Đắk Nông đề xuất xây dựng 10 công trình thủy lợi ứng phó hạn hán

TMO - Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk Nông đề nghị Cục Thủy lợi tổng hợp, báo cáo các bộ, ngành liên quan xem xét, ưu tiên bố trí nguồn vốn đầu tư xây dựng mới 10 công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh, với tổng kinh phí gần 470 tỷ đồng. 

Theo đó, các công trình này tập trung tại 3 huyện phía Bắc tỉnh Đắk Nông là Krông Nô, Cư Jút và Đắk Mil. Đây là 3 huyện thường xuyên chịu ảnh hưởng nặng nề do tình trạng khô hạn, thiếu nước tưới cho các loại cây trồng nói riêng, sản xuất nông nghiệp nói chung.  

Sở NN&PTNT Đắk Nông cho biết, các công trình được đề xuất đều phù hợp với quy hoạch thủy lợi thuộc quy hoạch tỉnh Đắk Nông vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (vào cuối năm 2023). Dù vốn đầu tư không lớn (công trình lớn nhất 107 tỷ đồng, nhỏ nhất 17 tỷ đồng), nhưng các công trình này dự kiến sẽ đảm bảo nguồn nước tưới ổn định cho gần 3.400 ha cây trồng tại các khu vực lân cận.

Hồ Đắk Ken, huyện Đắk Mil đã hết nước hoàn toàn. Ảnh: BĐN. 

Hiện nay, tình hình thời tiết mùa khô năm 2024 trên địa bàn tỉnh phổ biến khô hanh, nắng nóng, nhiệt độ tăng cao, độ ẩm không khí thấp; lượng mưa vào mùa khô năm 2024 thấp hơn so với trung bình nhiều năm và so với cùng kỳ năm 2022. Thời điểm cuối tháng 3/2024, có đợt mưa trên diện rộng, tuy nhiên lượng mưa nhỏ (trung bình 10-30mm) nên tác động không nhiều đến diễn biến tình hình thiếu nước sản xuất, sinh hoạt tại các địa phương trong tỉnh.

Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh Đắk Nông, trên địa bàn tỉnh hiện có 307 công trình thủy lợi; trong đó có 255 hồ chứa, 32 đập dâng, 8 hệ thống kênh tiêu, 10 hệ thống trạm bơm và 2 công trình thủy lợi khác. Hiện tại, có 31 công trình thủy lợi đã hết nước hoặc sắp cạn kiệt nguồn nước. Nhiều sông suối đã cạn kiệt nguồn nước. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh một số diện tích cây trồng, nhất là cây công nghiệp lâu năm không có nguồn nước tưới đã có hiện tượng héo lá, giảm năng suất cây trồng. Dự báo, từ nay đến nửa đầu tháng 5/2024, mực nước trên các sông, suối trên địa bàn tỉnh giảm, cạn kiệt, thiếu hụt nguồn nước cục bộ trên một số sông, suối nhỏ. Nếu nắng nóng kéo dài sẽ xảy ra hạn hán, thiếu nước cục bộ tại một số khu vực.

Dự kiến, có gần 10.000 ha cây trồng các loại bị ảnh hưởng do hạn hán, thiếu nước trầm trọng. 

Vụ Đông Xuân năm 2023 - 2024, tỉnh Đắk Nông gieo trồng hơn 10.500 ha cây ngắn ngày bao gồm: lúa, ngô, khoai, các loại đậu... Đến nay đã thu hoạch hơn 3.900 ha, chiếm hơn 37% diện tích gieo trồng. Về các loại cây công nghiệp, toàn tỉnh hiện có 185.000 ha (cà phê, tiêu, cây ăn quả và cây trồng khác) cần được tưới nước. Do ảnh hưởng của nắng hạn và tình trạng thiếu nước tưới, đã xuất  hiện một số diện tích cây trồng, nhất là cây công nghiệp lâu năm có hiện tượng héo lá, nguy cơ giảm năng suất.

Theo Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Đắk Nông, từ nay đến nửa đầu tháng 5/2024, mực nước trên các sông, suối trên địa bàn tỉnh tiếp tục giảm; tình trạng cạn kiệt, thiếu hụt nguồn nước cục bộ trên một số sông, suối nhỏ tiếp tục diễn ra. Nếu thời tiết không thuận lợi, tiếp tục nắng nóng kéo dài, không xuất hiện mưa, nhiều khu vực sẽ xảy ra hạn hán, thiếu nước cục bộ đặc biệt tại khu vực phía Bắc của tỉnh. 

Huyện Đắk Mil là vùng trọng điểm cây cà phê của tỉnh Đắk Nông với diện tích hơn 21.000ha. Đây cũng địa bàn đang chịu thiệt hại nghiêm trọng nhất do nắng hạn. 17/46 công trình thủy lợi cạn kiệt nguồn nước, những hồ còn lại cũng sắp đến mực nước chết. Trong khi đó, hơn 5.100 ao, hồ cơ bản đều đã trơ đáy, gần 2.000 giếng khoan cũng không đáp ứng được nhu cầu nước tưới. Hàng loạt diện tích cà phê trên địa bàn huyện đã và đang héo rũ, chết khô. 

Toàn tỉnh Đắk Nông có khoảng 140.000ha cà phê. Ngành Nông nghiệp tỉnh thống kê hiện đã có 10.000ha chịu ảnh hưởng do nắng hạn và diện tích này sẽ còn tăng nhanh trong những ngày tới do nguồn nước đã khô kiệt. Công ty khai thác công trình thủy lợi tỉnh Đắk Nông cho biết, tháng trước, đơn vị còn có thể điều tiết nước từ các hồ chứa lớn sang các khu vực lân cận để cứu cây trồng.

Nhưng thời điểm này, việc điều tiết nước là bất khả thi. Những khu vực còn nước phải giữ để phục vụ nhu cầu tại chỗ. Các giải pháp như là bơm chuyển nước rồi điều tiết liên huyện đến thời điểm hiện nay không hiệu quả nữa do nguồn các hồ chứa cạn kiệt. Hơn 2.400ha đã không có biện pháp chống hạn. Nếu tình hình nắng nóng, khô hạn kéo dài đến cuối tháng 4, đầu tháng 5 thì khả năng thiệt hại rất lớn xảy ra.

Để giảm thiểu thiệt hại do hạn hán xảy ra, từ đầu mùa khô đến nay, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông đã ban hành nhiều văn bản, kế hoạch chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương và các đơn vị có liên quan thực hiện việc phòng, chống hạn hán, thiếu nước. Hiện nay, Sở NN&PTNT Đắk Nông đang chủ động phối hợp với các địa phương, đơn vị quản lý, khai thác các công trình thủy lợi tổ chức kiểm tra, theo dõi, nắm bắt tình hình nguồn nước, tình hình hạn hán để đưa ra các phương án chống hạn cho từng khu vực, giảm thiểu thiệt hại.

UBND tỉnh Đắk Nông cũng giao Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Đắk Nông kiểm tra, điều tiết hợp lý nguồn nước; bổ sung vật tư, máy móc, thiết bị cho công tác phòng chống hạn; chủ động triển khai các giải pháp bơm chuyển nước tại các hồ chứa; nạo vét, sửa chữa kênh mương, cửa vào các bể hút trạm bơm… để hỗ trợ người dân chống hạn, hạn chế thấp nhất thiệt hại do hạn hán.

Hương Giang