TMO - Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) sẽ bàn giao hơn 1.500 ao trữ nước, chống hạn cho người dân các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận.

Những tháng cao điểm mùa khô từ tháng 12 năm trước đến tháng 3 năm sau, tỉnh Đắk Lắk và các địa phương như Ninh Thuận, Bình Thuận… luôn đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn nước tưới cho cây trồng. Nhiều công trình thủy lợi, chủ yếu là hồ đập nhỏ rơi vào mực nước "chết", khiến hoạt động sản xuất nông nghiệp ở đây gặp rất nhiều khó khăn. Nguồn nước mặt hiện có chỉ đáp ứng khoảng 40% so với nhu cầu. Theo thống kê sơ bộ của ngành Nông nghiệp Đắk Lắk, tính đến cuối tháng 3/2023 đã có hơn 1.300 ha (lúa, cây trồng cạn) khô kiệt nước, dẫn đến khả năng mất trắng; gần 160.000 ha (cà phê, sầu riêng, hồ tiêu, mắc ca và cây ăn trái) thiếu hụt nguồn nước tưới cho những đợt tiếp theo.

Trước thực trạng hạn hán xảy ra ngày càng gay gắt và nghiêm trọng, giải pháp chống hạn luôn là yêu cầu cấp thiết. Sở NN&PTNT Đắk Lắk cho biết, ngành nông nghiệp của tỉnh đã có nhiều giải pháp đồng bộ hỗ trợ nông dân canh tác trong tình hình biến đổi khí hậu như: Xây mới và nâng cấp các công trình thủy lợi, hệ thống kênh mương và chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp. Tuy nhiên, hiệu quả đối với nông hộ sản xuất nhỏ vẫn còn hạn chế. Chính vì thế, hoạt động hỗ trợ ao cho các hộ dân có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tình hình biến đổi khí hậu như hiện nay.

Một ao chung của 5 hộ dân đang được thi công. Ảnh: HG.

Dự án "Tăng cường khả năng chống chịu của sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ trước tình trạng mất an ninh nguồn nước do biến đổi khí hậu ở khu vực Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ, Việt Nam" (Dự án SACCR) đã và đang hỗ trợ thi công các ao chống chịu biến đổi khí hậu cho các hộ dân nghèo, cận nghèo, phụ nữ trụ cột dân tộc thiểu số. Đến 30/10/2023, tại tỉnh Đắk Lắk, Dự án đã triển khai xong 70 ao tại hai huyện Krông Pắc và Ea Ka. Trong đó, huyện Krông Pắc (34 ao), huyện Ea Kar (36 ao). Tổng dung tích 70 ao là hơn 60.000 m3 với diện tích tưới hơn 52 ha.

Mỗi ao được thiết kế để có thể tích trữ hiệu quả nguồn nước mưa và nước mặt; đồng thời cung cấp nguồn nước bền vững cho nông dân trong mùa khô hạn hàng năm tại địa phương; góp phần giảm đáng kể khả năng bị thiếu nước do hạn hán và tác động của biến đổi khí hậu đang diễn ra thường xuyên trong vùng Dự án.

Đối với những ao chống chịu khí hậu này, các chuyên gia thủy lợi đã sử dụng mô hình mưa để tính toán cân bằng nước, xem xét nhiều yếu tố như sử dụng tối đa nguồn nước sẵn có, phù hợp với điều kiện địa lý và rủi ro khí hậu cũng như kinh nghiệm truyền thống của địa phương. Phương pháp này đảm bảo rằng ao được xây dựng có thể chống chịu tốt với các kịch bản khí hậu khác nhau, đảm bảo cung cấp nước và sử dụng tốt trong thời gian dài. Ngoài ra, thiết kế của ao đã tính đến các tính năng sáng tạo để giảm thiểu thất thoát nước và tránh bồi lắng, thúc đẩy các hoạt động quản lý nguồn nước bền vững.

Hộ dân tại xã EA Kênh, huyện Krông Pắc được hỗ trợ đào ao dài 51 m, rộng 28 m, sâu 3 m, dung tích 4.300 m3. Ảnh: UNDP.

Một trong những khía cạnh quan trọng của Dự án là cách tiếp cận lấy cộng đồng làm trung tâm. Thông qua "các nhóm quản lý sử dụng ao", nông dân, đặc biệt là phụ nữ và người dân tộc thiểu số, đóng vai trò chính, tích cực tham gia giám sát xây dựng, vận hành và bảo trì. Bằng việc tham gia các buổi tập huấn, nâng cao năng lực, các nhóm do nông dân phụ trách sẽ đảm bảo ao được sử dụng một cách tối ưu và kịp thời giải quyết các thách thức kỹ thuật, lan tỏa tác động tích cực đến cộng đồng địa phương. Được biết, khi những ao chống chịu khí hậu này hỗ trợ nông dân và tăng cường khả năng chống chịu của họ, chúng sẽ góp phần vào việc tạo nên một tương lai an toàn và thịnh vượng hơn tại những vùng đất trọng điểm của nông nghiệp Việt Nam trong tương lai.

Dự án "Tăng cường khả năng chống chịu của sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ trước tình trạng mất an ninh nguồn nước do biến đổi khí hậu ở khu vực Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ, Việt Nam” do Quỹ Khí hậu Xanh tài trợ. UNDP phối hợp cùng Bộ NN&PTNT, UBND các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận cùng triển khai. Mục tiêu đến năm 2026, sẽ có 1.507 ao chống chịu khí hậu được xây dựng, bàn giao và vận hành đưa vào sử dụng.

Tính riêng tại tỉnh Đắk Lắk, Dự án sẽ xây mới 917 hệ thống kết nối điểm cuối; hỗ trợ thiết lập 2.335 hệ thống tưới tiết kiệm nước nội đồng, tập huấn về nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu thông qua các Lớp học đồng ruộng cho 5.838 hộ, hỗ trợ vật tư nông nghiệp cho 2.335 hộ và cải thiện khả năng tiếp cận tới thông tin thị trường, tín dụng và dịch vụ thông tin khí hậu nông nghiệp cho 29.980 hộ sản xuất nông nghiệp tại địa bàn dự án.

Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam cho biết, nước là yếu tố quan trọng nhất để cây trồng phát triển. Hạn hán, El Nino và biến đổi khí hậu đang có tác động tiêu cực đến nguồn nước. Đào ao để hứng nước mưa là một giải pháp tốt để thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu. UNDP kỳ vọng các ao sẽ giúp giải cơn khát cho cây trồng vào tháng cao điểm mùa khô.

Đức Huy

Tin nổi bật