Trà Vinh triển khai đồng bộ các phương án ứng phó hạn mặn

TMO - Tỉnh Trà Vinh thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp phòng chống hạn hán, thiếu nước, mặn xâm nhập trên địa bàn; trong đó, chú trọng việc khơi thông các tuyến kênh mương, đảm bảo nguồn nước phục vụ nhu cầu sản xuất, sinh hoạt của người dân, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do hạn hán, mặn xâm nhập gây ra.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trà Vinh, dự báo của Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ trong mùa khô năm 2023-2024, tình hình hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước hụt nguồn nước ngọt phục vụ cho sản xuất nông nghiệp sẽ xảy ra sớm và nghiêm trọng hơn. Đối với Trà Vinh là tỉnh giáp biển, nằm cuối nguồn tiếp ngọt của sông Hậu khả năng xâm nhập mặn và khô hạn sẽ chịu tác động lớn, nên ngành nông nghiệp tỉnh đã triển khai nhanh giải pháp chủ động ứng phó.

Bên cạnh đó, vào nửa đầu tháng 3/2024, vùng cửa sông Tiền, độ mặn sẽ đạt mức cao hơn trung bình nhiều năm. Độ mặn đạt mức khoảng 4 g/l và xâm nhập sâu từ 70 - 75 km trên sông Tiền. Ở vùng cửa sông Hậu, độ mặn cao nhất trên hệ thống sông Cửu Long đạt mức cao nhất vào giữa tháng 3/2024, với mức cao hơn trung bình nhiều năm từ 3 - 5 g/l, xâm nhập sâu nhất từ 55 - 60 km trên sông Hậu. 

Thời gian qua, các địa phương trên địa bàn tỉnh Trà Vinh đã đẩy mạnh việc khai thông dòng các tuyến kênh mương thủy lợi đầu mối để chủ động ứng phó với tình hình khô hạn xâm nhập mặn mùa khô 2023 - 2024. Cụ thể, các địa phương đã thực hiện hoàn thành nạo vét, đào mới 380 công trình thủy lợi nội đồng theo kế hoạch năm 2023. Các huyện trong tỉnh tổ chức phương tiện, vận động nhân dân tham gia trục vớt lục bình, vật cản dòng chảy ở tuyến kênh đầu mối được hơn 85.140 m2, cơ bản đảm bảo thông suốt được dòng chảy cấp nước vào nội đồng.

Cùng với thủy lợi nội đồng, ngành nông nghiệp tỉnh còn triển khai xây dựng và đưa vào vận hành 51 công trình cống (từ 1 - 2 cửa) và 15 trạm bơm điện, có công suất 2.400 m3/giờ/trạm, phục vụ cho diện tích sản xuất trên 4.325 ha đất nông nghiệp của khoảng 5.500 hộ dân tại vùng chịu ảnh hưởng lớn khô hạn, xâm nhập mặn trong mùa khô năm 2023 - 2024 và những năm sau này.

Các địa phương nạo vét kênh mương, khơi thông luồng lạch, đảm bảo dòng chảy cho nguồn nước về nội đồng. Ảnh: TH.  

Để chủ động ứng phó tình hình khô hạn, xâm nhập mặn, ngành nông nghiệp tỉnh Trà Vinh đã chỉ đạo các đơn vị chức năng, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các huyện triển khai giải pháp như tăng cường giám sát mặn, cập nhật dự báo thường xuyên các bản tin về diễn biến, tình hình xâm nhập mặn trên phương tiện thông tin đại chúng để địa phương, người dân nắm bắt và chủ động kịp thời việc trữ nước ngọt phục vụ sản xuất, phục vụ sinh hoạt phù hợp. Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các huyện phối hợp Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi tỉnh tổ chức kiểm tra, vận hành cống đóng, mở theo đúng kịch bản ngăn mặn xâm nhập, tích trữ nước ngọt đảm bảo cung cấp phục vụ cho sản xuất, vườn cây ăn trái,... 

Đối với sản xuất nông nghiệp, Sở NN&PTNT chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND các huyện, thị xã, thành phố và các đơn vị có liên quan tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ: Theo dõi chặt chẽ diễn biến, tình hình hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, kịp thời thông tin, dự báo, cảnh báo đến các cơ quan, đơn vị có liên quan và người dân biết để chủ động phòng, tránh, ứng phó với hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn. Xác định từng vùng, từng khu vực có khả năng bị ảnh hưởng bởi hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn để triển khai các biện pháp cụ thể, bảo đảm giảm thiểu ảnh hưởng đến sản xuất và dân sinh. Trường hợp xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn nghiêm trọng cần ưu tiên nguồn nước để cấp nước sinh hoạt cho người dân, chăn nuôi gia súc và tưới cho cây trồng có giá trị kinh tế cao, đặc biệt không để hộ dân nào thiếu nước sinh hoạt.

Bố trí mùa vụ sản xuất phù hợp với từng đối tượng cây trồng, vật nuôi; tăng cường công tác quản lý, kiểm tra chất lượng giống cây trồng, vật nuôi, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và vật tư nông nghiệp phục vụ sản xuất nông nghiệp; đồng thời, theo dõi tình hình sản xuất, triển khai có hiệu quả, kịp thời các biện pháp phòng, chống dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi để đảm bảo năng suất, chất lượng nông sản. 

