Ứng dụng công nghệ trong bảo tồn đa dạng sinh học

TMO - Nhằm khắc phục những khó khăn về lực lượng kiểm lâm mỏng, trang thiết bị còn hạn chế trong công tác quản lý diện tích lớn rừng tự nhiên, thời gian qua Hạt Kiểm lâm Vườn quốc gia Cúc Phương đã triển khai ứng dụng phần mềm quản lý dữ liệu và báo cáo tuần tra (phần mềm SMART), nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn đa dạng sinh học và quản lý dữ liệu, báo cáo các hoạt động tuần tra một cách hiệu quả.

Vườn quốc gia Cúc Phương được biết đến là rừng đặc dụng và nguyên sinh lớn có diện tích trên 22 nghìn ha, nằm trên địa phận ba tỉnh Ninh Bình, Hòa Bình và Thanh Hóa.  Khu vực này sở hữu hệ sinh thái động thực vật vô cùng phong phú, đa dạng, nhiều loại động thực vật đặc hữu, quý hiếm với trên 2.000 loại thực vật bậc cao, 122 loại bò sát lưỡng cư, gần 2 nghìn loại côn trùng và 135 loài thú.

Với địa hình phức tạp, công tác tuần tra, bảo vệ rừng cũng như giám sát đa dạng sinh học tại Vườn quốc gia còn gặp nhiều khó khăn. Trước thực tế này, được sự hỗ trợ của Cơ quan phát triển Quốc tế Hoa Kỳ USAID, Vườn đã triển khai dự án hỗ trợ kỹ thuật “Quản lý rừng bền vững và Bảo tồn đa dạng sinh học ở Việt Nam” giai đoạn 2021 – 2025. Trong đó, Ban Quản lý vườn đã ứng dụng phần mềm Smart như một công cụ quản lý và giám sát việc thực thi nhiệm vụ, hoạt động tuần tra thực địa của lực lượng bảo vệ rừng.

Phần mềm Smart hỗ trợ lực lượng kiểm lâm ghi lại dữ liệu trong việc quản lý, giám sát của hoạt động tuần tra, bảo vệ rừng 

Smart là tên của bộ công cụ Quản lý dữ liệu và Báo cáo tuần tra, được xây dựng nhằm cải thiện hiệu quả thực thi pháp luật và giám sát đa dạng sinh học tại các khu rừng đặc dụng, phòng hộ. Phần mềm này đã và đang được áp dụng tại hơn 389 khu bảo tồn của 46 quốc gia trên thế giới. Bộ công cụ Smart bao gồm: Phần mềm Smart, Mô hình dữ liệu, Mẫu báo cáo smart và Hướng dẫn kỹ thuật phần mềm. Các phiên bản cập nhật Smart đều được đăng tải trên trang website của Tổng cục Lâm nghiệp tại địa chỉ: https://tongcuclamnghiep.gov.vn. 

Qua đó, thiết lập được bộ cơ sở dữ liệu quốc gia thông qua công cụ quản lý dữ liệu và tuần tra thống nhất dùng chung trên phạm vi cả nước từ Trung ương đến cơ sở, góp phần bảo tồn phát triển bền vững tài nguyên đa dạng sinh học quốc gia. Bên cạnh việc hỗ trợ các trang thiết bị thông minh, phần mềm thì việc tập huấn chuyển giao cách thức sử dụng phần mềm theo hình thức trực tiếp đã giúp đội ngũ cán bộ kiểm lâm nhanh chóng tiếp cận được công nghệ.

Định kỳ 15 ngày 1 lần dữ liệu được nhập vào phần mềm Smart, từ đó có thể quản lý, giám sát hoạt động của lực lượng bảo vệ rừng chuyên trách cũng như nắm bắt các thông tin kịp thời; đồng thời xây dựng báo cáo một cách khoa học, hợp lý. Với tài nguyên rừng quý giá cùng với giá trị đa dạng sinh học cao, việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác quản lý, bảo vệ rừng tại Vườn quốc gia Cúc Phương được đánh giá là giải pháp hiệu quả, từ đó Hạt Kiểm lâm tại Vườn quốc gia nắm bắt được diễn biến, hiện trạng rừng, hệ sinh thái, thúc đẩy triển khai các giải pháp, xây dựng kế hoạch bảo vệ diện tích rừng, đa dạng sinh học hiệu quả.

Linh Nhâm