Ứng dụng AI trong canh tác nông nghiệp công nghệ cao

TMO - Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho nông dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong sản xuất nông nghiệp công nghệ cao. Thông qua hệ thống phân tích dữ liệu và dự báo chính xác, công nghệ này giúp kiểm soát dịch bệnh, tối ưu nguồn lực, góp phần nâng cao chất lượng nông sản và tăng sức cạnh tranh.

Hiện nay, người dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã không còn xa lạ với việc ứng dụng công nghệ cao và trí tuệ nhân tạo vào quản lý sản xuất. Các khu vực sản xuất lúa có diện tích lớn đã có sự thay đổi trong ứng dụng khoa học kỹ thuật. Đơn cử, theo người dân sản xuất 9ha lúa tại xã Lâm Tân, thuộc  thành phố Cần Thơ, nếu trước đây, để xử lý thuốc trên 9ha ruộng, họ phải mất vài ngày và thuê thêm nhân công, vừa vất vả vừa tốn kém. Hiện nay chỉ cần chưa tới 2 giờ bay drone, công việc hoàn tất, an toàn hơn mà hiệu quả lại cao.

Không chỉ dừng lại ở thiết bị bay không người lái, nhiều hợp tác xã cũng mạnh dạn áp dụng công nghệ số trong quản lý đồng ruộng. Đại diện HTX trên địa bàn xã Thuận Hòa, thành phố Cần Thơ) - cho biết toàn bộ 63ha lúa thơm đặc sản của HTX được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, cơ giới hóa hoàn toàn và gắn mã QR để truy xuất nguồn gốc.

Chỉ với thao tác quét mã QR, người tiêu dùng, doanh nghiệp hay thương lái đều có thể nắm rõ thông tin từ chủ hộ, diện tích canh tác đến lịch sử gieo sạ, bón phân, xử lý giống.

Đây là bước đi quan trọng hướng đến nhật ký điện tử, góp phần xây dựng nền nông nghiệp minh bạch, hiện đại. Hợp tác xã này còn được đầu tư hệ thống quan trắc độ mặn, giám sát sâu bệnh cùng trạm bơm tự động, tất cả điều khiển qua điện thoại thông minh.

Nhờ đó, nông dân không cần ngày đêm canh nước hay canh rầy mà ruộng lúa vẫn đảm bảo điều kiện phát triển tốt nhất.

Trong những năm trở lại đây, máy bay không người lái được nông dân ưa chuộng sử dụng rộng rãi trong phun thuốc, bón phân, sạ giống trên lúa và rất nhiều loại cây ăn trái. Cùng với Cần Thơ, tại Trà Vinh ngày càng có nhiều bà con nông dân đưa máy bay nông nghiệp vào canh tác trên vườn cây cam, sầu riêng, mít,...

Nhờ việc tích hợp công nghệ phun sương vượt trội mà máy bay nông nghiệp có thể trải đều lượng thuốc lên trên bề mặt lá chỉ từ 60 - 100 lít nước trên mỗi hecta (ha). Hạt thuốc đậm đặc sẽ phân tán đều qua vòi phun giúp bám dính trên lá triệt để mà không cần đến nhiều nước, không chỉ giảm được lượng thuốc BVTV tồn dư trên nông sản khi thu hoạch mà còn hạn chế được tình trạng thuốc chảy xuống gây ô nhiễm đất và ảnh hưởng tới bộ rễ.

Người dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long tích cực sử dụng máy bay không người lái trong canh tác, chăm sóc lúa. (Ảnh: BDV). 

Tuy nhiên, để có thể phát huy hiệu quả của trí tuệ nhân tạo, trí tuệ nhân tạo dùng trong nông nghiệp nói riêng thì người dùng phải phân định được sức mạnh, rủi ro và khả năng kiểm soát rủi ro từ trí tuệ nhân tạo.

Từ những phân tích này, Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ nhận định, Việt Nam sẽ nhanh chóng xây dựng trung tâm siêu tính toán trí tuệ nhân tạo quốc gia và dữ liệu trí tuệ nhân tạo mở dùng chung. Việc phổ cập trí tuệ nhân tạo, bình dân học vụ trí tuệ nhân tạo sẽ được mở rộng, tạo tiền đề quan trọng để nông dân Việt Nam áp dụng các phương thức sản xuất hiện đại trong quá trình canh tác.

Thực tế hiện nay, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đang đứng trước những thách thức chưa từng có, như: biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn ngày càng phức tạp và tình trạng suy thoái đất. Mô hình sản xuất nông nghiệp truyền thống tỏ ra bất cập, không còn đủ sức đáp ứng yêu cầu về an ninh lương thực và phát triển bền vững. Giải pháp then chốt được các chuyên gia chỉ ra chính là chuyển đổi sang nền nông nghiệp thông minh ứng dụng các công nghệ tiên tiến để tạo ra bước đột phá.

Xác định rõ tầm quan trọng của khoa học công nghệ đối với sự phát triển của nông nghiệp, thời gian qua, nhiều tỉnh thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã ban hành nhiều kế hoạch, đề án cơ cấu lại ngành trồng trọt, chăn nuôi theo hướng phát triển các mô hình nông nghiệp ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật ưu việt như: Công nghệ sinh học, công nghệ nhà kính, công nghệ tưới nhỏ giọt, công nghệ cảm biến, tự động hóa, internet vạn vật… vào sản xuất nhằm chuyển trọng tâm sản xuất từ mục tiêu sản lượng sang chất lượng và hiệu quả.

Thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long cũng như nhiều địa phương trên cả nước đã đẩy mạnh triển khai giải pháp ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào quản lý sản xuất nông nghiệp. Nghị quyết nêu rõ, người dân và doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể, nguồn lực, động lực chính; nhà khoa học là nhân tố then chốt; Nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, thúc đẩy, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia…

Với lợi thế là trung tâm sản xuất nông nghiệp lớn nhất cả nước, việc đưa AI vào sản xuất giúp người nông dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long có thêm công cụ quản lý hiệu quả, từ khâu gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch đến tiêu thụ sản phẩm. Điều này không chỉ giảm thiểu chi phí, tối ưu nguồn lực mà còn đảm bảo nông sản đạt tiêu chuẩn cao, đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài nước.

Quan trọng hơn, AI góp phần hình thành nền nông nghiệp thông minh, thân thiện với môi trường và thích ứng tốt hơn trước những biến động khí hậu. Đây sẽ là hướng đi tất yếu, giúp Đồng bằng sông Cửu Long nâng cao giá trị nông nghiệp, khẳng định vị thế và đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển bền vững của cả nước.

Thanh Hường