Chuyển đổi trạng thái từ đánh bắt xa bờ sang chủ yếu nuôi trồng, chế biến thủy sản

TMO – “Thời gian tới, phải xác định phát triển ngành thủy sản nói chung và chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định là việc cấp bách, quan trọng, thường xuyên, có ý nghĩa lâu dài, bền vững. Đây là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, toàn xã hội, mọi người dân có liên quan”, nội dung này được Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh tại phiên họp lần thứ 14 Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) vừa diễn ra mới đây.

Tại phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu rõ yêu cầu phát triển ngành thủy sản bền vững, lâu dài, có tính chiến lược, góp phần phát triển đất nước, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Những diễn biến mới đây trên thế giới đã tiếp tục tác động tới thị trường, chuỗi cung ứng, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam; trong khi ngành thủy sản không chỉ liên quan tới kinh tế, mà còn liên quan tới chủ quyền quốc gia, đời sống người dân, hình ảnh, uy tín đất nước; do đó, chúng ta không bị động mà phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, tư duy đổi mới, hành động quyết liệt để xử lý, giải quyết vấn đề khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo, không theo quy định nhanh nhất có thể.

Thủ tướng Chính phủ chủ trì phiên họp.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu cần cách tiếp cận căn cơ, bài bản, tổng thể, toàn diện chứ không đơn lẻ, không đối phó; giải quyết những vấn đề tiêu cực liên quan tới phát triển ngành thủy sản vì lợi ích của Việt Nam, lợi ích của nhân dân, nhất là của ngư dân theo hướng lâu dài, bền vững, hiệu quả; góp phần bảo vệ độc lập, chủ quyền quốc gia trên biển, bảo vệ uy tín, danh dự và trí tuệ Việt Nam; tạo việc làm, sinh kế lâu dài, bền vững, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của ngư dân.

Công tác chống khai thác IUU thời gian qua đã đạt những kết quả tích cực, quý sau tốt hơn quý trước. Tuy nhiên, ngành thủy sản, hoạt động đánh bắt xa bờ nhìn chung chưa bền vững, chưa gỡ được "thẻ vàng" của EU mà nguyên nhân chính là một số cấp ủy, chính quyền, nhất là người đứng đầu lơ là, chủ quan, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, làm không quyết liệt, không toàn diện, tổng thể; ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế, thậm chí còn xem thường pháp luật và đối phó với các cơ quan chức năng; hạ tầng nghề cá, giám sát, khai thác, truy xuất nguồn gốc hải sản chưa đáp ứng yêu cầu và chưa thực sự bám sát tình hình thực tiễn để có đầu tư, lãnh đạo chỉ đạo đúng tầm, đúng mức; một bộ phận tàu cá chưa đáp ứng yêu cầu về trang thiết bị, kỹ thuật, giám sát hành trình; công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, phát hiện, xử lý chưa thường xuyên, chưa liên tục, chưa quyết liệt.

Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, phải xác định phát triển ngành thủy sản nói chung và chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định là việc cấp bách, quan trọng, thường xuyên, có ý nghĩa lâu dài, bền vững. Đây là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, toàn xã hội, mọi người dân có liên quan, trước hết là cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, đặc biệt là người đứng đầu.

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo trong thời gian tới cần thiết lập lại trật tự quản lý đội tàu đúng luật, chặt chẽ, nghiêm minh; phát triển ngành thủy sản, nghề cá đánh bắt xa bờ bền vững, an toàn, lâu dài, đúng pháp luật quốc tế, gắn với sản xuất, kinh doanh và sinh kế của người dân; chuyển đổi trạng thái ngành thủy sản từ chủ yếu đánh bắt xa bờ sang chủ yếu nuôi trồng, chế biến thủy sản gần bờ để tạo việc làm, sinh kế và nâng cao an toàn cho ngư dân, góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo vệ môi trường và chủ quyền biển đảo, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân vùng biển; bảo vệ hình ảnh, uy tín, danh dự của đất nước, con người, dân tộc Việt Nam; quyết tâm gỡ "Thẻ vàng" IUU trong năm 2025.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu cấp ủy, chính quyền và toàn xã hội, nhất là người đứng đầu các cơ quan phải vào cuộc với tinh thần, trách nhiệm cao, làm việc tất cả vì sự phát triển của đất nước, ngành thủy sản và lợi ích của ngư dân. Rà soát, hoàn thiện thể chế, những quy định chưa sửa đổi được ngay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất Chính phủ ban hành ngay Nghị quyết để điều chỉnh. Kiện toàn Ban Chỉ đạo theo chính quyền địa phương 2 cấp và tổ chức bộ máy mới; nâng cao năng lực của các thành viên. Thành lập Tổ công tác do Thứ trưởng Bộ Công an làm Tổ trưởng với sự tham gia của lãnh đạo các cơ quan để xử lý dứt điểm các vụ việc vi phạm hình sự đã phát hiện.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ban Chỉ đạo họp hằng tuần để kiểm điểm việc thực hiện nhiệm vụ của các bộ ngành, cơ quan, địa phương; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, nâng cao ý thức người dân. Số hóa toàn bộ công tác quản lý tàu cá, kết nối dữ liệu với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Chỉ đạo hướng giải quyết một số khó khăn, vướng mắc cụ thể, Thủ tướng nêu rõ, với quản lý tàu cá, nhất là giải quyết vấn đề các tàu không đủ điều kiện hoạt động, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố phải chỉ đạo khắc phục…

