Hằng