Tuyên Quang đưa dữ liệu số vào giám sát, bảo vệ tài nguyên rừng

TMO - Tuyên Quang đang đẩy mạnh ứng dụng dữ liệu số trong giám sát và bảo vệ tài nguyên rừng, giúp nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước. Việc sử dụng bản đồ số, hệ thống theo dõi diễn biến rừng và các công cụ trực tuyến góp phần cảnh báo sớm nguy cơ vi phạm, bảo đảm rừng được quản lý chặt chẽ và minh bạch.

Tỉnh Tuyên Quang hiện có tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp hơn 1 triệu ha, bao gồm đất rừng đặc dụng hơn 106.000ha; đất rừng phòng hộ hơn 352.000ha; đất rừng sản xuất gần 550.000ha; diện tích có rừng ngoài 3 loại rừng là hơn 3.062ha, chiếm hơn 73% diện tích đất tự nhiên toàn tỉnh.

Với diện tích rừng rộng, nguồn tài nguyên rừng phong phú, tỉnh Tuyên Quang đang tạo bước tiến quan trọng trong quản lý lâm nghiệp khi đưa dữ liệu số vào giám sát và bảo vệ tài nguyên rừng. Việc ứng dụng hệ thống bản đồ số, cơ sở dữ liệu cập nhật theo thời gian thực và các nền tảng giám sát trực tuyến giúp lực lượng kiểm lâm theo dõi chính xác hiện trạng từng khoảnh rừng, nắm bắt kịp thời biến động và nhanh chóng phát hiện dấu hiệu vi phạm.

Các công cụ số cũng hỗ trợ phân tích nguy cơ cháy rừng, xác định điểm nóng và tự động cảnh báo để lực lượng chức năng triển khai biện pháp xử lý sớm. Bên cạnh đó, việc số hóa hồ sơ, quy hoạch và thông tin diễn biến rừng giúp tăng tính minh bạch, giảm sai lệch trong quản lý và tạo thuận lợi cho công tác phối hợp giữa các đơn vị. Đặc biệt, việc tích hợp dữ liệu từ vệ tinh, flycam và thiết bị đo đạc khiến công tác giám sát trở nên chủ động, chính xác và tiết kiệm nguồn lực.

Ngay từ năm 2021, Tuyên Quang đã chủ động triển khai hệ thống quản lý rừng trên không gian số thông qua việc ứng dụng Hệ thống thông tin quản lý ngành Lâm nghiệp, phần mềm theo dõi diễn biến tài nguyên rừng FRMS, bản đồ số GIS, cùng các công cụ giám sát bằng ảnh vệ tinh, flycam và thiết bị định vị GPS. Chi cục Kiểm lâm, Kiểm lâm khu vực, các công ty lâm nghiệp đều được tập huấn, hướng dẫn sử dụng phần mềm để đồng bộ dữ liệu.

Mỗi lô rừng, tiểu khu, chủ rừng được đánh dấu bằng tọa độ định danh cụ thể trên bản đồ số. Nhờ đó, việc theo dõi rừng không còn là những con số khô cứng trong sổ thống kê, mà đã được số hóa thành bản đồ sinh động, trực quan.

Cán bộ kiểm lâm sử dụng điện thoại thông minh tải các phần mềm ảnh viễn thám theo dõi diễn biến rừng như: MAPinr, Super GeoGPS, Geo2GPS liên kết với ảnh vệ tinh, hỗ trợ việc xác định vị trí, đánh dấu, tìm điểm theo những tọa độ có sẵn, hỗ trợ khảo sát thực địa, thu thập các thông tin địa lý, hiện trạng rừng.

Bên cạnh đó, kết hợp với ảnh vệ tinh Sentinel, máy định vị GPS để xác định tọa độ, nhận biết hiện trường và có thể phát hiện nhanh các điểm nghi mất rừng do sạt lở, chặt phá rừng. Đặc biệt, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Tuyên Quang đã xây dựng phần mềm cảnh báo sớm nguy cơ cháy rừng dựa trên công nghệ ứng dụng ảnh vệ tinh; đưa vào sử dụng, vận hành các biển báo hiệu cấp dự báo cháy rừng điện tử tự động hiển thị thông tin cấp dự báo nguy cơ cháy rừng và hệ thống dự báo, cảnh báo nguy cơ cháy rừng.

