Bảo tồn vườn cao su cổ thụ hơn 100 năm tuổi

TMO - Từng là nơi dùng để trồng cao su thử nghiệm của người Pháp, hiện nay tỉnh Đồng Nai vẫn còn lưu giữ và bảo tồn vườn cây cổ thụ hơn 100 năm tuổi này. Vườn cao su trở thành địa điểm thu hút các nhà nghiên cứu cây cao su và du khách đến tìm hiểu, trải nghiệm. 

Nằm ẩn mình giữa thị trấn Dầu Giây, huyện Thống Nhất sôi động, khu rừng cao su cổ thụ hơn 100 năm tuổi mang vẻ đẹp độc đáo và bí ẩn, như đưa du khách ngược dòng thời gian trở về quá khứ. Nơi đây sở hữu hàng trăm cây cao su khổng lồ, từng thân cây to lớn, sần sùi, rễ cây bện chặt vào lòng đất, tạo nên một khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ. 

Vườn cây cao su cổ thụ với hàng trăm gốc cây cao su to lớn, một người ôm không xuể. Ảnh: PT. 

Vườn cao su rộng 8 ha (hay còn gọi Lô 9) tại ở xã Bàu Hàm 2, huyện Thống Nhất được người Pháp trồng đầu tiên ở Việt Nam vào năm 1906. Hiện vườn được Tổng công ty cao su Đồng Nai quản lý, vườn cao su này được cho là vườn bảo tồn của ngành cao su Việt Nam. Vào năm 2015, khuôn viên khu vườn đã được Tổng công ty cao su Đồng Nai phục dựng ngôi nhà nguyên mẫu nhà của công nhân cao su thời Pháp để khách tham quan, học sinh, sinh viên hiểu hơn về giá trị lịch sử truyền thống của ngành.

Theo tài liệu lưu lại, vào khoảng 1906, người Pháp cho trồng thử nghiệm 1.000 cây cao su ở Dầu Giây, thấy cây phát triển nhanh, cho mủ, họ phát triển đồn điền khắp các tỉnh miền Đông Nam Bộ. Đến năm 1980, ngành cao su quyết định ngưng khai thác mủ ở vườn cao su bảo tổn này để phục vụ nghiên cứu, giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Thông tin từ Nông trường cao su An Lộc (thuộc Tổng công ty cao su Đồng Nai), trong vườn hiện còn hơn 220 cây cao su được trồng từ những năm đầu của thế kỷ trước.

Cổng vào của vườn cao su hơn 100 năm tuổi. 

Bước vào khu vườn, trước kích thước khổng lồ của những “cụ” cao su, du khách như được quay ngược thời gian khởi đầu cho ngành công nghiệp cao su Việt Nam. Nơi đây không khí trong lành, mát mẻ, cùng tiếng lá cây xào xạc tạo nên bản giao hưởng thiên nhiên êm dịu, giúp du khách thư giãn tinh thần và cảm thấy bình yên. Điểm độc đáo của khu rừng cổ thụ này chính là kích thước khổng lồ của những cây cao su với đường kính thân cây từ 1-3 m, cao khoảng 30m, thậm chí có những cây cần đến vài người ôm mới xuể.

Những cây cao su ở đây đều là cây thực sinh, mọc trực tiếp từ hạt chứ không qua lai ghép. Hạt của những cây cao su đầu tiên được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, mang đến cho khu rừng sự đa dạng về chủng loại và nguồn gen. Nhờ vậy, những cây cao su ở đây có sức sống mãnh liệt, thích nghi tốt với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu, tạo nên một hệ sinh thái rừng độc đáo.

Những “cụ cao su” được đánh số để thuận tiện trong việc bảo tổn, chăm sóc. Ảnh: MN.

Để thuận lợi trong công tác bảo tồn, chăm sóc, Nông trường Cao su An Lộc đã thực hiện đánh số thứ tự cho từng cây trong vườn. Thông tin từ một công nhân cạo mủ cao su tại Nông trường Cao su An Lộc chia sẻ, công việc chính hàng ngày người công nhân là cạo mủ cao su. Hai năm trở lại đây, họ được phân công thêm công việc chăm sóc vườn cây bảo tồn.

Những cây cao su cổ thụ có có lớp vỏ sần sùi, minh chứng sự thăng trầm của cho thời gian. Ảnh: PT. 

Hàng tháng, mỗi khi tới dịp chăm sóc vườn cây, họ sẽ được nông trường điều động về để cắt cỏ, tìm kiếm và phát hiện các loại bệnh trên cây cao su tại vườn. Những cây cao su trong vườn đều đã rất lớn tuổi. Nhiều cây bị mục rỗng trong thân nhưng cây vẫn có sức sống. Do đó, phải chăm sóc thật kỹ, chú ý phát hiện sớm những mầm bệnh trên cây để kịp thời điều trị, cứu chữa cho cây.

Với những giá trị to lớn về lịch sử, văn hóa, khoa học và đa dạng sinh học, vườn cây cao su cổ thụ tại Đồng Nai chính là niềm tự hào của ngành cao su Việt Nam và là nguồn gen quý báu cần được bảo tồn, gìn giữ cho thế hệ mai sau. 

Mai Ngân