Ứng dụng công nghệ trong quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai

TMO - Ðể hạn chế thiệt hại, tạo điều kiện thuận lợi trong công tác quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai, thời gian qua các cơ quan chức năng tỉnh Nam Định đã và đang ứng dụng khoa học-công nghệ vào lĩnh vực này.

Theo thống kê, Nam Định có 668,153km đê; gồm 88,643km đê biển; 7,871km đê biển Cồn Xanh; 273,639km đê sông từ cấp I đến cấp III; 298km đê dưới cấp III. Có trên 187,225km kè bảo vệ đê sông và đê biển. Những năm qua, việc nghiên cứu, ứng dụng KHCN trong quản lý đê điều và phòng chống thiên tai đã được tỉnh chỉ đạo các sở, ngành chức năng quan tâm, chú trọng triển khai.

Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh đã thực hiện nhiều đề tài KHCN như: “Nghiên cứu, đề xuất giải pháp công nghệ phù hợp hiệu quả để tiêu giảm sóng nhằm nâng cao độ an toàn cho đê biển Nam Định”, “Nghiên cứu đề ra các giải pháp để nâng cao chất lượng công tác quản lý đê điều đáp ứng yêu cầu ứng phó biến đổi khí hậu (BĐKH) đến năm 2030”, “Nghiên cứu, đánh giá và đề xuất một số giải pháp giảm thiểu xói lở bờ vùng biển tỉnh Nam Định”, từ đó đưa ra các giải pháp KHCN nâng cao năng lực các công trình đê điều trong phòng chống thiên tai.

Tỉnh cũng đã xây dựng được hệ thống WebGIS - “số hóa” toàn bộ cơ sở dữ liệu đê điều, góp phần cung cấp đầy đủ thông tin về các tuyến đê, kè, cống, kho bãi vật tư và các công trình phụ trợ. Từ đây, ngành Nông nghiệp tỉnh đưa ra những quyết định chính xác và nhanh chóng trong công tác quản lý, lập dự án, đầu tư gia cố, tu bổ công trình; lập phương án phòng, chống lụt bão và ứng cứu, hộ đê trong mùa mưa lũ hàng năm.

Sở NN&PTNT đã lắp đặt các thiết bị theo dõi mực nước, các đoạn đê, kè, cống xung yếu tại 7 điểm trên các tuyến sông Đào, Đáy, Hồng, Ninh Cơ, cống Thanh Niên và các khu neo đậu tàu, thuyền của tỉnh; lắp đặt 9 camera theo dõi đê điều, 4 vị trí camera theo dõi công trình phòng chống thiên tai (PCTT) giám sát trực tuyến các khu vực trọng yếu PCTT. Ngoài ra, tỉnh còn được Tổng cục PCTT (Bộ NN và PTNT) hỗ trợ tập huấn, phổ biến kinh nghiệm; trang bị 2 thiết bị bay chụp ảnh flycam, 2 máy đo độ sâu phục vụ công tác chỉ đạo điều hành PCTT. 

Tỉnh Nam Định tăng cường ứng dụng KHCN trong quản lý đê điều, phòng chống thiên tai (Ảnh minh họa). 

Bên cạnh các giải pháp KHCN nâng cao năng lực công trình PCTT, UBND tỉnh chỉ đạo Đài Khí tượng thủy văn đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, cải tiến nội dung và hình thức các bản tin dự báo khí tượng, thủy văn, nhất là các bản tin dự báo áp thấp nhiệt đới, bão, lũ và các hiện tượng nguy hiểm như: dông, lốc, mưa lớn… cùng các bản tin dự báo về xu thế thời tiết, thủy văn 10 ngày, bản tin dự báo thời tiết biển, hải văn tại địa phương. 

Trước những thách thức đặt ra trong công tác ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý đê điều và PCTT, ngành chức năng tỉnh Nam Định xác định, việc tiếp tục nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ KHCN trong quản lý, giám sát an toàn đê điều và PCTT được xem là giải pháp hữu hiệu. Thời gian tới, tỉnh tiếp tục chỉ đạo tăng cường ứng dụng KHCN cũng như đẩy mạnh hiện đại hóa, tự động hóa các thiết bị kỹ thuật quan trắc tài nguyên và môi trường để nâng cao hiệu quả dự báo, cảnh báo, điều tra, đánh giá, ứng phó với biến đổi khí hậu và PCTT. Nâng cao tính khoa học và tính thực tiễn trong các chương trình, kế hoạch về ứng phó BĐKH cụ thể cho từng giai đoạn, từng ngành, từng địa phương.

Hiện nay, hệ thống đê toàn quốc có khoảng 55.138 km, trong đó có 2.761 km đê cấp ba đến đặc biệt tập trung ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Ðể hạn chế thiệt hại, tạo điều kiện thuận lợi trong công tác quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai, thời gian qua các cơ quan chức năng đã và đang ứng dụng khoa học-công nghệ vào lĩnh vực này. Trong đó có việc sử dụng flycam thu thập cơ sở dữ liệu, xây dựng bản đồ hệ thống đê, theo dõi các vùng hành lang bảo vệ đê, bãi, lòng sông; các vị trí sạt lở bờ sông, mái đê; các trọng điểm xung yếu đê, sự cố đê do lũ, bão.

Hệ thống cơ sở dữ liệu WebGIS về đê điều ở 21 địa phương có đê từ cấp ba trở lên, cung cấp thông tin về các tuyến đê, công trình kè, cống, kho bãi vật tư, nhất là các trọng điểm xung yếu. Phần mềm theo dõi mực nước theo thời gian thực, cung cấp đầy đủ thông tin về tuyến đê, các trạm khí tượng, mực nước. Sử dụng công nghệ radar đất, đa cực phát hiện ẩn họa, khe nứt và vùng thấm trong thân đê; lập bản đồ phân vùng nguy cơ lũ quét, sạt lở đất với các tỷ lệ ngày càng chi tiết…

Thời gian tới, ngành nông nghiệp cần nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy sự tham gia của các doanh nghiệp trong và ngoài nước để đầu tư ứng dụng khoa học-công nghệ vào quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai; nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách hỗ trợ phục hồi lại các hệ sinh thái rừng ngập mặn, đất ngập nước nhằm thúc đẩy tăng trưởng xanh; sử dụng các vật liệu mới thân thiện với môi trường; tiếp tục xây dựng, rà soát, hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn Việt Nam lĩnh vực đê điều và phòng, chống thiên tai; nâng cao chất lượng, độ chính xác của các bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai; 

Ngọc Ánh