Ứng dụng mô hình IPHM nâng cao năng suất và chất lượng cây trồng

TMO - Việc ứng dụng mô hình Quản lý sức khoẻ cây trồng tổng hợp IPHM tại tỉnh Sơn La đang mang lại hiệu quả rõ nét trong canh tác cây trồng, giúp nông dân nâng cao năng suất, chất lượng nông sản và giảm chi phí đầu vào.

Thông qua việc kết hợp đồng bộ các biện pháp canh tác tiên tiến, sử dụng hợp lý phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, mô hình góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao giá trị sản phẩm và hướng tới nền nông nghiệp an toàn, bền vững. Thay vì canh tác theo hướng truyền thống, nông dân trên địa bàn tỉnh Sơn La được hướng dẫn áp dụng tổng hợp nhiều biện pháp kỹ thuật như lựa chọn giống phù hợp, bón phân cân đối, tưới tiêu hợp lý, kết hợp với sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng” và tăng cường biện pháp sinh học. Nhờ đó, chi phí đầu vào được kiểm soát, sâu bệnh được phòng trừ hiệu quả, đồng thời nâng cao năng suất và chất lượng nông sản.

Nhiều địa phương ghi nhận việc áp dụng IPHM giúp giảm lượng thuốc trừ sâu từ 30–50%, đồng thời sản phẩm làm ra đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thị trường, nhất là trong chuỗi cung ứng nông sản an toàn. Mô hình cũng giúp người dân thay đổi tập quán sản xuất, nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe và môi trường sinh thái.

Việc nhân rộng mô hình IPHM được đánh giá là hướng đi phù hợp với xu thế phát triển nông nghiệp bền vững, góp phần đảm bảo an toàn thực phẩm và nâng cao thu nhập cho người sản xuất.

Với những lợi ích đó, ngay từ năm 2024, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Sơn La đã triển khai mô hình ứng dụng IPHM vào canh tác dưa vàng. Hiệu quả của mô hình góp phần giảm chi phí sản xuất, hạn chế tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, bảo đảm an toàn thực phẩm, sức khỏe người lao động và nâng cao hiệu quả kinh tế trên mỗi đơn vị diện tích.

Đại diện Phòng Bảo vệ thực vật, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Sơn La cho biết, IPHM dựa trên nền tảng của IPM, nhưng khác biệt ở cách tiếp cận. IPM tập trung kiểm soát dịch hại, còn IPHM chú trọng nâng cao sức khỏe cây trồng, nhất là bảo vệ và cải tạo đất.

Đây là hướng đi phù hợp với nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu, bảo vệ đa dạng sinh học, môi trường và thúc đẩy phát triển bền vững. Mục tiêu của mô hình là chuyển giao kỹ thuật quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp IPHM trên cây dưa vàng, sau đó mở rộng sang các loại cây trồng khác.

Ứng dụng IPHM trong canh tác dưa vàng giúp người dân giảm thiểu dịch bệnh, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và nâng cao sản lượng dưa thu hoạch. (Ảnh: Internet). 

Qua đó, giúp nông dân nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế và sản xuất bền vững. Đồng thời, nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong canh tác, giảm thiểu thiệt hại do dịch hại, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học, góp phần bảo vệ môi trường, sức khỏe cộng đồng và ứng phó với biến đổi khí hậu. Mô hình được triển khai tại 3 hộ dân ở bản Bó, phường Chiềng An, thành phố, với quy mô hơn 1.000 m².

Các hộ tham gia được hỗ trợ nhà lưới, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và chuyển giao kỹ thuật IPHM, tập trung vào: Trồng cây khỏe, bảo vệ thiên địch, thăm đồng thường xuyên, phòng trừ dịch hại và nâng cao vai trò của nông dân. Thuốc bảo vệ thực vật được sử dụng theo nguyên tắc “4 đúng”, giúp giảm số lần phun. Cùng với đó, ưu tiên dùng phân hữu cơ, thuốc có nguồn gốc sinh học và tuân thủ thời gian cách ly trước thu hoạch.

Qua theo dõi mô hình, việc canh tác giúp giảm 15–20% lượng phân hóa học và 20–30% sâu bệnh so với phương pháp truyền thống. Đặc biệt, mô hình còn giảm tồn dư thuốc bảo vệ thực vật độc hại, đảm bảo sức khỏe người sản xuất, an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường và giúp nông sản tiêu thụ thuận lợi hơn.

Theo chia sẻ của người dân bản Bó, phường Chiềng An, Thành phố, chia sẻ, nhờ áp dụng quy trình IPHM, dưa ít sâu bệnh, quả to, mã đẹp, nặng trung bình 0,7–1 kg. Năm 2024, với 100 m², người dân thu gần 3 tạ, bán 40.000 đồng/kg, thu hơn 10 triệu đồng.  Đặc biệt, mô hình giảm dùng thuốc hóa học, an toàn cho sức khỏe và môi trường.

Sau một năm triển khai, mô hình “ứng dụng IPHM trong canh tác dưa vàng” được nông dân tích cực đón nhận và áp dụng hiệu quả, nhiều người mong muốn tiếp tục tham gia và mở rộng.

Ứng dụng mô hình quản lý sản xuất tổng hợp IPHM không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt cho người nông dân mà còn góp phần quan trọng trong việc định hình nền nông nghiệp an toàn, bền vững. Thông qua việc giảm thiểu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và hóa chất độc hại, mô hình giúp nâng cao chất lượng nông sản, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường tiêu dùng trong nước và quốc tế. Đồng thời, IPHM tạo điều kiện để người dân tiếp cận với tiến bộ kỹ thuật, thay đổi tư duy sản xuất từ truyền thống sang hiện đại, chủ động hơn trong phòng trừ dịch hại và quản lý đồng ruộng theo hướng khoa học.

Mặt khác, mô hình còn góp phần tích cực vào việc bảo vệ môi trường, cải thiện sức khỏe cộng đồng và giảm ô nhiễm đất, nước do dư lượng thuốc hóa học. Với những lợi ích thiết thực, IPHM được xem là giải pháp canh tác phù hợp trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nhu cầu về sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao ngày càng tăng.

Minh Tân