Bà Rịa-Vũng Tàu kiểm soát, ngăn ngừa ô nhiễm môi trường nông thôn

TMO - Nhằm kiểm soát, ngăn ngừa nguy cơ ô nhiễm khu vực nông thôn, UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu yêu cầu các Sở, ngành, địa phương cần chú trọng triển khai nhiều giải pháp nhằm thực hiện thắng lợi những mục tiêu của chương trình xây dựng nông thôn mới, đặc biệt là tiêu chí môi trường.

Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bà Rịa-Vũng Tàu cho biết, trên địa bàn tỉnh có 3.407 hộ, cơ sở tham gia hoạt động ngành nghề nông thôn, được chia thành các nhóm: chế biến, bảo quản nông thủy sản; sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ; xử lý chế biến nguyên vật liệu; các dịch vụ phục vụ sản xuất, đời sống cư dân nông thôn…Mặc dù các địa phương đã triển khai đồng bộ các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh nói chung, trong lĩnh vực nông nghiệp nói riêng nhưng thực tế cho thấy, nguy cơ ô nhiễm môi trường trong các làng nghề nông thôn vẫn còn tiềm ẩn.

Trong đó, các đợt kiểm tra công tác bảo vệ môi trường tại cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn thời gian qua cho thấy, vẫn còn tình trạng ô nhiễm môi trường như: xả nước thải, khí thải, chất thải nguy hại, rác thải sinh hoạt. Đặc biệt, trong các làng nghề, nghề truyền thống, hành vi ứng xử với môi trường của một bộ phận dân cư vẫn chưa được cải thiện. Công tác quản lý chất thải rắn còn gặp nhiều khó khăn trong chuyển đổi phương tiện thu gom, hạ tầng thu gom chưa hoàn chỉnh.

Trong khi đó, các ngành nghề nông thôn có phát thải có khả năng ảnh hưởng đến môi trường như: chăn nuôi nhỏ lẻ hộ gia đình, giết mổ gia súc gia cầm vẫn còn tình trạng phát tán mùi hôi, nước thải chưa qua xử lý. Đối với thủ công mỹ nghệ, nguy cơ ô nhiễm môi trường xuất phát từ các yếu tố như mùi hôi từ quá trình phân hủy chất hữu cơ từ vỏ và xương ốc, nước thải từ hoạt động ngâm và làm sạch, bụi, tiếng ồn phát sinh trong quá trình mài, tạo hình sản phẩm, chất thải rắn dư thừa từ nguyên liệu đầu vào.

Bảo vệ làng nghề khu vực nông thôn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được các địa phương triển khai hướng đến mục tiêu phát triển kinh tế bền vững. 

Phòng Tài nguyên và Môi trường TP.Bà Rịa cho biết, thành phố đã triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, thực hiện các mô hình bảo vệ môi trường tại địa phương nhằm nâng cao nhận thức cho người dân. Đối với các ngành nghề nông thôn có khả năng ảnh hưởng đến môi trường, UBND thành phố đang tiến hành di dời vào cụm công nghiệp (CCN) Hòa Long và CCN chế biến thực phẩm Long Phước. Đối với chăn nuôi nhỏ lẻ hộ gia đình, thành phố tiếp tục kiểm tra việc thực hiện cam kết tổ chức vận động giảm đàn, xử lý nghiêm các trường hợp không xây dựng hầm biogas khi đã được lập danh sách hỗ trợ, thường xuyên kiểm tra và xử lý theo quy định các trường hợp vi phạm cam kết, từng bước chuyển đổi ngành nghề cho các nông hộ.

Còn tại TP.Vũng Tàu, với những cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường như nghề thủ công mỹ nghệ, thành phố đã yêu cầu chủ cơ sở ký cam kết, nếu vi phạm không khắc phục thì phải di dời hoặc tạm ngưng hoạt động. Theo thống kê, thành phố có khoảng 750 cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường theo các nhóm ngành nghề Nghị quyết 41 về chính sách hỗ trợ di dời cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường trên địa bàn tỉnh  giai đoạn 2018-2025 quy định. 

Theo Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh, công tác bảo vệ môi trường tại các làng nghề trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển biến, nhiều ngành nghề nông thôn, nghề truyền thống được khôi phục và ngày càng phát triển bền vững. Qua đó góp phần xây dựng, hình thành nhiều sản phẩm trong chương trình OCOP, nâng cao thu nhập bình quân của người lao động tại các vùng nông thôn, giảm tỷ lệ hộ nghèo, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương và bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc.

Sở TN&MT tỉnh cho biết, các tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 được quy định chặt chẽ hơn so với trước, trong đó tiêu chí môi trường được đánh giá là một trong những tiêu chí khó thực hiện và có nhiều điểm mới như: tỷ lệ hộ gia đình thực hiện phân loại chất thải rắn tại nguồn trở lên; tỷ lệ chất thải nhựa phát sinh trên địa bàn được thu gom, tái sử dụng, tái chế, xử lý theo quy định, có công trình xử lý nước thải sinh hoạt tập trung áp dụng biện pháp phù hợp, tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt chôn lấp trực tiếp dưới 50%... 

Do đó, trong thời gian qua, Sở TN&MT đã có nhiều văn bản đề nghị Bộ TN&MT hướng dẫn, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc. Liên quan đến nội dung này, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường thuộc Bộ TN&MT cũng đã kịp thời có văn bản hướng dẫn địa phương thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới. Trước đây, công tác bảo vệ môi trường khu vực nông thôn trên địa bàn tỉnh còn nhiều bất cập do chưa kiểm soát được việc xử lý bao bì, thuốc bảo vệ thực vật. Tỷ lệ thu gom rác thải ở nông thôn còn thấp, chăn nuôi chưa đảm bảo vệ sinh môi trường, chất thải rắn và nước thải khu dân cư tập trung, cơ sở sản xuất, kinh doanh không thu gom, xử lý theo quy định.

