Công tác bảo vệ môi trường trong xây dựng nông thôn mới

TMO - Nhận thức rõ tầm quan trọng của tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới, các cấp, ngành trên địa bàn tỉnh Lào Cai đẩy mạnh triển khai nhiều giải pháp cải thiện, bảo vệ môi trường.

Trong 19 tiêu chí quy định theo Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới, vấn đề môi trường thuộc tiêu chí 17 (Môi trường và an toàn thực phẩm) với những nội dung như: Tỷ lệ được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia; các cơ sở sản xuất, kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường; không có các hoạt động gây suy giảm môi trường và có các hoạt động phát triển môi trường xanh, sạch, đẹp; nghĩa trang được xây dựng theo quy hoạch; chất thải, nước thải được thu gom và xử lý theo quy định. 

Xác định tiêu chí môi trường là tiêu chí khó thực hiện trong bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới (NTM) nên ngay từ khi bắt đầu triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới các đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh đã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của mỗi người dân về công tác bảo vệ môi trường. Đặc biệt là đẩy mạnh truyền thông nhằm thay đổi tư tưởng, thói quen, tập quán của nhân dân, thực hiện nếp sống văn minh, nâng cao ý thức, trách nhiệm trong bảo vệ môi trường sống. 

Người dân tích cực tham gia vệ sinh đường làng, ngõ xóm và trồng hoa dọc các tuyến đường. Ảnh: ĐT. 

Công tác thông tin tuyên truyền được tích cực triển khai tại mỗi địa phương. Từ đó, làm thay đổi nhận thức và hành động của các cấp, các ngành, các tổ chức, doanh nghiệp và nhân dân cùng tham gia bảo vệ môi trường. Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân thực hiện hương ước - quy ước trong giữ gìn vệ sinh môi trường nông thôn, thực hiện nếp sống văn minh, xây dựng gia đình văn hóa. Khuyến khích phát triển sản xuất, chăn nuôi gắn với bảo vệ môi trường. Đẩy mạnh công tác trồng, chăm sóc và bảo vệ rừng, tạo môi trường trong lành và cảnh quan xanh - sạch - đẹp. Thực hiện chỉnh trang đường làng ngõ xóm, khuôn viên gia đình và khơi thông cống rãnh, thu gom, xử lý rác thải và xây dựng các công trình vệ sinh kiên cố, đạt chuẩn, xây dựng các công trình nước sạch, công trình vệ sinh đúng tiêu chuẩn.

Tại khu vực nông thôn trên địa bàn tỉnh Lào Cai, rác thải nông nghiệp, phụ phẩm, chất thải chăn nuôi có những tác động xấu đến môi trường. Tại các thôn vùng cao, rác thải chất thành đống lớn ngay gần tuyến đường chính hoặc khu dân cư; phương thức chăn nuôi nhỏ lẻ, truyền thống với chất thải, nước thải xả trực tiếp ra môi trường… Lào Cai có trên 83.600 hộ chăn nuôi, trong đó trên 62.000 hộ có chuồng trại đảm bảo vệ sinh môi trường, chiếm trên 74%. Địa phương này có 30 làng nghề, trong đó 19 làng nghề nấu rượu, 05 làng nghề may thêu thổ cẩm, 03 làng nghề đan lát, 01 làng nghề trạm khắc bạc, 01 làng nghề bánh phở, 01 làng nghề làm hương. Các làng nghề có quy mô nhỏ nên lượng chất thải phát sinh ít, tác động đến môi trường không đáng kể. 

Trong hoạt động sản xuất nông nghiệp, mỗi năm, tỉnh Lào Cai thu gom khoảng 01 tấn vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật; 1,8 tấn vỏ vắc xin sau khi sử dụng; 16,5 tấn rác thải là vỏ bao thuốc thú y, thủy sản, thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản...Những năm gần đây, vấn đề thu gom, xử lý rác thải đã được các địa phương quan tâm, tuyên truyền người dân thực hiện, nhất là khu vực nông thôn. 

Theo đó, tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt nông thôn hiện đạt 76%; rác thải được phân loại, thu gom, xử lý tại các bãi rác của địa phương hoặc các lò tập kết, đốt rác tại khu dân cư. Đối với rác thải nông nghiệp, rác thải hữu cơ từ phụ phẩm nông nghiệp được tận dụng, tái tạo thành phân bón hữu cơ. Chai lọ, vỏ thuốc bảo vệ thực vật được thu gom, tỷ lệ bao, gói thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng được thu gom và xử lý theo đúng quy định đạt 80%.

