Tình trạng ấm lên toàn cầu gây hạn hán ở vùng Sừng châu Phi

TMO - Kể từ cuối năm 2020, các quốc gia ở vùng Sừng châu Phi, gồm Djibouti, Ethiopia, Eritrea, Kenya, Somalia, Nam Sudan và Sudan, đã phải hứng chịu đợt hạn hán tồi tệ nhất trong 40 năm qua. Trong đó, hiện tượng toàn cầu bị ấm lên chính là nguyên nhân gây nên đợt hạn hán tàn khốc ở vùng này. 

Báo cáo của Tổ chức hợp tác quốc tế chuyên nghiên cứu về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu World Weather Attribution (WWA) cho thấy, biến đổi khí hậu do con người gây ra đã khiến xác suất xảy ra hạn hán nông nghiệp ở vùng Sừng châu Phi tăng gấp 100 lần. Tình trạng hạn hán tàn khốc ở khu vực này đã không xảy ra nếu không chịu tác động từ khí thải gây hiệu ứng nhà kính. 

Nghiên cứu của WWA tập trung vào ba khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi hạn hán là miền Nam Ethiopia, Somalia và miền Đông Kenya. Qua phân tích lượng mưa ở ba khu vực hạn hán nhất ở vùng Sừng châu Phi này trong các năm 2021 và 2022, các nhà khoa học phát hiện ra rằng biến đổi khí hậu đang đảo lộn chu kỳ lượng mưa. Những cơn mưa kéo dài đang trở nên khô hơn, với lượng mưa có khả năng thấp gấp hai lần, trong khi những cơn mưa ngắn đang trở nên ẩm ướt hơn do biến đổi khí hậu.

Hạn hán nghiêm trọng đẩy các nước ở vùng Sừng châu Phi đối mặt với nhiều thách thức nhất là an ninh lương thực, nguồn nước. 

Xu hướng ẩm ướt trong những cơn mưa ngắn ngày gần đây đã bị che lấp bởi hình thái thời tiết La Nina, làm giảm lượng mưa trong những cơn mưa ngắn. Các nhà khoa học trên giải thích mặc dù biến đổi khí hậu ít ảnh hưởng đến tổng lượng mưa hằng năm trong khu vực, song nhiệt độ cao hơn đã làm tăng đáng kể lượng nước bốc hơi từ đất và thực vật, khiến đất ngày càng khô hạn.

Nếu không xảy ra hiệu ứng tăng nhiệt, vùng Sừng châu Phi sẽ không phải hứng chịu hạn hán nông nghiệp - khi cây trồng và đồng cỏ bị ảnh hưởng do thời tiết khô hạn - trong hai năm qua. Tình trạng thời tiết trên gây mất mùa trên diện rộng và gia súc chết hàng loạt, đồng thời khiến hơn 20 triệu người đứng trước nguy cơ mất an ninh lương thực nghiêm trọng.

Minh Vân