Lâm Đồng chủ động kiểm soát an toàn bức xạ, hạt nhân

TMO - Tỉnh Lâm Đồng triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm từng bước nâng cao năng lực quản lý nhà nước, chủ động phòng ngừa và sẵn sàng ứng phó khi xảy ra sự cố bức xạ, hạt nhân.

Trong bối cảnh khoa học – công nghệ phát triển mạnh mẽ, bức xạ và năng lượng nguyên tử ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong y tế, công nghiệp, nông nghiệp và nghiên cứu khoa học. Trong y tế, các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như X-quang, CT, xạ hình hay xạ trị đã góp phần quan trọng trong việc phát hiện và điều trị bệnh, đặc biệt là bệnh ung thư.

Trong công nghiệp, bức xạ được sử dụng để kiểm tra chất lượng vật liệu, đo độ dày, mật độ sản phẩm, nâng cao độ chính xác và an toàn trong sản xuất. Trong nông nghiệp và khoa học, công nghệ bức xạ hỗ trợ chọn tạo giống, bảo quản nông sản và nghiên cứu môi trường.Tuy nhiên, nếu tiếp xúc với bức xạ ở mức độ vượt ngưỡng cho phép hoặc trong điều kiện không được kiểm soát, con người có thể đối mặt với nhiều tác hại nghiêm trọng.

Trước thực tế trên, tỉnh Lâm Đồng xác định bảo đảm an toàn bức xạ và hạt nhân là nhiệm vụ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, gắn trực tiếp với an toàn con người, môi trường và mục tiêu phát triển bền vững. Giai đoạn 2021 – 2025, tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm từng bước nâng cao năng lực quản lý nhà nước, chủ động phòng ngừa và sẵn sàng ứng phó khi xảy ra sự cố bức xạ, hạt nhân.

Công tác thông tin, tuyên truyền được duy trì thường xuyên, đa dạng về hình thức, qua đó nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân và cộng đồng trong phòng ngừa, ứng phó sự cố. Nhằm đưa kiến thức an toàn bức xạ đến gần hơn với cộng đồng, Sở Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với Báo và Phát thanh, Truyền hình Lâm Đồng xây dựng và phát sóng 5 phóng sự, 20 tin, bài tuyên truyền với nội dung phong phú, dễ tiếp cận. Cùng với đó, khoảng 4.000 tờ rơi hướng dẫn quy trình ứng phó sự cố bức xạ đã được thiết kế, in ấn và phân phát đến các tổ chức, đơn vị có thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ và các hộ dân sinh sống gần cơ sở.  

Tính đến tháng 12/2025, toàn tỉnh có 1.134 nguồn phóng xạ, trong đó 243 nguồn đang sử dụng và 888 nguồn đang lưu giữ tại các cơ sở thuộc lĩnh vực nghiên cứu, công nghiệp, an ninh và dịch vụ kỹ thuật. Ngoài ra, có 14 thiết bị bức xạ phát tia X đang được sử dụng tại 6 cơ sở, tổ chức, được Cục An toàn bức xạ và hạt nhân cấp phép. Công tác thanh tra, kiểm tra cơ sở sử dụng thiết bị bức xạ được tỉnh xác định là giải pháp trọng tâm để tăng cường quản lý nhà nước về an toàn bức xạ hạt nhân.

Công tác diễn tập ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân được tỉnh đặc biệt chú trọng (Ảnh minh họa: VT). 

Theo đó, Sở Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức thanh tra, kiểm tra các cơ sở y tế và tổ chức sử dụng thiết bị bức xạ, nhằm bảo đảm tuân thủ đúng các quy định về cấp phép, vận hành, bảo vệ nguồn phóng xạ và an toàn lao động. Sở Khoa học và Công nghệ cũng đang triển khai các chương trình tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý, nhân viên bức xạ và xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành, nhằm kịp thời xử lý mọi tình huống phát sinh.

Ngoài ra, công tác diễn tập ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân được tỉnh đặc biệt chú trọng. Các đợt tập huấn, tập dượt được chuẩn bị kỹ lưỡng, từ phổ biến kịch bản đến hướng dẫn sử dụng trang thiết bị cho lực lượng tham gia. Qua diễn tập, các lực lượng từng bước làm chủ kỹ năng ứng cứu, sử dụng thành thạo phương tiện chuyên dụng và rút kinh nghiệm thực tiễn để sẵn sàng xử lý tình huống phát sinh.

Tỉnh Lâm Đồng xác định, an toàn bức xạ không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước mà cần sự phối hợp chặt chẽ của các sở, ban, ngành, chính quyền địa phương, doanh nghiệp và toàn thể cộng đồng. Mỗi tổ chức, cá nhân sử dụng nguồn bức xạ phải tuân thủ nghiêm quy định pháp luật. Mỗi người dân cần chủ động tìm hiểu kiến thức cơ bản, bình tĩnh và hợp tác với cơ quan chức năng khi có tình huống phát sinh.../.

Lê Kiên