Công tác thu gom, xử lý rác thải nông nghiệp nhất là bao bì thuốc bảo vệ thực vật được các địa phương đẩy mạnh triển khai. Ảnh: BLC. 

Nhiều mô hình được triển khai mang lại hiệu quả thiết thực góp phần bảo vệ môi trường nông thôn. Tiêu biểu như: Mô hình câu lạc bộ “Nhà sạch, vườn đẹp”. Đến nay, toàn tỉnh Lào Cai đã có trên 700 mô hình câu lạc bộ “Nhà sạch, vườn đẹp”; các cấp Hội duy trì 14 mô hình “Tổ Phụ nữ phân loại rác thải tại nguồn”; mô hình “Tổ Phụ nữ thu gom, phân loại, xử lý rác thải nhựa”; mô hình “Tổ Phụ nữ tự quản tuyến phố không rác thải” thị xã Sa Pa; mô hình “Đường làng, ngõ xóm xanh - sạch - đẹp”; mô hình “Thắp sáng đường quê” tại các địa bàn các huyện Si Ma Cai, Sa Pa, Bắc Hà, Mường Khương; mô hình câu lạc bộ Thanh niên bảo vệ môi trường (Câu lạc bộ Sa Pa Xanh, Câu lạc bộ Sa Pa Ngày mới…); đội hình tình nguyện thu gom rác thải Xã Tả Van Chư - huyện Bắc Hà..

Thời gian qua các cấp Hội phụ nữ tỉnh Lào Cai đã phát huy vai trò tích cực, chủ động trong xây dựng nông thôn mới. Thống kê cho thấy, 6 tháng đầu năm 2023 các cấp  Hội phụ nữ tỉnh Lào Cai đã phát huy tốt vai trò của tổ chức Hội và hội viên phụ nữ trong tham gia xây dựng nông thôn mới tại địa phương thông qua các hoạt động cụ thể: Tổ chức trên 612 buổi tuyên truyền 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới, vệ sinh môi trường nông thôn gắn với Cuộc vận động "Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch"; tuyên truyền, thực hiện phong trào "Nói không với rác thải nhựa"…thu hút trên 18.360 lượt cán bộ, hội viên, phụ nữ, nhân dân tham gia.

Bên cạnh đó, phối hợp vận động các hộ gia đình hiến 570m2 đất; xây dựng các tuyến đường điện thắp sáng tổng trị giá 72 triệu đồng; làm 135 nhà vệ sinh, 31 nhà tắm, 49 chuồng gia súc, 20 bể nước; chỉnh trang, nâng cấp 66 nhà đồng thời xóa nhà tạm, dột nát 10 nhà; trồng dặm 126,5 km đường hoa đã thành lập; trồng mới 10,9 km đường hoa  đổ đường bê tông tuyến đường thôn với chiều dài trên 2,7 km.

Tính đến nay, tỉnh Lào Cai đã được công nhận 62/127 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 4 xã được công nhận đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao. Trong năm 2023, hoàn thành 10 xã đạt chuẩn “Xã nông thôn mới” theo kế hoạch thì tỉnh Lào Cai sẽ có 72/127 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt tỷ lệ 56,7%. Để công tác vệ sinh môi trường nông thôn được triển khai thực hiện thường xuyên, liên tục và hiệu quả, thời gian qua, các địa phương đã tổ chức tuyên truyền lồng ghép các nội dung cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, thực hiện hương ước - quy ước trong giữ gìn vệ sinh môi trường nông thôn; khuyến khích phát triển sản xuất, chăn nuôi gắn với bảo vệ môi trường.

Các hoạt động trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng, tạo môi trường trong lành và cảnh quan xanh - sạch - đẹp hoặc các phong trào chỉnh trang đường làng, ngõ xóm, khuôn viên gia đình, khơi thông cống rãnh, thu gom, xử lý rác thải, xây dựng các công trình vệ sinh đạt chuẩn, xây dựng các công trình nước sạch… được phát động, triển khai tại nhiều địa phương.

Thu Hiền