Tiền Giang chuyển đổi cơ cấu cây trồng thích ứng với biến đổi khí hậu

TMO - Ngành Nông nghiệp tỉnh Tiền Giang tập trung chuyển đổi cơ cấu cây trồng thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm nhẹ thiên tai tại các vùng ven biển Gò Công Tây, Gò Công Đông, Tân Phú Đông và thị xã Gò Công…qua đó giúp nông dân giảm bớt khó khăn, tăng thu nhập và mở hướng sản xuất nông nghiệp bền vững.

Năm 2023, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Tiền Giang tiếp tục thực hiện “Đề án điều chỉnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Tiền Giang đến năm 2030”. Theo đó, toàn tỉnh có gần 8.033ha đất lúa chuyển sang trồng màu, cây lâu năm đạt 113% kế hoạch. Đối với cây màu, diện tích luân canh trên nền đất lúa gần 4.642 ha, cây trồng chuyển đổi chủ yếu là dưa hấu, bắp, ớt. Lợi nhuận từ 63-310 triệu đồng/ha, cao hơn 15,6-20 triệu đồng/ha, cao hơn trồng lúa từ 1,1-3,3 lần, riêng ớt cao hơn 9,2 lần so với trồng lúa.

Trên cây ăn trái, giá bán các loại trái cây nhìn chung tăng. Bưởi, dứa tăng từ 1.500-2.000 đồng/kg. Thanh long, mãng cầu xiêm, mít tăng từ 8.000-18.000 đồng/kg. Sầu riêng tăng từ 25.000-50.000 đồng/kg. Bà con trồng cây ăn trái năm nay thu được lợi nhuận cao, khoảng 74 triệu đồng đến 1,7 tỷ đồng mỗi ha, có loại tăng đến 800 triệu đồng/ha.

Thời gian qua, ngành Nông nghiệp chú trọng Nghị quyết số 10 của Tỉnh ủy thực hiện các giải pháp tổ chức lại sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ, thực hiện liên kết sản xuất-tiêu thụ trên các sản phẩm chủ lực, có lợi thế cạnh tranh của từng vùng. Tại vùng phía tây chủ lực là cây sầu riêng, mít…Toàn ngành tiếp tục thực hiện đề án chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phía Bắc quốc lộ 1. Qua đó, toàn vùng đã chuyển đổi được 609 ha. Trong đó, chuyển sang cây ăn trái 594 ha. Đến nay, toàn vùng đã chuyển đổi trên 3.500ha.

Tại vùng trung tâm, chủ lực là cây thanh long, rau màu và chăn nuôi. Diện tích thanh long trong vùng đề án phát triển cây thanh long đến năm 2025 đạt trên 8.600ha, chiếm gần 96%, tăng trên 3.500ha, sản lượng trên 270.000 tấn, tăng trên 160.000 tấn so với trước. Vùng phía đông, toàn vùng đề án đã thực hiện cắt vụ, chuyển đổi cơ cấu cây trồng với diện tích gần 9.700ha (đạt trên 41,5%). Trong đó, cắt vụ thu đông 9.450ha và chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên 235 ha. Từ khi triển khai thực hiện đề án đến nay đã có trên 76.622ha cắt vụ và chuyển đổi cơ cấu cây trồng.

Biến đổi khí hậu và thời tiết bất thường đã tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất của người dân. Do đó, việc thay đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng phù hợp là hết sức bức thiết. Vấn đề này đã được lãnh đạo huyện Gò Công Tây quan tâm định hướng cho người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, tránh tự phát nhằm tạo tính bền vững cao, ít phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên và giá cả thị trường. Đối với lĩnh vực trồng trọt, huyện Gò Công Tây đã chú trọng quy hoạch các vùng sản xuất nông nghiệp gắn liền với chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thực hiện liên kết chuỗi, xây dựng mã số vùng trồng nội địa, xuất khẩu, mở rộng các vùng sản xuất lúa ứng dụng công nghệ cao...

Chuyển đổi từ lúa, hoa màu sang trồng sả tại huyện cù lao Tân Phú Đông (tỉnh Tiền Giang). Ảnh: NP. 

