Yên Bái phát triển bền vững các vùng dược liệu

TMO - Khai thác tiềm năng để liên kết trồng cây dược liệu theo chuỗi giá trị đang mở ra hướng đi mới trong sản xuất nông nghiệp vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại tỉnh Yên Bái. Từ đó, góp phần chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng theo hướng sản xuất hàng hóa, nâng cao giá trị kinh tế. 

Trên địa bàn tỉnh hiện có khoảng trên 630 loài cây thuốc chữa bệnh được phân thành 11 nhóm thuốc; trong đó có một số loại cây dược liệu quý có giá trị cao, như hoàng liên chân gà, tam thất vũ diệp, tiết trúc sâm, ba kích, đẳng sâm, giảo cổ lam, nấm tỏa dương, thổ phục linh, trà hoa vàng, khôi tía, sơn tra, thảo quả, quế…

Để phát triển cây dược liệu, tỉnh Yên Bái đã ban hành một số chủ trương, chính sách như quy hoạch phát triển cây dược liệu trên địa bàn gắn với thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp tỉnh Yên Bái; ưu tiên phát triển 14 chủng loại cây dược liệu quý hiếm, phù hợp với khí hậu thổ nhưỡng vùng núi cao; phát triển cây dược liệu gắn liền với phát triển và bảo vệ rừng để nâng cao thu nhập cho người dân...

Đến nay, toàn tỉnh Yên Bái đã phát triển được một số vùng cây dược liệu lớn như quế trên 70.000ha, sơn tra trên 8.000ha, thảo quả 1.300ha. Ngoài ra toàn tỉnh Yên Bái có trên 3.400ha cây dược liệu cho sản lượng khai thác hằng năm đạt trên 7.600 tấn sản phẩm. Trong số đó, sa nhân, sả, gừng, nghệ, lá khôi tía là các sản phẩm dược liệu có tiềm năng trở thành hàng hóa với quy mô lớn.

Khôi nhung là một trong những loài cây dược liệu được người dân mở rộng diện tích phát triển. 

Là địa phương có thế mạnh về phát triển lâm nghiệp, huyện Yên Bình không chỉ sở hữu đất đai màu mỡ mà còn có khí hậu ôn hòa, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trồng nhiều loại dược liệu quý. Tận dụng diện tích dưới tán rừng, anh Vũ Quyết Thắng ở thôn 7, xã Xuân Long đã tiên phong trồng thử nghiệm 2 ha cây khôi nhung và trà hoa vàng.

Theo anh Thắng: Nếu chăm sóc tốt, cây khôi nhung chỉ sau 1 năm đã cho thu hoạch, còn trà hoa vàng sau 3 năm trồng sẽ bắt đầu cho hoa. Trung bình mỗi vụ, một gốc trà cho khoảng 1 kg hoa, nụ tươi và cây càng lâu năm thì cho hoa nhiều hơn. Với 2 ha trồng trà hoa vàng và khôi nhung, mỗi năm gia đình tôi thu được 10 kg hoa trà khô với thu nhập khoảng 100 triệu đồng; lá trà thu về từ 50 - 100 triệu đồng; cây khôi nhung cho thu trên 150 triệu đồng/ha”. 

Tạo điều kiện tiếp cận khoa học kỹ thuật và tìm kiếm đầu ra ổn định cho sản phẩm dược liệu, anh Thắng đã thành lập Hợp tác xã (HTX) Dược liệu Bình An với 7 thành viên. Đến nay, HTX đã mở rộng lên 30 thành viên, liên kết sản xuất và nâng cao giá trị kinh tế dưới tán rừng.

Để thúc đẩy phát triển cây dược liệu, huyện Yên Bình đã quy hoạch phát triển cây dược liệu trên địa bàn gắn với Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh. Theo đó, ưu tiên phát triển 14 chủng loại cây dược liệu quý hiếm, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng vùng núi cao; phát triển cây dược liệu kết nối với bảo vệ rừng nhằm nâng cao thu nhập cho người dân. 