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ, ngành, địa phương ven biển tiếp tục thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Trung ương đối với công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định và phát triển bền vững ngành thủy sản… Chuẩn bị tốt báo cáo tiến độ đáp ứng các yêu cầu của EC; tổ chức đoàn công tác sang làm việc với EC để làm rõ và thống nhất các nội dung cần triển khai, với tinh thần "trí tuệ Việt Nam, sức mạnh Việt Nam, uy tín và danh dự Việt Nam" và giữ đúng nguyên tắc, tuân thủ luật pháp quốc tế, các quy định, cam kết của Việt Nam.

Tiếp tục chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành kiểm tra, đôn đốc các địa phương kịp thời chấn chỉnh, xử lý dứt điểm, triệt để các vi phạm khai thác IUU, nhất là tại các địa phương trọng điểm, như: Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Đắk Lắk, Lâm Đồng, TPHCM, Vĩnh Long, Cà Mau, An Giang...

Thực hiện các đợt cao điểm tuần tra, kiểm soát tàu cá. Ảnh minh họa.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Quốc phòng tăng cường nguồn lực thực hiện kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến, tuần tra, kiểm tra, xử lý dứt điểm tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động khai thác trên các bãi ngang, cửa sông, cửa biển, các đảo...; thực hiện các đợt cao điểm tuần tra, kiểm soát; chỉ đạo lực lượng chức năng khẩn trương hoàn thành việc xử lý các tàu cá vi phạm hành vi khai thác IUU nghiêm trọng: Mất kết nối VMS, vượt ranh giới, khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

Bộ Ngoại giao kịp thời cung cấp thông tin chi tiết của tàu cá và ngư dân bị nước ngoài bắt giữ năm 2024 và 2025 theo yêu cầu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường để các cơ quan có thẩm quyền trong nước xử lý theo quy định của pháp luật; đẩy mạnh đàm phán phân định ranh giới, hợp tác khai thác với các nước láng giềng như Malaysia, Indonesia… Bộ Khoa học và Công nghệ rà soát, đánh giá chất lượng cung cấp dịch vụ vệ tinh cho hệ thống giám sát tàu cá (VMS); tăng cường kiểm tra, giám sát chất lượng dịch vụ vệ tinh.

Đối với các địa phương ven biển, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nếu không hoàn thành các nhiệm vụ. Chủ tịch tỉnh, thành phố, xã, phường, đặc khu khẩn trương tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và bố trí nguồn lực (nhân lực, kinh phí, trang thiết bị, phương tiện) triển khai đồng bộ các biện pháp chống khai thác IUU để ngăn chặn, không để phát sinh tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; xử phạt triệt để các tàu cá vi phạm các hành vi khai thác IUU nghiêm trọng; thực hiện nghiêm quy định kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, xuất nhập bến qua trạm biên phòng, thu nộp nhật ký khai thác, giám sát sản lượng bốc dỡ qua cảng, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác tại các cảng cá; lập danh sách các tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, giao cụ thể trách nhiệm cho chính quyền cơ sở, lực lượng chức năng thực hiện các biện pháp kiểm soát, đảm bảo tàu cá không đủ điều kiện không được tham gia hoạt động.

Với các hiệp hội, doanh nghiệp, Thủ tướng Chính phủ đề nghị tiếp tục nghiêm túc thực hiện quy định về chống khai thác IUU; nghiêm cấm hành vi thu mua, chế biến, xuất khẩu các sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ khai thác bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định. Chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong điều tra, xác minh, xử lý nghiêm, triệt để các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp thủy sản làm ăn phi pháp, hợp thức hóa hồ sơ, tiếp tay, dung túng cho hành vi IUU. Tiếp tục vận động, biểu dương hội viên, ngư dân gương mẫu, thực hiện tốt các quy định về phòng, chống khai thác IUU…/.

THIÊN LÝ