Áp dụng mô hình trải bạt HDPE, nâng cao hiệu quả sản xuất muối

TMO - Để nâng cao hiệu quả sản xuất muối, đồng thời nâng cao giá trị, gia tăng thu nhập, nhiều diêm dân ở tỉnh Ninh Thuận đã mạnh dạn đầu tư máy móc hiện đại, ứng dụng khoa học công nghệ, kỹ thuật cao trong quá trình sản xuất muối.

Tỉnh Ninh Thuận là nơi có nghề làm muối thủ công lâu năm và hiện là 1 trong 19 tỉnh thành ven biển có diện tích và sản lượng muối lớn nhất cả nước. Trong đó, huyện Ninh Hải và Thuận Nam được xem là “cái nôi” của nghề làm muối với tổng diện tích sản xuất hơn 3.000ha.

Được biết, một vụ muối thường kéo dài từ 7 – 10 ngày, thu được trung bình khoảng 10 tấn muối/ha, một năm diêm dân làm và thu hoạch muối trong 8 tháng, với tổng sản lượng muối các loại đạt khoảng 450.000 tấn/năm.

Để nâng cao năng suất thu hoạch muối, hiện nay nhiều người dân trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, phương pháp mới như mô hình trải bạt HDPE vào quá trình sản xuất. Thông tin từ một số diêm dân, hiện nay mô hình trải bạt HDPE đã mang lại năng suất muối tốt hơn cho người dân.

So với phương pháp sản xuất muối theo kiểu truyền thống thì sản xuất muối theo hướng công nghệ cao bằng hình thức trải bạt HDPE mang lại nhiều thuận lợi. Sử dụng mô hình trải bạt HDPE vừa nâng cao chất lượng, giá trị lẫn sản lượng, vừa được thương lái thu mua với giá cao hơn. Mô hình sản xuất muối trải bạt HDPE cho năng suất bình quân 177 tấn/ha/năm, cao hơn 45% so với phương pháp sản xuất trên nền đất, giá bán cao hơn 22%; do đó mô hình này đã được ngành chức năng tỉnh Ninh Thuận khuyến khích triển khai rộng rãi.

Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, nhìn chung các vùng sản xuất muối của tỉnh Ninh Thuận chưa được quy hoạch, đầu tư hạ tầng phục vụ sản xuất, các mô hình khuyến diêm còn ít, đơn lẻ, thiếu đồng bộ.

Bên cạnh đó, các hộ diêm dân sản xuất theo phương thưc thủ công truyền thống, công nghệ thô sơ, lạc hậu… nên sản phẩm muối thu hoạch lẫn nhiều tạp chất, thường xuyên xảy ra tình trạng được mùa mất giá.

Để giúp diêm dân áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, phát triển nghề muối theo hướng hiệu quả, bền vững, năm 2023, được sự quan tâm của Bộ NN&PTNT, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Khánh Hoà phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Ninh Thuận tổ chức triển khai dự án “Xây dựng mô hình sản xuất muối sạch theo chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm”.  Trong năm 2024, dự án triển khai với quy mô 01ha/01 hộ (trải bạt HDPE 1.200m2 ô kết tinh và 245m2 hồ chứa nước chạt) tại xã Nhơn Hải, huyện Ninh Hải.

Kết quả, năng suất dự kiến đạt bình quân 177 tấn/ha/năm, cao hơn 45% so với phương pháp sản xuất trên nền đất, giá bán cao hơn 22%. Hiệu quả kinh tế tăng 24% so với các hộ sản xuất ngoài mô hình. Thời gian kết tinh hạt muối giảm, giúp rút ngắn chu kỳ sản xuất, tiết kiệm thời gian, công sức lao động, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và hạn chế thất thoát sản phẩm.

Sử dụng mô hình trải bạt HDPE giúp nâng cao sản lượng muối và giá bán. (Ảnh minh hoạ). 

Hạt muối chắc, to, trắng trong, ít lẫn tạp chất. Hộ thực hiện dự án được ký kết hợp đồng với hợp tác xã bao tiêu từ 60% sản lượng muối trong mô hình trở lên trong thời gian triển khai (khoảng 150 tấn), không lo bị thương lái ép giá.

Theo chia sẻ từ người dân thuộc huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận, với hơn 40 năm trong nghề làm muối cho biết, để nâng cao chất lượng hạt muối kết tinh cũng như tăng năng suất, cách đây nhiều năm, Sở NN&PTNT tỉnh Ninh Thuận đã phối hợp với Trung tâm Khuyến nông  tư vấn, hướng dẫn quy trình kỹ thuật, hỗ trợ diêm dân vay vốn để đầu tư, chuyển đổi sản xuất muối truyền thống sang áp dụng phương pháp làm muối kết tinh trên nền bạt HDPE.

Sử dụng bạt HDPE mang lại năng suất, chất lượng cao. Với cách làm muối trải bạt, tuy vốn đầu tư ban đầu cao hơn, nhưng lợi thế là thời gian phơi muối rút ngắn chỉ còn lại 5 ngày/lần thu hoạch, chất lượng hạt muối làm ra cao hơn do không lẫn các tạp chất, đồng thời tiết kiệm được sức lao động khi áp dụng máy móc vào một số công đoạn trong sản xuất và thu hoạch. Đến nay, hộ gia đình trên đã chuyển đổi hoàn toàn diện tích 8ha làm muối trên nền đất trước đây sang phương pháp làm muối trên nền bạt, với sản lượng muối trung bình đạt khoảng 10-15 tấn/ha/vụ thu hoạch.

Để phát triển nghề muối và tạo sinh kế bền vững cho người dân, tỉnh Ninh Thuận đặt mục tiêu đến năm 2025 nâng diện tích sản xuất muối lên 3.267 ha, sản lượng đạt 550.000 tấn/năm; trong đó, diện tích sản xuất muối kết tinh trên nền trải bạt 200 ha, sản lượng đạt 150.000 tấn; sản lượng muối chế biến đạt 100.000 tấn. Đến năm 2030, toàn tỉnh duy trì ổn định diện tích đất sản xuất muối với 3.267 ha, sản lượng đạt 650.000 tấn/năm.

Đồng thời tỉnh Ninh Thuận chú trọng đầu tư đầu tư cải tạo, nâng cấp cơ sở hạ tầng, kiên cố hóa hệ thống thủy lợi đồng muối; khuyến khích mô hình sản xuất muối theo tổ hợp tác, hợp tác xã; tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật sản xuất muối, hỗ trợ đầu tư hệ thống công nghệ cao, hỗ trợ vay vốn để đầu tư thiết bị chế biến giúp đa dạng hóa các sản phẩm từ muối; hỗ trợ diêm dân vay vốn để đầu tư chuyển đổi sản xuất muối truyền thống sang áp dụng phương pháp muối trải bạt HDPE nhằm mang lại năng suất, chất lượng cao cho hạt muối của địa phương.

Bên cạnh việc bán muối thô, tỉnh Ninh Thuận hướng đến việc chế biến sâu các sản phẩm từ muối, góp phần đa dạng và nâng cao giá trị từ hạt muối thô. Từ đó, từng bước khẳng định chất lượng hạt muối trên khắp thị trường trong và ngoài nước.

Thu Trang