Chặng đường 5 năm Quần thể di sản Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được ghi danh

TMO - Sau 11 năm, kể từ khi Quần thể danh thắng Tràng An được công nhận là di sản thế giới vào năm 2014, đến nay Việt Nam vừa có thêm Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO ghi danh là di sản thế giới thứ 9 của Việt Nam. Sự kiện này là niềm vui lớn cũng là sự ghi nhận một hành trình xây dựng hồ sơ đề cử gian nan đã thành công của Việt Nam và các địa phương trong vùng di sản.

Với những giá trị nổi bật toàn cầu, ngày 12/7/2025, tại kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản thế giới (UNESCO) tổ chức tại Cộng hòa Pháp đã công nhận Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc thuộc tỉnh Quảng Ninh, tỉnh Bắc Ninh và TP Hải Phòng là Di sản Văn hóa thế giới. Đây là di sản thế giới thứ 9 ở Việt Nam được UNESCO công nhận và là di sản thế giới liên tỉnh thứ 2 ở Việt Nam sau Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà.

Di sản Văn hóa thế giới Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là chuỗi các di tích nằm trên địa bàn 3 tỉnh, thành phố gồm Quảng Ninh, Hải Phòng và Bắc Ninh gắn liền với sự ra đời, lan tỏa và phát triển của Thiền phái Trúc Lâm. Di sản là nơi hình thành, ra đời và phát triển của Trung tâm Phật giáo Thiền Tông thuần Việt, do người Việt trực tiếp sáng lập ra.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự, phát biểu tại Chương trình công bố Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO là Di sản Văn hóa thế giới. Ảnh: ĐP

Đây cũng là nơi hội tụ các công trình kiến trúc cổ kính là chùa chiền, am thất, tuyến hành hương, văn bia, mộc bản và các địa điểm linh thiêng được bảo tồn tốt trải dài từ Yên Tử đến Vĩnh Nghiêm và Côn Sơn, Kiếp Bạc. Di sản phản ánh đầy đủ các giai đoạn phát triển của Phật giáo Trúc Lâm: từ khi sáng lập đến khi được thể chế hóa, rồi đến các giai đoạn phục hưng và truyền thừa tiếp nối.

Phát biểu tại Chương trình công bố giá trị nổi bật toàn cầu Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới diễn ra vào ngày 17/8, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, sau 11 năm, kể từ khi Quần thể danh thắng Tràng An được công nhận là di sản thế giới vào năm 2014, đến nay Việt Nam vừa mới có thêm Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO ghi danh là di sản thế giới thứ 9 của Việt Nam. Sự kiện này là niềm vui lớn cũng là sự ghi nhận một hành trình xây dựng hồ sơ đề cử gian nan đã thành công của Việt Nam và các địa phương trong vùng di sản.

Theo Thủ tướng Chính phủ, Hồ sơ Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Hồ sơ đề cử đầu tiên ở Việt Nam được triển khai theo hình thức di sản theo chuỗi, là cách tiếp cận độc đáo và rất mới ở Việt Nam, liên tỉnh với các điểm di tích nằm trên địa bàn rộng. Hồ sơ đã được xây dựng một cách công phu, bài bản, chất lượng, được UNESCO đánh giá cao. Tỉnh Quảng Ninh được Chính phủ giao vai trò chủ trì xây dựng hồ sơ di sản từ tháng 6 năm 2020. Trong 5 năm xây dựng Hồ sơ, 2 năm đầu diễn ra trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, khó lường, tuy vậy, với tinh thần đoàn kết, đồng lòng, nhất trí giữa các địa phương tham gia lập hồ sơ di sản, mà vai trò nòng cốt là tỉnh Quảng Ninh đã nỗ lực, tích cực, chủ động và quyết liệt trong công tác khai quật khảo cổ học nhằm kịp thời bổ sung nhiều thông tin quý cho hồ sơ di sản. Hồ sơ cũng nhận được sự vào cuộc tích cực của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, cùng với sự tư vấn, tham gia nhiệt tình của các chuyên gia, nhà khoa học trong nước, các chuyên gia tư vấn quốc tế Nhật Bản và New Zealand.

Du khách tham quan chùa Đồng, Yên Tử.

Bằng quyết tâm và nỗ lực cao nhất của các bên, sau rất nhiều nỗ lực với sự vào cuộc của Trung ương, sự kiên trì của 3 tỉnh và sự ủng hộ của nhân dân, Quần thể di sản Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc đã chính thức được quốc tế công nhận là Di sản Văn hoá thế giới.

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, việc ghi danh này khẳng định sự đánh giá cao của quốc tế đối với giá trị của di sản và những tư tưởng nhân văn tốt đẹp của Phật giáo Trúc Lâm do Phật Hoàng Trần Nhân Tông sáng lập, cũng như những nỗ lực của các địa phương trong gìn giữ, bảo vệ và phát huy di sản. Vai trò, vị thế của di sản được nâng cao trên trường quốc tế cũng đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để bảo tồn và phát huy giá trị di sản một cách bền vững.

Quần thể di sản được ghi danh là cộng hưởng kết quả từ nhiều yếu tố và sự nỗ lực, cố gắng lớn của các bộ, ngành, địa phương; trước hết là các địa phương đã bám sát, triển khai tốt theo các chỉ đạo của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, thể hiện sự nỗ lực, quyết tâm cao với vai trò chủ trì của tỉnh Quảng Ninh để bảo đảm tính toàn vẹn của di sản, cùng tính tổng thể, tính thuyết phục của hồ sơ; cùng quyết tâm tăng cường công tác nghiên cứu, hoàn thiện hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận là di sản thế giới.

Thành quả hôm nay cũng đã thể hiện sức mạnh tổng hợp, sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các địa phương với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - cơ quan đầu mối giúp Chính phủ thực hiện thống nhất quản lý nhà nước về di sản văn hóa, thực hiện trách nhiệm, cam kết của quốc gia thành viên tham gia các Công ước của UNESCO về di sản văn hóa; của Bộ Ngoại giao, Hội đồng Di sản Văn hóa quốc gia và các chuyên gia tham gia Ủy ban Di sản thế giới của Việt Nam…/.

QUỲNH VÂN