Bên cạnh đó, huyện triển khai các chính sách hỗ trợ đầu tư cho khoa học, công nghệ, thu hút các nhà đầu tư, doanh nghiệp, HTX và người dân đầu tư, tăng cường thâm canh để nâng cao năng suất đối với những loài cây có giá trị kinh tế cao; khuyến khích trồng bổ sung, cải tạo và thay thế diện tích cây dược liệu hàng năm nhằm duy trì ổn định sản lượng. 

Trong thời gian tới, huyện Yên Bình sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác phối hợp với các sở, ngành liên quan và UBND các xã, thị trấn để tổ chức sản xuất hiệu quả và phát triển vùng trồng dược liệu theo quy hoạch. Đồng thời, nghiên cứu, lựa chọn các giống cây dược liệu phù hợp với điều kiện địa phương; vận động, tuyên truyền và phổ biến kỹ thuật nuôi trồng, phòng chống bệnh hại cho cây dược liệu, bảo đảm sản xuất theo quy trình vệ sinh an toàn...

Các địa phương triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng vùng trồng dược liệu trên địa bàn. 

Nhận thấy giá trị của cây dược liệu và khả năng phát triển trong môi trường ươm trồng, vài năm trở lại đây, một số hộ dân ở vùng cao Văn Chấn đã đưa vào trồng: Sa nhân, thảo quả, đinh lăng và đã cho hiệu quả nhất định. Năm 2017, HTX Lũng Lô, xã Thượng Bằng La đã đi đầu phát triển cây dược liệu với quy mô lớn. Tận dụng điều kiện thuận lợi về đất đai, khí hậu ở khu vực đèo Lũng Lô, đến nay, HTX đang duy trì 20 ha cây dược liệu các loại như: Hà thủ ô, đương quy, kim ngân hoa...

Sản phẩm làm ra đến đâu được thu hái, sơ chế và xuất bán ngay đến đó, duy trì sự ổn định cho các thành viên HTX, tạo công ăn việc làm cho người lao động với thu nhập gần 10 triệu đồng/người/tháng. Do nhu cầu của thị trường tăng lên, cần mở thêm diện tích vùng trồng dược liệu, HTX đã tích cực tuyên truyền, vận động thành viên HTX, bà con nhân dân trong vùng chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ trồng ngô, trồng lúa và những cây có ít giá trị kinh tế sang trồng dược liệu.

Cùng với đó, HTX tiếp tục phối hợp với các nhà khoa học nghiên cứu phát triển các loại cây dược liệu mới, đồng thời mở rộng diện tích các cây dược liệu đang có triển vọng. HTX đã quy hoạch lại vùng phát triển dược liệu gắn với phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm. Du khách đến với HTX sẽ được trải nghiệm quy trình trồng, chăm sóc, chế biến cây dược liệu, được tham gia chế biến các món ăn từ cây dược liệu và tham quan Khu di tích lịch sử Đèo Lũng Lô huyền thoại.

Với những lợi thế về điều kiện tự nhiên, tỉnh Yên Bái đã triển khai nhiều chính sách phát triển cây dược liệu, như hỗ trợ đầu tư cho khoa học, công nghệ; thu hút các nhà đầu tư, doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân đầu tư, thâm canh tăng năng suất đối với những loài cây dược liệu có giá trị kinh tế cao; khuyến khích trồng bổ sung, cải tạo, thay thế diện tích cây dược liệu hằng năm, cây lâu năm đã thu hoạch để duy trì ổn định diện tích, sản lượng.

Đặc biệt, địa phương này chủ động mời gọi các doanh nghiệp chế biến dược phẩm, các đơn vị nghiên cứu chuyên sâu về dược liệu, các nhà khoa học trong và ngoài nước thông qua liên kết kinh tế và các chương trình khuyến nông, các dự án khoa học công nghệ của các bộ, ngành Trung ương để phát triển cây dược liệu trên địa bàn tỉnh.../.

Bùi Yến