Ứng dụng công nghệ trong quản lý vận hành các hồ chứa

TMO - Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đang vận hành hệ thống dữ liệu trên các hồ chứa thuộc 11 lưu vực sông lớn. Hệ thống này giúp theo dõi và điều tiết nước, ứng phó với các tình huống lũ lụt và hạn hán, đồng thời hỗ trợ công tác quản lý tài nguyên nước hiệu quả. 

Theo Cục Quản lý tài nguyên nước, hiện đơn vị đang sử dụng phần mềm quản lý thông tin, vận hành hồ chứa phục vụ công tác chỉ đạo điều hành (https://quanly.dwrm.gov.vn/hochua). Hệ thống hiện tại đã tiếp nhận số liệu vận hành của hơn 134 hồ chứa thuộc quy trình vận hành liên hồ chứa trên 11 lưu vực sông, bao gồm: sông Hồng, sông Mã, sông Cả, sông Hương, sông Vu Gia - Thu Bồn, sông Trà Khúc, sông Kôn - Hà Thanh, sông Ba, sông Sê San, sông Srepok và sông Đồng Nai.

Hệ thống thông tin dữ liệu vận hành hồ chứa đã hỗ trợ Cục Quản lý tài nguyên nước triển khai hiệu quả các công việc như: Cung cấp các bản tin hiện trạng vận hành hồ chứa trong mùa lũ và mùa cạn hàng năm; Kịp thời cung cấp thông tin vận hành hồ chứa để hướng dẫn, đôn đốc chủ hồ theo quy trình vận hành liên hồ chứa; tổng hợp số liệu, phục vụ công tác quản lý nhà nước.

Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, vận hành hồ chứa (Ảnh minh họa). 

Bên cạnh đó, theo dõi mực nước hồ theo giờ, giúp kịp thời phát hiện nguy cơ thiếu nước hoặc lũ lụt để xây dựng phương án vận hành điều tiết nước linh hoạt cho cấp nước sinh hoạt, sản xuất, thủy điện... Đây cũng là cơ sở để Cục kịp thời đôn đốc, hướng dẫn các chủ hồ thực hiện nghiêm túc việc vận hành đảm bảo cắt, giảm lũ cho hạ du và phối hợp vận hành, điều tiết hồ chứa đảm bảo cấp nước cho hạ du trong trong mùa cạn, các thời kỳ xảy ra hạn hán thiếu nước trên các lưu vực sông và theo quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa trên 11 lưu vực sông. 

Cùng với việc vận hành Hệ thống thông tin dữ liệu về hồ chứa, hiện Cục Quản lý tài nguyên nước còn vận hành Hệ thống giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước, tích hợp công nghệ IoT và dữ liệu mở. Hệ thống được thiết lập nhằm theo dõi, giám sát trực tuyến các công trình khai thác, sử dụng nước mặt; công trình khai thác, sử dụng nước dưới đất do Bộ Nông nghiệp và Môi trường cấp phép;

Kết nối, liên thông được với hệ thống hiện có về quan trắc lưu lượng, mực nước, chất lượng nước của các hồ chứa thủy lợi, thủy điện thuộc quy trình vận hành liên hồ chứa đã ban hành; Cập nhật tự động hoặc thủ công các thông tin (lưu lượng, mực nước, chất lượng nước và hình ảnh) vào hệ thống phục vụ giám sát, cảnh báo.

Tính đến tháng 6/2025, hệ thống đã cập nhật được khoảng 13.444 giấy phép tài nguyên nước các loại lên hệ thống, trong đó có 2.276 giấy phép cấp Bộ và 11.168 giấy phép cấp tỉnh. Ngoài ra, Hệ thống giám sát tài nguyên nước đã có 832 công trình khai thác tài nguyên nước thuộc đối tượng cấp phép của Bộ Nông nghiệp và Môi trường đăng ký, kết nối truyền dữ liệu về hệ thống.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức trong quản lý và bảo vệ nguồn tài nguyên nước. Trước những vấn đề đặt ra, chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo được coi là chìa khóa để nâng cao năng lực quản lý tài nguyên nước tại Việt Nam.../.

Hà Thanh