Ứng dụng công nghệ trong bảo tồn nguồn gen tại Vườn quốc gia Hoàng Liên

TMO - Những năm qua, Vườn quốc gia Hoàng Liên (tỉnh Lào Cai) đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong nhân giống, góp phần bảo tồn nhiều loài cây quý hiếm và tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương.  

Tại Vườn quốc gia Hoàng Liên, sự kết hợp giữa địa hình, khí hậu đã tạo nên hệ sinh thái đa dạng bậc nhất Việt Nam, với độ che phủ rừng đạt 90,29%. Vườn quốc gia Hoàng Liên được Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên và Tài nguyên Thiên nhiên (IUCN) công nhận là Trung tâm đa dạng thực vật, xếp loại A về giá trị sinh học bởi Quỹ Môi trường Toàn cầu, và là Vườn Di sản ASEAN từ năm 2003. 

Với vai trò "lá phổi xanh" của vùng Tây Bắc, những năm qua Vườn quốc gia Hoàng Liên luôn nỗ lực để bảo vệ và phát triển đa dạng sinh học. Trong đó, kỹ thuật nuôi cấy mô tế bào đã được ứng dụng hiệu quả tại Vườn quốc gia Hoàng Liên. Phương pháp này cho phép nhân nhanh số lượng lớn cây giống sạch bệnh, đồng nhất về mặt di truyền từ một phần rất nhỏ của cây mẹ. 

Trong những năm qua, Vườn quốc gia Hoàng Liên đã chủ trì và tham gia nhiều đề tài nghiên cứu khoa học từ cấp Nhà nước đến cấp tỉnh. Trong đó, Vườn quốc gia Hoàng Liên đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu các phương pháp nhân giống một số loài đỗ quyên bằng hạt và giâm cành tại núi Hoàng Liên”. Trên cơ sở đó, đơn vị đã điều tra và công bố 30 loài đỗ quyên phân bố tại Vườn, xây dựng được quy trình nhân giống 6 loài đỗ quyên bằng phương pháp gieo hạt và giâm hom.

Cùng với đó, Vườn quốc gia Hoàng Liên phối hợp xuất bản cuốn sách “Đa dạng hoa đỗ quyên Vườn quốc gia Hoàng Liên’’. Nhờ kết quả nghiên cứu của đề tài, đến nay, nhiều loài đỗ quyên quý hiếm đã được nhân giống thành công để bảo tồn trước nguy cơ tuyệt chủng.  

Bên cạnh đó, Vườn quốc gia còn thực hiện đề tài “Thử nghiệm sản xuất một số giống hoa lan Sa Pa bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào” được triển khai thành công. Vườn đã xây dựng vườn lan giống gốc nhằm bảo tồn, phát triển và quảng bá đa dạng sinh học, sự phong phú của hoa lan với hàng trăm loài khác nhau, được nhiều nhà khoa học đánh giá cao. Vườn chuyển giao kết quả nghiên cứu khoa học, cung cấp nhiều giống lan quý cho người dân sản xuất.

Vườn quốc gia Hoàng Liên đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong bảo tồn các nguồn gen (Ảnh minh họa). 

Việc ứng dụng khoa học, công nghệ vào nhân giống các loài cây quý hiếm đã mang lại hiệu quả kép. Vườn quốc gia Hoàng Liên không chỉ hoàn thành nhiệm vụ bảo tồn những nguồn gen quý mà còn tạo ra nguồn cây giống chất lượng cao, cung cấp cho người dân địa phương, giúp họ phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập bền vững. 

Cùng với công tác nghiên cứu, bảo tồn nguồn gen, những năm qua Vườn quốc gia Hoàng Liên đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong bảo vệ rừng, đa dạng sinh học. Theo đó, dữ liệu rừng và đất lâm nghiệp tại Vườn quốc gia Hoàng Liên đang quản lý đã được số hóa. Toàn bộ diện tích được cập nhật trên nền tảng bản đồ số thông qua phần mềm MapInfo, kết hợp với phần mềm theo dõi diễn biến rừng (DBR) giúp giám sát theo từng lô trạng thái... Hệ thống giám sát rừng bằng công nghệ viễn thám GIS đã được đưa vào sử dụng, giúp nhận diện sớm các biến động rừng, từ đó có các phương án ứng phó kịp thời. 

Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ GIS và ảnh viễn thám để xây dựng các phần mềm phục vụ công tác quản lý tài nguyên rừng. Đó là phần mềm phát hiện sớm và cảnh báo cháy rừng từ ảnh vệ tinh; phần mềm giám sát và phát hiện sớm mất rừng, suy thoái rừng; phần mềm bản đồ FRMS để cập nhật theo dõi diễn biến rừng; phần mềm Smartphone giúp kiểm lâm tuần tra, kiểm tra, quản lý đến từng lô rừng một cách hiệu quả. 

Công nghệ số còn được ứng dụng hiệu quả trong giáo dục môi trường và phát triển du lịch sinh thái. Du khách đến với Vườn quốc gia Hoàng Liên giờ đây có thể dễ dàng tiếp cận thông tin về các tuyến tham quan, loài sinh vật đặc hữu hay những giá trị sinh thái nổi bật thông qua mã QR đặt tại các điểm dừng chân. Trải nghiệm được nâng cao theo hướng hiện đại, tiện lợi và thân thiện hơn với môi trường.../.

Thu Thảo