Bảo tồn rùa biển tại xã đảo Nhơn Hải

TMO - Những năm gần đây, việc rùa tìm lên đẻ trứng ở các bãi đẻ thuộc xã đảo Nhơn Hải (Bình Định) là một tín hiệu tích cực trong công tác bảo tồn rùa biển của địa phương. 

Nhơn Hải là xã bãi ngang nằm trong vùng bán đảo Phương Mai thuộc TP.Quy Nhơn (Bình Định), có chiều dài bờ biển 15km. Vùng biển Nhơn Hải mang tính đặc trưng về đa dạng sinh học của hệ sinh thái rạn san hô, với địa hình nhiều đảo nhỏ, các bãi đá ngầm, bãi rạn san hô và thảm thực vật,… là môi trường thuận lợi xuất hiện loài rùa biển quý hiếm đến kiếm ăn, lên bãi đẻ trứng.

Theo khảo sát của Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN) vào năm 2010, Bình Định đã có các bãi rùa đẻ phân bố tại một số xã ven biển và đảo, trong đó xã đảo Nhơn Hải có 2 địa điểm là bãi Hải Giang và bãi Hòn Khô. Từ năm 2021, tại Nhơn Hải đã hình thành thêm một bãi đẻ thứ 3 của rùa biển - đó là bãi biển trước khu dân cư của xã. 

Tổ cộng đồng bảo vệ nguồn lợi thủy sản xã Nhơn Hải bảo vệ rùa mẹ và ổ trứng sau khi rùa biển đẻ trứng vào đêm 2.6.2024. Ảnh: NN. 

Được biết năm 2021, liên tiếp từ tháng 6 đến tháng 9, bãi biển xã Nhơn Hải có 5 lượt rùa biển lên bờ đẻ trứng. Tổ chức cộng đồng bảo vệ nguồn lợi thủy sản xã Nhơn Hải đã tham gia bảo vệ. Kết quả có 3/5 ổ trứng đã nở thành công với tỉ lệ nở đạt 54% với 150 cá thể rùa con về biển an toàn. Mới đây nhất, tối 11/8, rùa mẹ đẻ được 84 quả trứng. Dự kiến, tối 12 hoặc 13/8, trứng sẽ nở. Ngay sau khi phát hiện rùa lên bờ đẻ, Tổ cộng đồng bảo vệ nguồn lợi thủy sản và lực lượng chức năng xã Nhơn Hải đề nghị người dân, du khách giữ khoảng cách đảm bảo an toàn, đồng thời bảo vệ khu vực trứng. 

Theo Chi cục Thủy sản tỉnh Bình Định, trong năm nay, có 2 rùa mẹ lên bờ biển xã Nhơn Hải đẻ trứng và được gắn thẻ lần lượt là VN1078, VN1079. Đây là số thẻ được Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên quốc tế cấp cho Việt Nam đánh dấu rùa biển lên bờ đẻ trứng trên cả nước. Trước đó, lần đầu tiên rùa mẹ VN1079 lên bờ đẻ vào đầu tháng 5/2024. Do ổ trứng nằm đúng vùng bảo vệ, Tổ cộng đồng bảo vệ nguồn lợi thủy sản xã Nhơn Hải không đào lên để di dời ổ trứng nên không biết số trứng cụ thể. Lần thứ 2 vào ngày 21/5 và đẻ được 92 trứng. Lần này, Tổ cộng đồng bảo vệ nguồn lợi thủy sản xã Nhơn Hải đã gắn thẻ số VN1079 cho rùa để nhận diện. 

Để bảo tồn bãi đẻ rùa biển, hiện nay UBND xã Nhơn Hải đã duy trì công tác bảo vệ rùa khi rùa lên sinh sản ở bãi biển của xã, khoanh vùng bảo vệ bãi đẻ rùa biển tại mũi Cồn, thuộc thôn Hải Đông với diện tích khoảng 1.000 m2. Đồng thời, trong thời gian tới xã tiếp tục tuyên truyền vận động nhân dân khi phát hiện rùa lên bãi thì báo cáo kịp thời cho chính quyền và TCCĐ để bảo vệ rùa đẻ. Bên cạnh đó, xã chỉ đạo bảo vệ cho ổ trứng đến lúc nở thành công (khoảng 60 - 75 ngày tùy theo điều kiện thời tiết và nhiệt độ).

