TMO - Trước tình trạng nhiều loài thực vật quý hiếm đứng trước bờ tuyệt chủng, Ấn Độ đã khởi động kế hoạch phục hồi 14 loài cực kỳ nguy cấp. Chương trình không chỉ hướng tới khôi phục quần thể trong tự nhiên mà còn đặt nền tảng cho công tác bảo tồn sinh thái lâu dài cho quốc gia khu vực Nam Á này.

Cụ thể, tại Bang Uttarakhand của Ấn Độ, nơi được mệnh danh là 'trái tim xanh' của dãy Himalaya, đang triển khai chương trình phục hồi 14 loài thực vật thuộc diện cực kỳ nguy cấp. Chương trình được triển khai bởi nhánh nghiên cứu của Sở Lâm nghiệp Uttarakhand, sau bốn năm nỗ lực nhân giống và thử nghiệm thành công tại các trung tâm nghiên cứu vùng cao Himalaya.

Theo đó, 14 loài thực vật được phục hồi nằm trong Danh lục Đỏ của IUCN hoặc trong danh mục loài nguy cấp của Hội đồng Đa dạng sinh học Uttarakhand. Nổi bật là: Trayman, lan Hạc đỏ, huệ Himalaya trắng, Gollan Himalayan Spike, gỗ Doon Cheesewood, cọ Kumaon Fan Palm, Jatamansi, Patwa và Arnebia Himalaya. Đây đều là những loài có giá trị dược liệu cao, từng bị khai thác quá mức khiến quần thể trong tự nhiên sụt giảm nhanh chóng.

Đây được xem là bước đi tiên phong, bởi từ trước tới nay, các chương trình bảo tồn chủ yếu tập trung vào động vật hoang dã, trong khi nhiều loài thực vật quý hiếm đang dần biến mất mà chưa nhận được sự quan tâm đúng mức. Các chuyên gia đã lập bản đồ khoa học môi trường sống của từng loài, cải tạo đất và chuẩn bị cho việc tái trồng về đúng nơi bản địa khi mùa mưa tới.

Cọ Kumaon Fan Palm là một trong những loài thực vật được Ấn Độ tập trung khôi phục. (Ảnh minh hoạ).

Theo kế hoạch, giai đoạn đầu sẽ hoàn tất tới đây sẽ mở ra hy vọng hồi sinh cho những loài cây có giá trị sinh thái, y học và văn hóa đặc biệt. Theo Cục trưởng Nghiên cứu Lâm nghiệp Sanjiv Chaturvedi, Uttarakhand là “điểm nóng đa dạng sinh học” của Ấn Độ, với nhiều loài đặc hữu của dãy Himalaya phía tây.

Tuy nhiên, chúng đang chịu sức ép lớn từ khai thác quá mức, suy thoái môi trường sống, biến đổi khí hậu và khả năng tái sinh thấp. “Nhiều loài bị đẩy đến bờ tuyệt chủng, trong khi chúng có vai trò vô giá đối với cân bằng sinh thái, dược liệu và văn hóa bản địa", ông nói.

Theo ông Chaturvedi, thành công của chương trình không chỉ mang lại niềm tự hào cho Uttarakhand mà còn có thể trở thành hình mẫu bảo tồn thực vật cho nhiều bang khác của Ấn Độ. Ông nhấn mạnh: “Đã đến lúc nhìn nhận thực vật cũng quan trọng như động vật, bởi mất đi những loài này là mất đi cả tri thức y học, bản sắc văn hóa và sự cân bằng sinh thái".

Đây không chỉ là hành động để gìn giữ “kho báu xanh” của Himalaya, mà còn là thông điệp mạnh mẽ về trách nhiệm chung trong ứng phó với khủng hoảng đa dạng sinh học toàn cầu. Với cách làm khoa học, sự kiên trì và tầm nhìn dài hạn, Uttarakhand đang khẳng định vị thế tiên phong trong bảo tồn hệ thực vật quý hiếm.

Thu Thuỳ