TMO - Trước nguy cơ ô nhiễm không khí gia tăng nghiêm trọng do nông dân đốt rơm rạ sau thu hoạch, Ấn Độ đã triển khai nhiều biện pháp mạnh tay nhằm kiểm soát tình trạng này. Chính phủ kêu gọi thay đổi thói quen canh tác, đồng thời tăng cường giám sát và áp dụng chế tài để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Nỗ lực này nhằm giải quyết nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí ở vùng Delhi sau mỗi vụ thu hoạch lúa vào tháng 10, tháng 11 hằng năm. Nguyên nhân chính của tình trạng đốt rơm rạ là do quỹ thời gian quá ngắn giữa thu hoạch lúa và gieo trồng vụ đông (lúa mì). Nhiều nông dân chọn giải pháp nhanh nhất là đốt đồng, thay vì xử lý phụ phẩm. Điều này dẫn đến tình trạng khói bụi nghiêm trọng, ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Do đó, Bang Punjab (Ấn Độ) đang triển khai một chiến dịch quy mô lớn nhằm ngăn chặn tình trạng đốt rơm rạ và khuyến khích nông nghiệp xanh, với sự tham gia của nhiều tầng lớp trong xã hội. Bộ trưởng Nông nghiệp Gurmeet Singh Khudian cho biết, bang đã công bố một kế hoạch truyền thông - giáo dục - thông tin (IEC) toàn diện về quản lý phụ phẩm cây trồng (CRM). Chiến dịch không chỉ cung cấp máy móc hỗ trợ, mà còn tập trung vào thay đổi hành vi và nhận thức của cộng đồng nông dân, hướng tới nền nông nghiệp bền vững.

Để thay đổi thói quen này, chính quyền triển khai đa dạng hình thức tiếp cận. Cụ thể, 50 xe tuyên truyền sẽ phát thông điệp về CRM tại nông thôn; 444 vở kịch đường phố nukkad natak được tổ chức để truyền tải thông điệp phù hợp với văn hóa địa phương; cùng 12.500 bức tranh tường tuyên truyền về lợi ích của CRM và tác hại của đốt rơm rạ.

Ngoài ra, 3.333 buổi tập huấn cấp thôn và 296 buổi cấp khối sẽ mang đến cho nông dân thông tin, tư vấn chuyên gia và chính sách hỗ trợ trực tiếp. Chiến dịch còn huy động 148 nhân viên y tế cộng đồng (ASHA) đến từng hộ gia đình tuyên truyền, đồng thời tổ chức các cuộc thi viết luận, vẽ tranh, tranh biện trong trường học để giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thế hệ trẻ.

Tình trạng đốt rơm rạ sau thu hoạch khiến không khí nhiều nơi ở Ấn Độ bị ô nhiễm nặng nề. (Ảnh: Internet).

“Năm nay, chúng tôi không chỉ đưa máy móc đến tay nông dân, mà quan trọng hơn là chinh phục trái tim và khối óc của họ. Đây là một phong trào quần chúng chống lại việc đốt rơm rạ, nhằm xây dựng một Punjab xanh và khỏe mạnh cho thế hệ tương lai", ông Khudian nhấn mạnh.

Thư ký thường trực ngành Nông nghiệp Basant Garg cho biết, từ năm 2018–2019 đến nay, Punjab đã cung cấp 158.000 máy CRM cho nông dân. "Sự kết hợp giữa cơ giới hóa và gắn kết cộng đồng sẽ giúp giảm mạnh số vụ đốt rơm rạ", ông tin tưởng.

Số liệu của Hội đồng Kiểm soát Ô nhiễm Punjab (PPCB) cho thấy từ 15 - 27/9/2025, bang ghi nhận 82 vụ cháy, trong đó 47 vụ xác định là đốt rơm rạ. Amritsar là nơi xảy ra nhiều nhất với 46 vụ, tiếp theo là 10 vụ ở Patiala và 9 vụ ở Tarn Taran.

Chính quyền đã xử phạt tổng cộng 2.640 USD, trong đó 2.000 USD đã được thu hồi, đồng thời khởi tố 46 vụ án, ghi chú “màu đỏ” vào hồ sơ đất của 32 nông dân vi phạm để hạn chế vay vốn hoặc chuyển nhượng đất. Thực tế cho thấy, những nỗ lực này đã mang lại kết quả đáng kể. Năm 2024, Punjab chỉ còn 10.909 vụ đốt rơm rạ, giảm 70% so với 36.663 vụ năm 2023, và thấp hơn nhiều so với con số gần 50.000–70.000 vụ mỗi năm trong giai đoạn 2018–2022.

Nỗ lực này nhằm giải quyết tình trạng đốt rơm rạ- nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí ở vùng Delhi sau mỗi vụ thu hoạch lúa. Chiến dịch mới được kỳ vọng sẽ tiếp tục đẩy mạnh xu hướng tích cực này, đồng thời tạo ra sự thay đổi bền vững trong nhận thức và hành vi của nông dân, góp phần giảm ô nhiễm không khí và cải thiện sức khỏe cộng đồng tại Ấn Độ.

Hải Yến