Chú trọng công tác bảo vệ môi trường trong xây dựng nông thôn mới

TMO - Nhận thức rõ tầm quan trọng của tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới. Những năm qua các cấp ủy đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể và người dân trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường. Qua đó, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng đời sống của người dân.

Trong quá trình thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới, tỉnh Sóc Trăng đã có nhiều giải pháp thiết thực vận động người dân thay đổi nhận thức, nâng cao ý thức, trách nhiệm với công tác bảo vệ môi trường, chung sức cùng cộng đồng góp phần cải tạo cảnh quan, nâng cao chất lượng môi trường sống. Theo đó, Sở Tài nguyên và Môi trường Sóc Trăng phối hợp với các địa phương, đơn vị duy trì và nâng cao hiệu quả tiêu chí môi trường bằng việc triển khai thực hiện nhiều mô hình, hoạt động, đồng thời tích cực tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân trong xử lý rác thải ở nông thôn.

Từ nguồn kinh phí sự nghiệp, Sở TN&MT cũng đã triển khai nhiều kế hoạch liên tịch với các tổ chức đoàn thể xây dựng các mô hình hướng đến bảo vệ môi trường (BVMT) như: “Thùng rác gia đình BVMT nông thôn”, câu lạc bộ “Phụ nữ xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch, xây dựng nông thôn mới”, “Thu gom, phân loại, vận chuyển rác thải tại nông hộ”, “Đổi rác lấy sản phẩm thân thiện môi trường”...Tiêu biểu trong năm 2023, Sở TN&MT đã phát động các hoạt động hưởng ứng ngày Môi trường thế giới 5/6, Tháng hành động vì môi trường, qua đó bàn giao 100 thùng rác cho huyện Mỹ Xuyên để thu gom, phân loại rác trên địa bàn, lắp đặt 6 cặp thùng thu gom bao gói thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng trên địa bàn huyện Kế Sách.

Ngoài ra, treo băng rôn tuyên truyền trên nhiều tuyến đường, lắp đặt 13 bể chứa vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng, trao 55 công trình mô hình “Cá ăn rác thải nhựa” tại huyện Trần Đề, ra quân phát quang cây cối, dọn vệ sinh, trồng cây xanh, nạo vét kênh rạch ô nhiễm tại huyện Châu Thành, Trần Đề và thành phố Sóc Trăng. Sở còn tổ chức thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản nhằm nâng cao ý thức cộng đồng về BVMT sinh thái tại thị xã Ngã Năm; nhiều đơn vị cũng tổ chức các hội thi về BVMT, triển khai mô hình “Biến rác thải nhựa tái chế thành tiền”. Sở TN&MT cũng đã hỗ trợ 33 thùng phân loại rác 3 ngăn cho các trường trung học cơ sở trên địa bàn tỉnh, đồng thời lắp đặt các bảng tuyên truyền về tác hại của rác thải nhựa và hướng dẫn phân loại rác sinh hoạt tại các điểm trường… 

Các địa phương triển khai nhiều hoạt động, mô hình bảo vệ môi trường nông thôn. 

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng có 141 công trình cấp nước nông thôn tập trung, do Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Sóc Trăng quản lý, vận hành. Các công trình có công suất thiết kế từ 168 - 2.874m3/ngày đêm. Tổng chiều dài tuyến ống cấp nước là 3.442km, phục vụ cấp nước cho 136.977 hộ dân nông thôn trên địa bàn các huyện, thị xã; tỷ lệ người/hộ dân nông thôn sử dụng nước sạch đáp ứng QCVN từ hệ thống cấp nước tập trung đạt trên 60%.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh cho biết, để đảm bảo nguồn nước sinh hoạt cho hộ dân nông thôn trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là việc ứng phó hiện tượng El Nino (pha nóng) có thể xuất hiện vào nửa cuối năm 2023 và duy trì đến năm 2024, dẫn đến nguy cơ hạn, thiếu nước, xâm nhập mặn, ngành Nông nghiệp tỉnh đã chỉ đạo Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Sóc Trăng triển khai thực hiện Kế hoạch số 121/KH-UBND, ngày 14/6/2023 của UBND tỉnh về phòng, chống hạn, thiếu nước, xâm nhập mặn mùa khô trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, giai đoạn 2023 - 2025.

Cùng với công tác bảo vệ môi trường, ngành chức năng tỉnh chú trong đến nhiệm vụ bảo đảm, nâng cao chất lượng nguồn nước cho người dân khu vực nông thôn. Theo đó, triển khai thực hiện Đề án Cấp nước sạch nông thôn tỉnh Sóc Trăng, giai đoạn 2023 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Ngoài ra, Sở TN&MT còn thực hiện các giải pháp cấp nước sinh hoạt nông thôn kịp thời như: lập hồ sơ xin cấp phép khoan bổ sung các giếng thuộc các trạm, hệ cấp nước và điều chỉnh nâng lưu lượng khai thác cho trạm, hệ cấp nước. Đầu tư cải tạo, nâng cấp hệ thống lọc, hệ thống bơm thế hệ mới, có hiệu suất cao để đáp ứng nhu cầu dùng nước tăng cao của người dân trong các tháng cao điểm mùa khô.

Ngành chức năng tỉnh mở rộng tuyến ống cấp nước, nâng cao tỷ lệ cấp nước sạch cho người dân khu vực nông thôn. Ảnh: TL. 

