Ứng dụng công nghệ trong khai thác thuỷ, hải sản

TMO - Nhằm nâng cao hiệu quả đánh bắt và quản lý nguồn lợi thủy sản, ngư dân tỉnh Quảng Trị đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào hoạt động khai thác. Việc chuyển đổi từ đánh bắt truyền thống sang khai thác có kiểm soát, ứng dụng công nghệ không chỉ giúp nâng cao sản lượng, chất lượng sản phẩm mà còn góp phần bảo vệ hệ sinh thái đại dương.

Nhiều năm trở lại đây, ngư dân trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã mạnh dạn áp dụng trang thiết bị hiện đại trong khai thác thủy hải sản như máy định vị vệ tinh trên tàu cá; máy dò cá bằng sóng siêu âm được nâng cấp, cải tiến qua các thế hệ như: dò đứng, dò ngang và dò chụp; máy ra đa để quản lý lưới, tránh va chạm trên biển; máy nhận dạng tự động AIS để đảm bảo an toàn cho người và tàu cá khi hoạt động trên biển; máy thông tin liên lạc sóng ngắn HF, máy thông tin liên lạc tầm trung, tầm xa và đến nay đã áp dụng máy thông tin liên lạc có tích hợp định vị vệ tinh.

Việc tích cực ứng dụng CĐS, áp dụng các trang thiết bị hiện đại trong khai thác thủy hải sản đã góp phần giải quyết vướng mắc trong việc yêu cầu ngư dân áp dụng viết nhật ký khai thác điện tử.

Đơn cử, tại thị trấn Cửa Việt nhiều chủ tàu đã đầu tư lắp đặt thiết bị lái tự động cho tàu cá. Thiết bị gồm 4 bộ phận chính là la bàn điện tử tích hợp GPS có độ chính xác cao trong nhiều loại thời tiết khác nhau với sai số +/- 0,050, giúp xác định vị trí và ổn định hướng hành trình; màn hình điều khiển có kích thước 7 inch tích hợp hệ thống xử lý dữ liệu; bộ phản hồi góc bánh lái được thiết kế phù hợp với các hệ thống lái và vô lăng ly hợp đạt chuẩn hàng hải.

Theo đó, tàu đánh bắt xa bờ di chuyển, lái tàu chỉ cần chọn hướng đi hoặc cài đặt tọa độ điểm đến là máy tự điều khiển tàu cá đến đúng địa điểm với quãng đường ngắn nhất. Công nghệ này không chỉ đảm bảo sức khỏe cho người lái mà còn giảm thời gian di chuyển tới ngư trường, tiết kiệm nhiên liệu, tối đa hóa lợi nhuận cho mỗi chuyến biển

Chia sẻ từ chủ tàu lâu năm ở thị trấn Cửa Việt hiện đã đầu tư đồng bộ các thiết bị hiện đại cho đội tàu xa bờ như việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, tín hiệu được cập nhật vào đất liền 24/24 giờ nhờ đó đã khắc phục tình trạng các tàu cá của gia đình thường mất tín hiệu không liên lạc được với gia đình và trạm bờ của Chi cục Thủy sản mỗi khi ra khơi. Toàn bộ quá trình hoạt động trên biển đều được cập nhật trên hệ thống và chủ tàu dễ dàng kiểm tra trong ứng dụng trên điện thoại, từ đó có lộ trình khai thác hiệu quả. Khi gặp thời tiết bất lợi hay tàu cá gặp nạn trên biển, thiết bị định vị sẽ nhanh chóng phát tín hiệu hỗ trợ, lực lượng cứu nạn sẽ dễ dàng tìm đến chính xác vị trí tàu cá.

Khi lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, chủ tàu cá không cần theo tàu cá ra khơi, chỉ cần chiếc điện thoại thông minh kết nối internet, chủ tàu cá ở nhà vẫn biết chính xác vị trí các tàu cá của mình đang đánh bắt trên biển. Một khi tàu cá đến khai thác ở khu vực không được phép, thiết bị sẽ phát tín hiệu cảnh báo để chủ tàu cá kiểm soát vùng biển khai thác.

Ứng dụng kỹ thuật hiện đại giúp ngư dân khai thác thuận lợi hơn. 

Hiện, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có 184/187 tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, đạt 98,39%, 100% tàu cá đã cập nhật dữ liệu tàu cá vào hệ thống cơ sở dữ liệu (CSDL) nghề cá quốc gia (VNFishbase). Đây là CSDL khá toàn diện, quản lý thông tin về đăng ký, đăng kiểm tàu cá, hạn ngạch khai thác thủy sản, giấy phép khai thác thủy sản; dữ liệu về cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão; dữ liệu về nhật ký, báo cáo khai thác; xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác; chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác...

Mỗi khi tàu cập cảng, ngư dân làm thủ tục chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác, chỉ cần nhập số hiệu tàu cá lên hệ thống VNFishbase là biết được hành trình của tàu cá khai thác trên biển, để làm căn cứ xác nhận nguồn gốc thủy sản. Thông qua hệ thống VNFishbase nhằm mục tiêu giám sát, quản lý số hóa 100% các thông tin hoạt động của tàu cá từ khi xuất cảng đi khai thác, cập cảng bốc dỡ sản phẩm, tới đăng kiểm cũng như hệ thống dữ liệu khai thác, mua bán của ngư dân.

Quá trình ứng dụng công nghệ vào khai thác hải sản đang mở ra hướng đi mới cho nghề biển tỉnh Quảng Trị, giúp ngư dân nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm chi phí và chủ động hơn trong quá trình đánh bắt. Các thiết bị hiện đại như máy định vị vệ tinh, hệ thống thông tin liên lạc, phần mềm dự báo ngư trường không chỉ hỗ trợ tìm kiếm luồng cá hiệu quả mà còn giúp đảm bảo an toàn cho tàu thuyền trên biển.

Bên cạnh đó, việc triển khai thiết bị giám sát hành trình còn tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý đội tàu, kiểm soát sản lượng khai thác và thực hiện cam kết với thị trường xuất khẩu về truy xuất nguồn gốc hải sản. Tuy nhiên, để công nghệ thực sự phát huy hiệu quả, cần nâng cao ý thức bảo vệ nguồn lợi thủy sản trong cộng đồng ngư dân. Áp dụng công nghệ hiện đại trong khai thác hải sản không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là giải pháp bền vững để Quảng Trị phát triển kinh tế biển gắn với bảo vệ chủ quyền và tài nguyên quốc gia.

Hải Linh