Đảm bảo nguồn nước sạch cho người dân vùng nông thôn

TMO - Thực hiện Chiến lược Quốc gia về cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, tỉnh Lào Cai đẩy mạnh triển khai nhiều giải pháp đảm bảo người dân nông thôn được tiếp cận nguồn nước sạch với chi phí hợp lý.

Theo số liệu thống kê, tổng hộ số dân nông thôn trên địa bàn tỉnh được sử dụng nước hợp vệ sinh là 128.501 hộ (tương ứng 96% tổng số hộ), trong đó tổng số hộ nghèo là 34.726 hộ (tương ứng 92%); tỷ lệ số hộ dân nông thôn sử dụng nước sạch đạt QCVN (quy chuẩn Việt Nam) là 42%, trong đó tỷ lệ số hộ nghèo được sử dụng nước sạch đạt QCVN là 6,3%.

Những năm qua, thông qua nhiều chương trình dự án, Lào Cai đã dành kinh phí xây dựng 1.101 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung nông thôn. Ngoài ra, địa phương còn thực hiện chính sách hỗ trợ các hộ gia đình vay vốn để đầu tư xây dựng các công trình cấp nước nhỏ, lẻ quy mô hộ gia đình. 

Tỉnh Lào Cai triển khai nhiều giải pháp nhằm đảm bảo nhu cầu nước sạch cho người dân vùng nông thôn. 

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 839 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung nông thôn, các công trình cấp nước đa số có quy mô nhỏ, gồm: 35 công trình có công suất thiết kế cấp nước cho trên 250 hộ; 112 công trình cấp cho từ 100-250 hộ, 692 công trình cấp nước dưới 100 hộ) đảm bảo cho 96% tỷ lệ số hộ dân nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh.

Theo tiêu chí đánh giá mức độ bền vững của công trình cấp nước sinh hoạt tập trung nông thôn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thì toàn tỉnh có 33 công trình được đánh giá hoạt động bền vững, chiếm tỷ lệ 3,9%; 220 công trình được đánh giá hoạt động tương đối bền vững, chiếm tỷ lệ 26,2% (các công trình này có tổ chức trực tiếp quản lý, vận hành, bảo trì và thu tiền sử dụng nước).

Theo đó, toàn tỉnh còn 460 công trình được đánh giá là “hoạt động kém bền vững” (chiếm 55%) hiện vẫn đang hoạt động bình thường đảm bảo cung cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh cho 17.283 hộ dân nông thôn.  , các công trình này không đảm bảo đạt các tiêu chí trong Bộ chỉ số như: có tổ quản lý vận hành nhưng trách nhiệm chưa cao nên không thu được tiền sử dụng nước; chất lượng nước chưa đạt quy chuẩn QCVN; tỷ lệ số hộ dân được cấp nước <60% số hộ thiết kế; khả năng cấp nước của công trình không được thường xuyên liên tục. 

Để đảm bảo nước sạch cho người dân vùng nông thôn, đồng thời phát huy hiệu quả các công trình nước sạch nông thôn, hiện nay tỉnh Lào Cai đang giao quản lý tài sản kết cấu hạ tầng cấp nước tập trung nông thôn trên địa bàn tỉnh gồm: UBND các xã, phường, thị trấn quản lý 796 công trình; Đơn vị sự nghiệp công lập quản lý 37 công trình; Doanh nghiệp quản lý 01 công trình;

Về quản lý khai thác công trình trên địa bàn tỉnh đang áp dụng 04 mô hình quản lý, khai thác, vận hành công trình: Cộng đồng, tổ chức cá nhân quản lý, vận hành 759 công trình, chiếm tỷ lệ 91%; Hợp tác xã quản lý, vận hành quản lý 16 công trình, chiếm tỷ lệ 1,9%; Đơn vị sự nghiệp công lập quản lý, khai thác 32 công trình, chiếm 3,9%; Doanh nghiệp quản lý, khai thác 27 công trình, chiếm 3,2%.

UBND tỉnh Lào Cai chỉ đạo Sở NN&PTNT chủ trì, phối hợp với các đơn vị rà soát, tổng hợp các danh mục công trình cấp nước tập trung. 

Để nhân dân được sử dụng nước sạch, hợp vệ sinh đúng quy chuẩn của Bộ Y tế trong thời gian tới UBND tỉnh Lào Cai chỉ đạo Sở NN&PTNT chủ trì, phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố rà soát, tổng hợp các danh mục công trình cấp nước tập trung hư hỏng xuống cấp đề xuất xem xét, bố trí nguồn lực sửa chữa, nâng cấp các công trình và chất lượng nước đạt quy chuẩn; đảm bảo cấp nước sạch thường xuyên liên tục, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm thiểu các loại bệnh liên quan đến nước; nghiên cứu đề xuất xây dựng chính sách cấp bù giá nước từ ngân sách tỉnh để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các đơn vị cấp nước, quản lý công trình.

Đề xuất xây dựng chính sách “Hỗ trợ đầu tư, nâng cấp công trình nước sạch nông thôn trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2023 - 2030” trình HĐND tỉnh ban hành trong năm 2023. Sở Tài chính, Sở Kế hoạch & Đầu tư tham mưu cho UBND tỉnh cân đối bố trí nguồn lực triển khai thực hiện các Chương trình, chính sách liên quan đến lĩnh vực cấp nước sinh hoạt tập trung nông thôn.

Năm 2023, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lào Cai đã và đang thực hiện mô hình thí điểm về xử lý và trữ nước nhỏ lẻ tại hộ gia đình khu vực nông thôn góp phần đảm bảo môi trường sống an toàn, bền vững, bảo vệ sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân khu vực nông thôn tại các xã: Hoàng Thu Phố, huyện Bắc Hà và Hòa Mạc, huyện Văn Bàn. Kết quả triển khai thực hiện làm cơ sở để nhân rộng trong các năm tiếp theo. Ngành tiếp tục phối hợp với chính quyền địa phương thực hiện rà soát, đánh giá tình hình nguồn nước, nhu cầu sử dụng nước của người dân, tổng hợp đề nghị UBND tỉnh xem xét đầu tư các công trình cấp nước sinh hoạt tập trung ưu tiên đối với các khu vực khó khăn về nguồn nước, đồng bào dân tộc thiểu số. 

Sở Y tế khẩn trương trình UBND tỉnh ban hành Quy chuẩn kỹ thuật địa phương về chất lượng nước sạch sử dụng cho mục đích sinh hoạt cho công trình cấp nước sinh hoạt tập trung và công trình cấp nước nhỏ lẻ quy mô hộ gia đình để làm cơ sở căn cứ triển khai đánh giá, thẩm định đối với các xã về đích nông thôn mới nâng cao, hoàn thành trong năm 2023. UBND các huyện, thị xã, thành phố tiếp tục triển khai có hiệu quả việc giao kế hoạch thu chi tiền sử dụng nước từ công trình cấp nước sinh hoạt tập trung nông thôn cùng với giao dự toán ngân sách nhà nước hàng năm của các đơn vị quản lý.

Bùi Hằng