Thực hiện xã hội hóa các công trình mở rộng tuyến ống cấp nước có quy mô đầu tư dưới 1.500m tại các tuyến dân cư bị ảnh hưởng thiếu nước sinh hoạt do hạn hán, xâm nhập mặn. Thực hiện bơm dẫn nước bằng đường ống mềm dẫn nước tạm thời, từ các trạm cấp nước chưa bị ảnh hưởng đến điểm công cộng cần cung cấp nước. Vận hành xe bồn chở nước đến nơi hạn hán, xâm nhập mặn phục vụ nước sinh hoạt cho người dân trong trường hợp khẩn cấp khi không thể tìm được nguồn nước tại chỗ… 

Theo đánh giá của ngành chức năng, bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện, duy trì, nâng chất các tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới vẫn còn khó khăn do Bộ tiêu chí nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao các cấp giai đoạn 2021 - 2025 ban hành với nhiều tiêu chí, chỉ tiêu mới, yêu cầu cao hơn so với trước đây. Vấn đề hỗ trợ kinh phí cho các địa phương khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn còn khó khăn, hạn chế. Diện mạo cảnh quan môi trường nông thôn có sự thay đổi tích cực nhưng chất lượng và khả năng duy trì bền vững cần sự quan tâm, chung tay của người dân…

Trong ngành nông nghiệp, lượng nước thải phát sinh nhiều và có nồng độ ô nhiễm cao đối với hoạt động chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản và sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, công tác thu gom, xử lý chủ yếu tại các trang trại tập trung của các cơ sở chăn nuôi hộ gia đình chỉ đạt khoảng 50,8%; lượng nước thải chăn nuôi chưa được xử lý; nước thải nuôi trồng thủy sản và việc tăng lượng phân bón trong canh tác nông nghiệp đã và đang làm tăng các chất ô nhiễm dinh dưỡng và hữu cơ làm tăng hàm lượng ô nhiễm cho môi trường nước mặt tại các địa phương trên địa bàn tỉnh. 

Sở Tài nguyên và Môi trường Sóc Trăng cho biết, việc thực hiện, duy trì, nâng chất các tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới vẫn còn khó khăn do Bộ tiêu chí nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao các cấp giai đoạn 2021 - 2025 ban hành với nhiều tiêu chí, chỉ tiêu mới, yêu cầu cao hơn so với trước đây. Vấn đề hỗ trợ kinh phí cho các địa phương khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn còn khó khăn, hạn chế. Diện mạo cảnh quan môi trường nông thôn có sự thay đổi tích cực nhưng chất lượng và khả năng duy trì bền vững cần sự quan tâm, chung tay của người dân…

Trước thực trạng này, để hoàn thành các tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới, Sở TN&MT tỉnh đã yêu cầu các địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, truyền thông để nâng cao nhận thức và ý thức bảo vệ môi trường của người dân, phát huy mọi nguồn lực trong công tác bảo vệ môi trường, tích cực cập nhật, phổ biến các mô hình, các điển hình tiên tiến, sáng kiến và kinh nghiệm hay.

Ngoài ra, cần phải áp dụng nhân rộng, thực hiện lồng ghép các mô hình kinh tế tuần hoàn, thực hiện các đề án phát triển, quản lý, tái sử dụng, tái chế chất thải trong sản xuất, sinh hoạt. Trong xử lý chất thải rắn sinh hoạt, các ban ngành, đoàn thể, địa phương phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền phân loại rác, tái sử dụng các phế phẩm trong sinh hoạt, sản xuất, tích cực theo dõi, kiểm tra, đôn đốc các đơn vị quản lý, vận hành bãi rác, có biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường, bố trí quỹ đất, đầu tư công trình xử lý nước thải sinh hoạt… 

Ngành chức năng hướng dẫn người dân xử lý chất thải nông nghiệp như: rơm rạ sau thu hoạch, chất thải sinh hoạt, phân gia súc, gia cầm nhằm hạn chế tối thiểu ảnh hưởng tác động đến nguồn nước mặt. Ngành nông nghiệp xây dựng và triển khai các mô hình sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, công nghệ cao, nông nghiệp bền vững, thu gom, xử lý phụ phẩm để sản xuất phân hữu cơ…,nhằm giảm bớt lượng chất thải nông nghiệp phát sinh gây ô nhiễm môi trường; đồng thời, nghiên cứu, nhân rộng công nghệ xử lý, tái tạo sử dụng phụ phẩm, phế thải trong sản xuất nông nghiệp để tạo ra thức ăn chăn nuôi, phân bón hữu cơ, chất đốt nhằm giảm phát thải khí nhà kính.

UBND tỉnh triển khai các nguồn kinh phí thực hiện khắc phục ô nhiễm, cải thiện môi trường nông thôn, làng nghề; tập trung xử lý có hiệu quả tình trạng ô nhiễm môi trường do chất thải rắn, nước thải khu vực nông thôn, đẩy mạnh công tác thu gom, xử lý chất thải rắn khu vực nông thôn, chất thải y tế; quản lý, vận hành tốt các bãi rác đã được đầu tư trên địa bàn tỉnh; nghiên cứu lựa chọn công nghệ mới xử lý chất thải rắn, chất thải y tế hạn chế ô nhiễm môi trường do chất thải gây ra. 

Thu Hương