Bảo tồn đa dạng sinh học, phát triển du lịch bền vững

TMO - Những năm qua, tỉnh Ninh Bình đã chủ động, tích cực thực hiện các giải pháp nhằm bảo tồn đa dạng sinh học và phát huy bền vững giá trị hệ sinh thái tiêu biểu, từ đó tạo động lực cho mục tiêu phát triển du lịch bền vững trên địa bàn tỉnh.

Tỉnh Ninh Bình được biết đến với hệ sinh thái đa dạng và phong phú, phân thành 5 hệ đặc trưng như: Hệ sinh thái rừng trên núi đá vôi, hệ sinh thái gò đồi, hệ sinh thái vùng đồng bằng, hệ sinh thái các thủy vực và hệ sinh thái vùng ven biển. 

Các hệ sinh thái trên địa bàn tỉnh đều mang tính tiêu biểu về quần thể loài, trong đó tập trung tại các khu vực đã được quy hoạch bảo tồn như Vườn quốc gia Cúc Phương, Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long, Rừng Văn hóa - Lịch sử - Môi trường Hoa Lư.... Dựa trên những lợi thế sẵn có, giàu tiềm năng này, ngành du lịch địa phương đang đẩy mạnh các giải pháp nhằm phát triển du lịch bền vững. 

 Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long đẩy mạnh các giải pháp khai thác tài nguyên trong phát triển du lịch bền vững 

Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long (huyện Gia Viễn) là một vùng đất ngập nước nội địa nguyên vẹn còn sót lại ở khu vực Đồng bằng sông Hồng, bao gồm các dòng sông, hồ nước nông và thảm thực vật ngập nước phong phú, mang các đặc tính sinh thái đặc thù, tạo nên cảnh quan thiên nhiên độc đáo. 

Với diện tích tự nhiên hơn 3.500 ha, trong đó diện tích thuộc khu bảo tồn quản lý là 2743 ha, trong đó 3/4 là diện tích núi đá, 1/4 là diện tích đất ngập nước. Về thực vật có 722 loài thuộc 277 họ của 6 ngành thực vật bậc cao có mạch, trong đó có một số loài nằm trong danh mục sách đỏ Việt Nam như Cốt toái bổ, Bát giác liên, Đơn gai...

Cá thể voọc, nguồn gen quý trong phát triển loài tại Ninh Bình. Ảnh: Trường Huy 

Đặc biệt, Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long còn là nơi loài Voọc mông trắng tập trung đông nhất tại Việt Nam và có thể dễ dàng quan sát ngoài tự nhiên. 

Với vị trí đặc biệt là nơi giao thoa của nhiều loài động thực vật nên di sản văn hóa thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An tạo nên sự đa dạng sinh học cao mang tính tiêu biểu và đặc thù cho hệ sinh thái núi đá vôi Việt Nam.

Vườn chim Thung Nham nơi tập trung nhiều loài như cò, vạc, le le. 

Nơi đây có hệ thống hang động xuyên thủy gồm gần 100 hàng khô và hang nước, nối liền với nhiều thung ngập nước. Các khu rừng nhiệt đới nguyên sinh bao quanh núi đá là nền tảng tạo nên hệ sinh thái tái sinh trên núi đá vôi với tính đa dạng sinh học cao.

Cúc Phương là Vườn quốc gia đầu tiên của Việt Nam với diện tích 22.408ha, là một trong những viên ngọc quý về sinh thái rừng trên thế giới.

Theo kết quả điều tra về các loài thực vật đã thống kê được, Vườn quốc gia Cúc Phương có 2.234 loài thuộc 931 chi, 231 họ của 7 bộ, trong đó có 118 loài quý hiếm. Các nhà khoa học đã phát hiện thêm 12 loài thực vật mới, trong đó có một chi và loài lan rất hiếm vietorchis aurea. Loài này chỉ phân bố tại một vùng rất hẹp của Cúc Phương.

Nhiều cá thể động vật quý hiếm được chăm sóc, bảo tồn tại Vườn quốc gia Cúc Phương. Ảnh: Tùng Đinh 

Về hệ động vật, Vườn quốc gia có 661 loài động vật có xương sống, thuộc 376 giống, 120 họ và 35 bộ (chiếm 32,9% so với cả nước), trong đó lớp thú có 136 loài, lớp chim có 336 loài, lớp bò sát 76 loài, lớp lưỡng cư 46 loài và lớp cá 66 loài.

Xác định vai trò quan trọng của đa dạng sinh học, những năm qua, Ninh Bình đã và đang nỗ lực tìm hướng bảo vệ nguồn tài nguyên và phát triển du lịch một cách bền vững.

Tỉnh đã triển khai các biện pháp sử dụng bền vững và thực hiện các cơ chế chia sẻ lợi ích từ dịch vụ hệ sinh thái và đa dạng sinh học; khuyến khích phát triển vùng đệm các khu bảo tồn bằng việc hỗ trợ kinh phí từ ngân sách nhà nước nhằm đảm bảo cuộc sống của người dân, hạn chế việc lấy gỗ củi, săn bắn động vật hoang dã của người dân sống trong và ven rừng;

Đồng thời, gắn phát triển du lịch với bảo tồn đa dạng sinh học, vừa tạo công ăn việc làm, vừa là một kênh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân trong công tác bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học.

Tỉnh Ninh Bình triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm bảo tồn đa dạng sinh học, tạo điều kiện phát triển du lịch bền vững 

Chi cục Kiểm lâm tỉnh Ninh Bình, cho biết đơn vị thường xuyên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện công tác quản lý bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy và bảo vệ đa dạng sinh học, bảo vệ các loài động vật hoang dã trên địa bàn; tăng cường phối hợp tuần tra, kiểm tra xử lý theo quy định của pháp luật những vi phạm về lấn chiếm đất rừng, vận chuyển lâm sản trái phép, vi phạm về vận chuyển động vật hoang dã trái phép.

Cụ thể, tại Vườn quốc gia Cúc Phương đã có cơ chế khuyến khích người dân tham gia nhận khoán khoanh nuôi bảo vệ và phát triển rừng. Tỉnh Ninh Bình còn chú trọng tạo điều kiện để các tổ chức quốc tế hoạt động bảo tồn các loài động vật hoang dã, như: Trung tâm cứu hộ các loài linh trưởng tại Vườn Quốc gia Cúc Phương. Thông qua các tour du lịch "đưa thú về nhà" đã truyền tải thông điệp về bảo vệ môi trường, kêu gọi các tổ chức, cá nhân nhận chăm sóc đỡ đầu cho các loại động vật có nguy cơ bị tuyệt chủng. 

Hoài Thương