Bảo tồn, phát huy giá trị Quần thể di tích Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc

TMO – “Công tác quản lý, bảo tồn quần thể di tích và danh thắng cần xây dựng các kế hoạch chi tiết để ứng phó với những nguy cơ về rủi ro, thiên tai có thể xảy ra và kế hoạch quản lý du khách, đặc biệt là những di sản có số lượng khách tham quan hằng năm ở mức cao, để có phương án hạn chế hoặc kéo giãn khách du lịch không tập trung đông, bảo đảm an ninh, an toàn và tránh gây tổn hại cho di sản”, nội dung này được Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh khi phát biểu tại Chương trình công bố giá trị nổi bật toàn cầu Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới vừa diễn ra mới đây.

Theo Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại - Người anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới của Việt Nam luôn đặc biệt quan tâm đến sự nghiệp bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc. Trong diễn văn khai mạc Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa ra luận điểm: "Văn hóa soi đường cho quốc dân đi". Người chỉ rõ, nhiệm vụ của văn hóa mới là phải lấy hạnh phúc của đồng bào, sự nghiệp đấu tranh của dân tộc làm nội dung phản ánh, đồng thời phải tiếp thu những kinh nghiệm của văn hóa xưa và nay để xây dựng nền văn hóa mới Việt Nam với 3 tính chất "dân tộc, khoa học, đại chúng". Người nêu rõ vị trí, ảnh hưởng của văn hóa nghệ thuật trong việc giáo dục thế hệ trẻ, xây dựng con người Việt Nam yêu nước, độc lập, tự cường, tự chủ, tự tin.

Di tích, danh thắng chùa Côn Sơn (Hải Phòng). Ảnh: Hữu Toan

Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến phát triển văn hóa. Đại hội Đảng lần thứ XIII xác định phát triển văn hóa là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, với quan điểm "văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước"; trong đó nhấn mạnh việc phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực đột phá cho sự phát triển và hội nhập quốc tế trong bối cảnh hiện nay.

Để tiếp tục bảo vệ, phát huy những giá trị nổi bật toàn cầu Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục chủ trì, phối hợp với tỉnh Bắc Ninh, TP. Hải Phòng tham mưu Chính phủ hoàn thiện và bổ sung các văn bản luật, quy chế, quy định ở cấp quốc gia và các cấp chính quyền địa phương để có thể bảo vệ đầy đủ/mọi mặt cho di sản thế giới liên tỉnh. Đây là vấn đề mà các quốc gia trên thế giới đều đặc biệt quan tâm xây dựng để đưa ra khung pháp lý kịp thời xử lý những vấn đề phát sinh trong thực tiễn quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị các di sản thế giới thuộc lãnh thổ của các quốc gia.

Quy định cụ thể vai trò, trách nhiệm của bộ máy quản lý di sản thế giới tại các cơ quan liên quan ở Trung ương và các cấp chính quyền địa phương cùng phối hợp với cộng đồng trong việc bảo vệ di sản liên tỉnh. Trong đó, bên cạnh cơ quan trực tiếp quản lý được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất và nguồn kinh phí, cần có các ủy ban/hội đồng tư vấn về bảo tồn, tập trung đầy đủ thành viên của các bên liên quan nhằm phát huy được công sức, trí tuệ, sáng kiến của tất cả các thành viên trong các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản.

Xây dựng các kế hoạch quản lý phù hợp với sự tham gia của các Bộ ngành, cơ quan trung ương và các tỉnh, thành phố mà đối với Di sản Văn hóa thế giới Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc giao cho các tỉnh là cơ quan chủ trì xây dựng và chủ trì triển khai, trong đó nhận diện đầy đủ những nguy cơ ảnh hưởng tới di sản để đưa ra kế hoạch hành động cụ thể nhằm ngăn chặn, giảm thiểu những nguy cơ đó; đưa ra các kế hoạch quản lý chi tiết để ứng phó với những nguy cơ về rủi ro, thiên tai có thể xảy ra và kế hoạch quản lý du khách, đặc biệt là những di sản có số lượng khách tham quan hằng năm ở mức cao, để có phương án hạn chế hoặc kéo giãn khách du lịch không tập trung đông, bảo đảm an ninh, an toàn và tránh gây tổn hại cho di sản.

Gắn kết các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản thế giới trong mối liên kết chặt chẽ với di sản văn hóa vật thể, di sản văn hóa phi vật thể khác trong khu vực. Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, các hoạt động này luôn hướng tới việc đáp ứng các mục tiêu phát triển bền vững của UNESCO và cần phải được áp dụng một cách có hệ thống, với sự tham gia của nhiều chủ thể quản lý có liên quan; không chỉ dừng lại ở kết nối di sản mà còn phát huy các di sản thế giới để phát triển các sản phẩm du lịch, để di sản bên cạnh đời sống lịch sử trầm tĩnh, khép mình vốn có cũng có được một đời sống đương đại sôi động và rộng hơn là nhắn nhủ chúng ta phải khơi dậy, phải phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc trong các hoạt động du lịch, lễ hội và sinh hoạt văn hóa trong cộng đồng, tạo sức lan tỏa, tạo động lực, truyền cảm hứng cho nhân dân, góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu cần đẩy mạnh hơn nữa việc quảng bá hình ảnh di sản. Mỗi người dân sẽ là một "đại sứ văn hóa" trong việc tiếp tục lan tỏa giá trị, tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đặc sắc của Quần thể di tích và danh thắng đặc biệt quan trọng này đến với bạn bè quốc tế, thông qua các sự kiện văn hóa, nhất là trên các nền tảng số. Thủ tướng nhấn mạnh tính nhân dân, nhân dân vừa là trung tâm, vừa là chủ thể, vừa tham gia xây dựng vừa thụ hưởng giá trị từ phát triển nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, quốc tế hóa bản sắc văn hóa dân tộc và dân tộc hóa tinh hoa văn hóa thế giới thế giới…/.

QUỲNH VÂN