Lực lượng kiểm lâm Tuyên Quang giám sát chặt chẽ mọi biến động của rừng. (Ảnh: HL). 

Mọi điểm cháy trên địa bàn tỉnh được phát hiện và thông báo bằng tin nhắn qua điện thoại di động đến lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường, Chi cục Kiểm lâm tỉnh, Kiểm lâm các khu vực, giúp việc nắm bắt, chỉ đạo và xác minh được kịp thời, nâng cao tính chủ động trong công tác phòng cháy, chữa cháy rừng. Đến nay, toàn tỉnh Tuyên Quang đã hoàn thiện cơ sở dữ liệu số hóa trên 1 triệu ha rừng và đất lâm nghiệp, toàn bộ đã được cập nhật vào hệ thống FRMS và đồng bộ hóa với cơ sở dữ liệu quốc gia về lâm nghiệp.

Lãnh đạo Chi cục Kiểm lâm tỉnh Tuyên Quang cho biết, dù đạt nhiều kết quả tích cực, song Tuyên Quang vẫn xác định quản lý, bảo vệ rừng trên không gian số là quá trình lâu dài, cần được đầu tư đồng bộ và liên tục. Hạ tầng viễn thông ở vùng sâu, vùng xa còn hạn chế; nhiều chủ rừng cá nhân chưa quen với công nghệ; dữ liệu rừng vẫn cần được cập nhật thường xuyên để đảm bảo tính chính xác. Thời gian tới, Chi cục Kiểm lâm sẽ tham mưu với Sở Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục phối hợp với Cục Lâm nghiệp - Kiểm lâm, các doanh nghiệp công nghệ để xây dựng Trung tâm giám sát tài nguyên rừng thông minh, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong phân tích ảnh vệ tinh, nhận diện biến động, đồng thời tích hợp với hệ thống cảnh báo thiên tai, cháy rừng.

Tuyên Quang cũng định hướng phát triển nền tảng dữ liệu mở về lâm nghiệp, kết nối với các doanh nghiệp chế biến gỗ, các tổ chức quốc tế để hỗ trợ xuất khẩu gỗ hợp pháp, tạo giá trị gia tăng cho kinh tế rừng. Kết nối dữ liệu từ khâu trồng rừng, chăm sóc, khai thác, chế biến đến tiêu thụ. Đây là hướng đi phù hợp với chiến lược phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021-2030 của Chính phủ và xu thế chuyển đổi số quốc gia.

Thực hiện Nghị quyết số 36 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021 - 2030, trong đó có giải pháp về ứng dụng khoa học công nghệ vào quản lý, bảo vệ, phát triển rừng, ngành Kiểm lâm tỉnh Tuyên Quang sẽ tiếp tục chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin, các phần mềm trong quản lý, bảo vệ rừng, từ đó tăng cường giám sát, tuần tra rừng hiệu quả.

Việc Tuyên Quang mạnh dạn đưa dữ liệu số vào giám sát và bảo vệ tài nguyên rừng không chỉ khẳng định tư duy đổi mới mà còn mở ra hướng tiếp cận hiện đại trong quản lý lâm nghiệp. Khi thông tin được cập nhật liên tục, minh bạch lực lượng chức năng có thể xử lý tình huống kịp thời, từ đó, giảm thiểu thiệt hại và ngăn chặn hiệu quả các hành vi xâm hại rừng.

Đồng thời, hệ thống số hóa giúp tối ưu hóa nguồn lực, rút ngắn thời gian kiểm tra và nâng cao độ chính xác trong đánh giá. Đây là yếu tố quan trọng để địa phương tiến tới quản lý rừng bền vững, tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và đáp ứng tiêu chuẩn quản trị hiện đại trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay.

Lê Minh