Thực hiện Nghị quyết 04 ngày 13/8/2018 của HĐND tỉnh Tiền Giang về chính sách hỗ trợ thực hiện cắt vụ, chuyển đổi mùa vụ và cơ cấu cây trồng các huyện phía Đông, tỉnh Tiền Giang đến năm 2025, đến nay huyện Gò Công Tây đã hỗ trợ cho 6.154 hộ nông dân, với tổng kinh phí hỗ trợ là 47,415 tỷ đồng. Chính sách hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu cây trồng được nhân rộng giúp nông dân đa dạng hóa cơ cấu các loại cây trồng ngày càng phong phú, giúp gia tăng lợi nhuận từ 3,9 - 5,6 lần so với trồng lúa, tiết kiệm chi phí đầu tư.

Trước tình hình biến đổi khí hậu, hạn mặn xuất hiện bất thường làm ảnh hưởng đến đời sống kinh tế và sản xuất nông nghiệp của nông dân, ngành Nông nghiệp huyện Gò Công Tây đã thực hiện đẩy mạnh tuyên truyền nông dân khi chuyển đổi phải lựa chọn cây trồng, cơ cấu giống, thời vụ, kỹ thuật chăm sóc, thâm canh phù hợp để đảm bảo hiệu quả kinh tế cao, ổn định và bền vững. Đến nay, toàn huyện Gò Công Tây đã cấp 13/13 mã số vùng trồng nội địa, gồm 10 mã số vùng trồng lúa, với gần 2.200 ha/3.284 hộ; 2 mã số vùng trồng dừa với 210.28 ha/336 hộ; 1 mã số vùng trồng thanh long với 39,09 ha/94 hộ và dưa hấu Bình Nhì thuộc Dự án Liên kết chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm tỉnh Tiền Giang.

Theo UBND huyện Gò Công Tây, để nâng cao chất lượng sản phẩm, huyện sẽ tiếp tục quan tâm hỗ trợ, định hướng chuyển đổi cây trồng thích ứng với biến đổi khí hậu và vùng chuyên canh; phát huy lợi thế của từng vùng, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ theo chuỗi giá trị phát triển bền vững cho sản xuất nông nghiệp địa phương. Trong đó, tiếp tục chú trọng triển khai nhiều kỹ thuật canh tác tiên tiến được phổ cập như: Trồng rau thủy canh, trồng rau trong nhà lưới, nhà màng; sử dụng màng phủ nông nghiệp…

Đồng thời, việc cơ giới hóa các khâu sản xuất từ làm đất đến phun xịt thuốc bảo vệ thực vật, tự động hóa khâu tưới tiêu đang được nông dân các vùng chuyên canh rau màu tại huyện Gò Công Tây áp dụng rộng rãi. Qua đó, giúp nghề trồng rau màu của huyện phát triển bền vững, đáp ứng nguồn nông sản sạch, an toàn cho thị trường và thu nhập của nông dân ngày càng ổn định, bền vững.

Tại huyện Châu Thành, theo báo cáo của UBND cho biết, từ năm 2016-2023 chuyển dịch trong nội bộ ngành trồng trọt diễn ra tương đối nhanh. Các xã đã chuyển đổi cơ cấu cây trồng 1.960ha, trong đó chuyển từ đất trồng lúa, vườn tạp sang cây ăn trái 1.372ha, lúa sang rau 583ha, rau sang cây ăn trái 5ha. UBND huyện Châu Thành, quá trình tái cơ cấu diện tích kém hiệu quả hoặc đất lúa đan xen trong vùng cây ăn trái đã chuyển dần sang cây trồng khác thích nghi, hình thành và phát triển các vùng chuyên canh các loại rau quả.

Năng suất và chất lượng sản phẩm trồng trọt cũng tăng lên, giúp gia tăng hiệu quả kinh tế của hầu hết các loại cây trồng. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng 49,64% so với năm 2015”. Đối với phát triển vùng chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh của huyện, đến nay đã phát triển 3.502,4 ha và dự kiến đến năm 2025 là 7.950 ha thuộc Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Ngành Nông nghiệp tỉnh ưu tiên phát triển các cây ăn trái có lợi thế so sánh và nhu cầu lớn như sầu riêng, thanh long, mít, dứa...Ảnh: MT. 