Trong đó, đối với hoạt động trồng trọt: Rà soát, điều chỉnh cơ cấu cây trồng, lịch thời vụ sản xuất phù hợp, tránh thời điểm hạn hán, xâm nhập mặn gay gắt trùng thời gian sinh trưởng nhạy cảm của cây trồng, đặc biệt là vụ lúa Đông Xuân hàng năm; khuyến cáo người dân xuống giống theo đúng lịch thời vụ và phù hợp với khả năng đáp ứng nguồn nước của từng vùng. sử dụng giống thích nghi với điều kiện hạn, mặn; ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật về canh tác, chăm sóc cây trồng trong điều kiện thiếu nước ngọt, tưới tự động, tưới nhỏ giọt, phun sương, tưới ướt khô xen kẽ... để tiết kiệm nước.

Khuyến cáo mức độ chịu mặn của một số loại cây trồng phổ biến để người dân biết và lấy nước tưới cho phù hợp; kiên quyết không để người dân sản xuất tự phát, không theo quy hoạch, trái lịch thời vụ ở những khu vực có nguy cơ thiếu nước tưới; đối với cây màu chỉ xuống giống ở những vùng canh tác truyền thống và chủ động được nguồn nước tưới. Rà soát, khoanh vùng có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn đối với cây ăn trái, cây lâu năm, cân đối nguồn nước cần thiết trong thời gian bị ảnh hưởng xâm nhập mặn để chủ động tích trữ nước ngọt tưới cho cây trồng.

Các địa phương thuộc khu vực ĐBSCL chủ động phương án linh hoạt ứng phó với tình trạng xâm nhập mặn trong mùa khô. 

Theo dự báo của các cơ quan chức năng, trong mùa khô năm 2023-2024 ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long, xâm nhập mặn có khả năng xuất hiện sớm và ăn sâu hơn trung bình nhiều năm. Nguy cơ xâm nhập mặn gây thiếu nước, ảnh hưởng cho gần 100.000 ha lúa, cây ăn quả và người dân nhiều địa phương thiếu nước sinh hoạt. Vì vậy, các địa phương cần chủ động phương án ứng phó xâm nhập mặn, bảo đảm sản xuất và nước sinh hoạt cho nhân dân.

Theo nhận định, với mức xâm nhập mặn vào sâu như vậy, nguy cơ xảy ra thiếu nước cho khoảng 56.260 ha lúa ở các tỉnh: Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh và Sóc Trăng. Ngoài ra, xâm nhập mặn cũng có khả năng ảnh hưởng đến vùng chuyên canh cây ăn quả với diện tích khoảng 43.300 ha ở huyện Tân Trụ ( Long An), các huyện Chợ Gạo, Gò Công Tây (Tiền Giang), Mỏ Cày Nam, Châu Thành (Bến Tre) và Kế Sách (Sóc Trăng). Bên cạnh đó, xâm nhập mặn cũng gây nguy cơ thiếu nước sinh hoạt cho các hộ dân sống phân tán và công trình cấp nước tập trung khai thác nước mặt khu vực ven biển ở nhiều địa phương như: Bạc Liêu, Sóc Trăng, Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long...

Những năm qua, với sự chủ động ứng phó cho nên sản xuất nông nghiệp ở đồng bằng sông Cửu Long đã hạn chế được thiệt hại do xâm nhập mặn gây ra. Trong đó, việc nhận định sớm thời điểm xâm nhập mặn giúp các địa phương bố trí cơ cấu sản xuất phù hợp với tình hình nguồn nước, nhất là việc khoanh vùng đối tượng có nguy cơ bị ảnh hưởng cũng như điều chỉnh thời vụ sản xuất để né mặn, giảm thiểu diện tích sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng. Các địa phương đã chủ động nạo vét cửa lấy nước, hệ thống kênh mương, đào ao, giếng, đắp đập tạm ngăn mặn, lắp đặt trạm bơm dã chiến, xây dựng các công trình kiểm soát mặn giúp hạn chế thiệt hại do xâm nhập mặn.

Nhằm ứng phó với xâm nhập mặn mùa khô năm 2023-2024, Cục Thủy lợi (Bộ NN&PTNT) cho rằng các địa phương cần rà soát, xây dựng cụ thể kế hoạch đắp đập tạm, sửa chữa, nâng cấp các ô bao, bờ bao, cống để vừa bảo đảm ngăn lũ, triều cường và ngăn mặn; xác định vị trí, quy mô công trình, vùng tích trữ nước ngọt. Đồng thời, nạo vét các cửa lấy nước, hệ thống kênh mương, trữ nước ngọt; vận hành hợp lý công trình thủy lợi để lấy lượng nước ngọt cao nhất xuất hiện trong thời kỳ xâm nhập mặn; phân chia, điều tiết nguồn nước bảo đảm phục vụ cho các mục tiêu, tránh xảy ra tranh chấp, xung đột nguồn nước; định kỳ kiểm kê, theo dõi số lượng, chất lượng nguồn nước để phân phối cụ thể cho từng giai đoạn và điều chỉnh hợp lý khi nguồn nước thiếu hụt. 

Thùy Trang