Cần đa dạng trong phát triển kinh tế rừng

TMO – Muốn phát triển lâm nghiệp bền vững phải thay đổi phương thức sản xuất và nâng cao chất lượng rừng. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý, bảo vệ và ứng phó thiên tai. Việc cấp mã số vùng trồng rừng đã được thí điểm tại nhiều địa phương mang lại hiệu quả cao, đây là tiền đề để xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu rừng trồng và truy xuất nguồn gốc gỗ trên toàn quốc, tăng tính minh bạch và giá trị xuất khẩu.

Quy hoạch lâm nghiệp quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Chính phủ phê duyệt hồi tháng 8/2024. Quy hoạch đặt mục tiêu xây dựng ngành lâm nghiệp trở thành một ngành kinh tế, kỹ thuật trên cơ sở thiết lập, quản lý, bảo vệ, phát triển và sử dụng bền vững tài nguyên rừng và đất lâm nghiệp; bảo đảm sự tham gia rộng rãi, bình đẳng của các tổ chức, cá nhân trong hoạt động lâm nghiệp, huy động các nguồn lực xã hội; phát huy tối đa các tiềm năng, vai trò và giá trị của rừng để phát triển bền vững; đóng góp ngày càng tăng vào quá trình phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ môi trường, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Cụ thể, bảo đảm duy trì tỷ lệ che phủ rừng toàn quốc ổn định từ 42% đến 43%, chú trọng nâng cao chất lượng rừng, nhất là rừng tự nhiên hiện có. Tốc độ tăng giá trị sản xuất lâm nghiệp bình quân đạt 5,0% đến 5,5%/năm. Giá trị xuất khẩu đồ gỗ và lâm sản đạt 20 tỷ USD vào năm 2025 và 25 tỷ USD vào năm 2030. Đến năm 2025, giá trị thu nhập từ rừng trồng sản xuất trên một đơn vị diện tích tăng lên 1,5 lần, đến năm 2030 tăng 2 lần so với năm 2020. Thu dịch vụ môi trường rừng tăng bình quân 5%/năm. Giai đoạn 2021–2025 thu khoảng 3.500 tỷ đồng/năm, giai đoạn 2026–2030 thu khoảng 4.000 tỷ đồng/năm.

(Ảnh minh họa)

Việc Quy hoạch lâm nghiệp quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt góp phần triển khai thực hiện Luật Quy hoạch, Luật Lâm nghiệp và cụ thể hóa Chiến lược phát triển lâm nghiệp Việt Nam giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Chính phủ phê duyệt, đồng thời góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển bền vững theo Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc Lần thứ XIII của Đảng.

Theo Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường, ngành lâm nghiệp đang chuyển mình từ vùng "tăng trưởng an toàn" sang giai đoạn bứt phá bền vững. Với chiến lược đa mục tiêu, ứng dụng công nghệ và hoàn thiện thể chế. Để đưa ngành lâm nghiệp bứt phá, cần phát triển theo hướng "đa giá trị, đa mục tiêu". Lâm nghiệp không chỉ là kinh tế mà còn gắn với bảo vệ môi trường, bảo tồn sinh thái và phát triển bền vững.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường cho biết, cần hoàn thiện thể chế và chính sách. Theo đó, yêu cầu rà soát và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, xử lý chồng chéo giữa quản lý rừng với các lĩnh vực như đất đai, bảo tồn đa dạng sinh học. Năm 2024, Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Nông nghiệp và Môi trường) đã tham mưu Chính phủ ban hành nhiều nghị định tháo gỡ khó khăn cho địa phương, đặc biệt trong chuyển mục đích sử dụng rừng. Việc đơn giản hóa thủ tục hành chính và tăng cường phối hợp với các ngành, địa phương sẽ tạo cơ chế hỗ trợ để người dân yên tâm sống gần rừng.

Cần cơ cấu lại ngành và ứng dụng công nghệ. Theo đó, phát triển lâm nghiệp bền vững đòi hỏi thay đổi phương thức sản xuất và nâng cao chất lượng rừng. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý, bảo vệ rừng và ứng phó thiên tai. Việc cấp mã số vùng trồng rừng đã được thí điểm tại 10 tỉnh trong năm 2024, mang lại tín hiệu tích cực. Đây là tiền đề để xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu rừng trồng và truy xuất nguồn gốc gỗ trên toàn quốc, tăng tính minh bạch và giá trị xuất khẩu.

Phát triển kinh tế đa dạng từ rừng. Ngoài khai thác gỗ, khuyến khích phát triển các mô hình kinh tế dưới tán rừng, du lịch sinh thái và bảo tồn. Đề cao vai trò của tín chỉ carbon – nguồn tài nguyên quý giá của Việt Nam – như một công cụ đàm phán quốc tế trong tương lai. Tín chỉ carbon sẽ sớm trở thành lợi thế cạnh tranh của ngành lâm nghiệp. Đồng thời, tuyên truyền và tập huấn cộng đồng về vai trò đa giá trị của rừng sẽ thay đổi nhận thức, khuyến khích người dân tham gia bảo vệ và phát triển rừng bền vững. Ngành lâm nghiệp cần nghiên cứu chính sách khuyến khích bảo vệ môi trường, phát triển thị trường tín chỉ carbon và nâng cao đãi ngộ cho lực lượng lao động lâm nghiệp…/.

BÙI HOÀNG