Các địa phương nhân rộng mô hình phân loại rác tại nguồn. 

Nhận thức rõ tầm quan trọng của tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới, nhiều xã đã quan tâm thực hiện. Cụ thể, trong thực hiện tiêu chí về môi trường, các xã thường giao cho các tổ chức chính trị - xã hội phụ trách từng thôn, tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện phân loại rác thải ngay từ gia đình. Rác hữu cơ sẽ được tận dụng để làm phân bón cho cây trồng, rác thải nhựa, túi ni-lông sẽ được thu gom, phân loại để xử lý. Nhiều xã đã phân công Hội Phụ nữ thực hiện phong trào “5 không, 3 sạch”, Hội Nông dân thực hiện phát triển kinh tế, xây dựng mô hình tổ tự quản an ninh trật tự. Trong khi đó, Đoàn Thanh niên hỗ trợ thanh niên phát triển doanh nghiệp, mô hình kinh tế của các bạn trẻ tại địa phương, Hội Cựu chiến binh vận động xóa nhà tạm bợ… Các xã, phường đã tự nguyện xây dựng cảnh quan thiên nhiên bằng cách trồng thêm nhiều hoa, cây xanh trước nhà và dọc đường giao thông. Từ đó, những vùng NTM ngày càng sạch đẹp, đời sống của người dân vùng nông thôn ngày càng được nâng cao.

Sau gần 13 năm xây dựng NTM, toàn tỉnh đã có 47/47 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt 100% trong đó có 31 xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao; 6/8 đơn vị cấp huyện đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. 2 đơn vị cấp huyện đã trình Bộ NN&PTNT thẩm định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới; 2 đơn vị cấp huyện đã có 100% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao và đạt 9/9 tiêu chí huyện NTM nâng cao, đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị công nhận đạt chuẩn huyện nông thôn mới nâng cao. Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu là 1 trong 20 tỉnh, thành phố của cả nước có 100% số xã đạt chuẩn NTM. Thu nhập bình quân đầu người trung bình đạt 75 triệu đồng/người/năm. Đặc biệt toàn tỉnh không còn hộ nghèo theo chuẩn quốc gia.

Thông qua các nguồn vốn huy động được để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM đã góp phần phát triển nhanh hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ở nhiều vùng nông thôn, nổi bật là đầu tư phát triển giao thông nông thôn, thủy lợi, hệ thống điện nông thôn, nước sạch nông thôn... Đặc biệt là môi trường ngày càng được quan tâm, đầu tư. Đến nay, nhiều điểm đen về ô nhiễm môi trường ở khu vực nông thôn đã được khắc phục. Hầu hết các cơ sở chăn nuôi, sản xuất có nguy cơ gây ô nhiễm đã được di dời ra khỏi khu dân cư. Đường làng, ngõ xóm ngày càng khang trang, sạch đẹp. Nước sạch được đưa đến vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số...

Kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đến năm 2025 nhấn mạnh đến mục tiêu  phấn đấu đến 2025 có 95% hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch sinh hoạt đạt quy chuẩn quốc gia, quy chuẩn địa phương với tiêu chuẩn 100 lít/người/ngày; đảm bảo cấp nước sạch sinh hoạt quy mô hộ gia đình cho các hộ dân tại những khu vực chưa có khả năng tiếp cận với nước cấp tập trung, vùng khan hiếm, khó khăn về nguồn nước, vùng thường xuyên bị ảnh hưởng thiên tai, hạn hán, xâm nhập mặn.

Bên cạnh đó, tỉnh phấn đấu đến năm 2025 có ít nhất 50% số hộ nông thôn triển khai các giải pháp phân loại chất thải tại nguồn; 90% chất thải rắn sinh hoạt và chất thải rắn không nguy hại được thu gom và xử lý; ít nhất 50% số hộ nông thôn có nước thải sinh hoạt được thu gom và xử lý bằng các biện pháp phù hợp, hiệu quả; ít nhất 80% chất thải chăn nuôi và 80% phụ phẩm nông nghiệp phải được thu gom, tái sử dụng, tái chế thành các nguyên liệu, nhiên liệu và các sản phẩm thân thiện với môi trường; có 95% bao gói bảo vệ thực vật sau khi sử dụng được thu gom và xử lý theo đúng quy định; 100% chất thải rắn và 50% nước thải sản xuất của các làng nghề truyền thống được thu gom và xử lý theo quy định.

Để đạt được mục tiêu đã đề ra, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu yêu cầu các sở, ban, ngành, đơn vị, địa phương tiếp tục rà soát, điều chỉnh và cập nhật nội dung cấp nước sạch nông thôn vào quy hoạch nông thôn, đảm bảo cấp nước sinh hoạt nông thôn bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, suy thoái nguồn nước; rà soát, hoàn thiện các quy hoạch và quản lý đất đai liên quan đến các công trình bảo vệ môi trường, cấp nước sạch; rà soát, hoàn thiện quy hoạch nông thôn của các xã, huyện theo hướng tích hợp các nội dung về bảo vệ môi trường, cấp nước sạch; chủ động bố trí quỹ đất phục vụ cho các công trình nước sạch, bảo vệ môi trường trong kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt.

Đức Mạnh