Công tác dọn vệ sinh môi trường khu vực bãi đẻ rùa biển tại Mũi Cồn. Ảnh: NN. 

UBND tỉnh Bình Định đã phê duyệt đề án phát triển du lịch cộng đồng tại xã Nhơn Hải, TP.Quy Nhơn đến năm 2025. Theo đề án, tỉnh hướng đến việc xây dựng thương hiệu “Du lịch cộng đồng xã Nhơn Hải” gắn với các yếu tố cảnh quan thiên nhiên độc đáo và văn hóa làng chài để thu hút khách du lịch. 

Tại Nhơn Hải sẽ có 5 loại hình sản phẩm du lịch gồm: Du lịch sinh thái biển; du lịch trải nghiệm văn hóa; du lịch vui chơi giải trí, thể thao trên biển; du lịch ẩm thực; du lịch mua sắm, ban đêm. Trong đó, du lịch sinh thái biển gồm có các hoạt động như, lặn ngắm san hô; ngắm bãi đá rêu xanh, cánh đồng rong mơ, bãi rùa đẻ trứng; con đường xuyên biển; tham quan gành Bắc, gành Nam, Hòn Khô; tắm biển, ngắn cảnh quan. Tham quan bãi đẻ rùa biển là một trong những loại hình du lịch sinh thái biển được tỉnh quan tâm định hướng phát triển và đã đưa vào nhiệm vụ quy hoạch khu vực bảo tồn bãi đẻ rùa biển gắn với phát triển du lịch trên địa bàn xã.

UBND xã Nhơn Hải cho biết, địa phương đang bảo vệ nghiêm ngặt khu vực quy hoạch bãi đẻ cho rùa xanh ở Mũi Cồn. Hiện, bãi rùa Mũi Cồn đang bảo vệ 4 tổ trứng rùa biển (loại rùa xanh trong sách đỏ thế giới) với 400 trứng rùa. Đây là số trứng mà Tổ cộng đồng bảo vệ nguồn lợi thủy sản Nhơn Hải đã hỗ trợ cá thể rùa xanh vào bờ đẻ vào các ngày 21-5 và 1, 13, 26-6.

UBND TP.Quy Nhơn đã quy hoạch tạm thời bãi rùa đẻ ở Nhơn Hải rộng gần 10.000m2, nghiêm cấm các hoạt động tắm biển, vui chơi, sinh hoạt nghề cá ở khu vực này. Ngoài ra, chính quyền địa phương đã quy hoạch diện tích mặt nước 14,67ha ở Nhơn Hải với nhiều phân khu dành cho hoạt động nghề cá và khu tắm biển du lịch, bãi rùa.

Theo các chuyên gia bảo tồn rùa biển của IUCN: Trong công tác bảo vệ rùa biển lên bãi đẻ, ấp trứng ần chú ý theo các giai đoạn sau: Khi rùa mẹ lên bãi để đào ổ và đẻ trứng không nên tụ tập đông người, ồn ào, bật đèn quay phim chụp ảnh, giữ rùa mẹ lại…Những hành động này có thể làm nhiễu động rùa biển khiến chúng không quay lại bãi biển đó để đẻ. Có thể nói rằng việc cứu hộ tốt nhất mà chúng ta có thể thực hiện là để cho rùa biển tự do đào tổ, đẻ trứng và quay về biển. 

Đối với ổ trứng, nếu phải di dời sang một địa điểm khác thì phải lựa chọn khu vực không bị ô nhiễm, không bị ngập nước biển và nên che chắn giảm nhiệt độ vào tháng nắng nóng. Còn đối với rùa biển con, nên thả ngay khi chúng vừa nở, không giữ lại quá lâu. Hãy để rùa con tự tìm đường đi ra biển, không chiếu đèn hoặc cầm nắm con non khi thả để rùa con có thể cảm nhận được môi trường xung quanh, ghi nhớ lại vị trí chúng sinh ra để sau 20 - 30 năm sẽ quay lại vùng biển này để tiếp tục sinh sản.../.

Hà Vân