TP. HCM dự kiến kiểm soát khí thải xe máy và ôtô sau năm 2025

TMO - Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP. HCM đề xuất chọn xe buýt thí điểm kiểm soát khí thải từ năm 2025, sau đó áp dụng đại trà đối với các phương tiện còn lại.

Nghị quyết 98 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sác đặc thù phát triển TP. HCM cho phép HĐND TP. HCM được ban hành các chính sách: Khuyến khích, hỗ trợ, ưu đãi đối với các cá nhân, hộ gia đình, hợp tác xã, doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi phương tiện giao thông từ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch và lộ trình thực hiện; thu mua, đổi phương tiện giao thông cũ sang phương tiện giao thông mới sử dụng năng lượng sạch; đầu tư phát triển phương tiện giao thông công cộng kết hợp lộ trình hạn chế phương tiện giao thông cá nhân để hạn chế ùn tắc giao thông.

Tháng 7/2023, UBND TP. HCM đã giao Viện Nghiên cứu phát triển TP. HCM chủ trì tham mưu, xây dựng đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, làm cơ sở trình HĐND TP. HCM. Tuy nhiên quá trình triển khai có nhiều nội dung chưa được làm rõ, cần nghiên cứu sâu và tổng thể hơn nên từ tháng 3/2024, lãnh đạo thành phố đã giao Sở GTVT là cơ quan chủ trì, tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện.

Qua rà soát kết quả nghiên cứu chuyên đề của Viện Nghiên cứu phát triển TP. HCM, Sở GTVT TP. HCM nhận thấy chưa đủ cơ sở báo cáo UBND TP trình HĐND TP ban hành chính sách chuyển đổi xe điện trên địa bàn huyện Cần Giờ trong năm 2024. Nguyên nhân là do nghiên cứu chưa đủ luận cứ thuyết phục cơ sở chọn huyện Cần Giờ để triển khai trước. Trong khi, khu vực trung tâm thành phố, sân bay Tân Sơn Nhất, cảng Cát Lái được đánh giá là có mức độ phát thải khí CO2 cao hơn.

Theo kinh nghiệm tại các quốc gia có nền công nghiệp phát triển phương tiện xe điện như Thụy Điển, Đức, Anh, Trung Quốc, họ đều chọn triển khai phân vùng kiểm soát khí thải phương tiện giao thông ở vùng lõi (ở một khu vực nhỏ) để lan tỏa ra các khu vực xung quanh. Đồng thời, loại hình được chọn chuyển đổi đầu tiên là xe công cộng, còn xe cá nhân sẽ triển khai sau cùng.

Sở GTVT TP.HCM đề xuất chọn xe buýt thí điểm kiểm soát khí thải từ năm 2025, sau đó áp dụng đại trà đối với các phương tiện còn lại. Ảnh: MQ. 

Theo Sở GTVT TP.HCM, căn cứ theo quyết định của Thủ tướng và quy định tại Nghị quyết số 98, xe buýt mới là đối tượng được ưu tiên (xe mô tô, xe ô tô cá nhân thực hiện sau). Do đó, chuyên đề đưa ra các chính sách khuyến khích, hỗ trợ, ưu đãi chuyển đổi xe mô tô của người dân, hộ gia đình trên địa bàn huyện Cần Giờ là chưa phù hợp. Ngoài ra, báo cáo nghiên cứu cũng chưa đánh giá công tác tổ chức và kết nối giao thông khi triển khai thực hiện. Chưa đánh giá về hệ thống hạ tầng cho xe điện, trạm sạc, nguồn điện, nguồn nhân lực sửa chữa xe điện. 

Bên cạnh đó, chưa xây dựng các cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân phát triển hạ tầng trạm sạc, thu đổi phương tiện, xử lý xe cũ. Chưa xác định rõ việc đầu tư, lắp đặt các trạm sạc điện thuộc trách nhiệm của Nhà nước hay của doanh nghiệp có xe điện...Sở GTVT TP.HCM đánh giá, đề án kiểm soát khí thải cần được nghiên cứu thêm và phải làm rõ nhiều nội dung để bảo đảm tính khả thi, hiệu quả, đúng quy định và phù hợp thực tiễn thành phố như cần thay đổi phương pháp tiếp cận, nghiên cứu để chuyển đổi phương tiện theo thứ tự ưu tiên phù hợp lộ trình chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng năng lượng xanh, theo quyết định của Thủ tướng và Nghị quyết 98.

Do đó, Sở GTVT TP.HCM đề xuất triển khai xây dựng đề án theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1, Sở sẽ xây dựng đề án chuyên đề chuyển đổi xe buýt sang sử dụng năng lượng xanh trên địa bàn TP để áp dụng từ năm 2025. Thời gian hoàn thành đề án trong tháng 10/2024.Giai đoạn 2, Sở sẽ thuê  đơn vị tư vấn xây dựng đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông.

Trong đó, bao gồm các loại phương tiện giao thông đường bộ; các cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích, ưu đãi và lộ trình thực hiện chuyển đổi, các giải pháp triển khai thực hiện có phân vùng kiểm soát khí thải. Đề án sẽ lấy ý kiến các sở ngành, các cơ quan trung ương, chuyên gia và tổ chức phản biện, đánh giá tác động. Sau khi hoàn thiện, đề án sẽ trình UBND TP để trình HĐND TP thông qua. Thời gian hoàn thành đề án trong quý 2/2025.

Đồng thời, Sở GTVT cũng kiến nghị UBND TP.HCM lập Tổ công tác liên ngành của thành phố (với sự tham gia của các sở ngành, các viện, trường đại học và các chuyên gia có kinh nghiệm trong các lĩnh vực có liên quan) để tham gia trong quá trình xây dựng đề án. Thống kê đến cuối năm 2023, TP.HCM quản lý hơn 9,2 triệu phương tiện, trong đó hơn 940.000 ôtô, gần 8,3 triệu xe máy (so với cùng kỳ năm 2022, lượng phương tiện tại thành phố tăng 4,64%).

Lê Diệp