Dự báo tình hình thực hiện nhiệm vụ trong thời gian tới, ngành Nông nghiệp tỉnh cho rằng, biến đổi khí hậu; dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi; giá cả đầu vào tăng cao vẫn là những nguyên nhân chính tiếp tục ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp của tỉnh. Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ cao là xu hướng tất yếu để nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng, góp phần nâng cao thu nhập, ổn định đời sống của nông dân.

Trước dự báo tình hình, để hoàn thành nhiệm vụ đặt ra của kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021 - 2025, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, một trong những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm là ngành Nông nghiệp sẽ tập trung thực hiện có hiệu quả các đề án, dự án: Đề án cắt vụ, chuyển đổi mùa vụ và cơ cấu cây trồng các huyện phía Đông, tỉnh Tiền Giang đến năm 2025; Đề án phát triển cây thanh long tỉnh Tiền Giang đến năm 2025; Đề án phát triển cây sầu riêng tỉnh Tiền Giang đến năm 2025; Đề án chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi khu vực phía Bắc Quốc lộ 1 tỉnh Tiền Giang và các dự án chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ các nông sản chủ lực là thanh long, sầu riêng, xoài cát Hòa Lộc, sản phẩm chim cút, gà ác.

Ngành Nông nghiệp sẽ tập trung xây dựng các vùng sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn thông qua hỗ trợ đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng, đảm bảo an toàn dịch bệnh, đẩy mạnh sản xuất theo các quy trình sản xuất tốt, tăng cường chế biến để đa dạng hóa sản phẩm, phát triển các sản phẩm có chỉ dẫn địa lý hoặc theo yêu cầu cụ thể từng thị trường; xúc tiến việc xây dựng thương hiệu; tiếp tục tập huấn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho nông dân; xây dựng, triển khai thực hiện các mô hình trình diễn và dự án khuyến nông, tập trung vào ứng dụng công nghệ cao (nhà màng, nhà lưới, hệ thống tưới....), công nghệ vi sinh, sản xuất đạt chứng nhận GAP, xây dựng liên kết chuỗi trong sản xuất; chăn nuôi và nuôi thủy sản theo hướng an toàn sinh học - ứng dụng công nghệ sinh học, công nghệ cao gắn liên kết tiêu thụ, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu. 

Đồng thời, phát huy lợi thế ngành hàng trái cây đáp ứng nhu cầu trong nước và phục vụ xuất khẩu. Theo đó, ưu tiên phát triển các cây ăn trái có lợi thế so sánh và nhu cầu lớn như sầu riêng, thanh long, mít, dứa...;có bước đi phù hợp để thúc đẩy phát triển các cây ăn trái có triển vọng như xoài cát Hòa Lộc, bưởi da xanh, sapo. Tập trung củng cố, nâng chất vùng trồng cây ăn trái phía Nam Quốc lộ 1; từng bước chuyển đổi từ đất lúa sang trồng cây ăn trái, rau chuyên canh vùng giữa đường Quốc lộ 1 và phía Nam đường cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận; chuyển dần sang trồng cây ăn trái tại vùng trồng lúa phía Bắc đường cao tốc khi đủ điều kiện; phát triển ngành hàng rau quả theo hướng áp dụng công nghệ cao để đảm bảo chất lượng, chủng loại đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của thị trường.

Ngoài ra, ngành Nông nghiệp tiếp tục củng cố, nâng cao chất lượng, bảo bảo an toàn thực phẩm đối với các vùng trồng tập trung hiện có ở huyện Châu Thành, huyện Chợ Gạo, huyện Gò Công Tây, huyện Gò Công Đông và thị xã Gò Công. Riêng đối với sản xuất lúa gạo, ngành Nông nghiệp sẽ duy trì các vùng sản xuất lúa tập trung phía Bắc cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận (từng bước chuyển sang trồng cây ăn trái khi đủ điều kiện) và vùng Dự án Ngọt hóa Gò Công (thuộc huyện Gò Công Tây, huyện Gò Công Đông và thị xã Gò Công) với những đổi mới về tư duy, chính sách quản lý, sử dụng đất trồng lúa và sản xuất lúa gạo - từ tập trung phát triển về sản lượng sang coi trọng chất lượng, giá trị; vừa đảm bảo an ninh lương thực, vừa khai thác, sử dụng tài nguyên đất, nước một cách hiệu quả nhất.

Từ nay đến năm 2025, tỉnh Tiền Giang tiếp tục chuyển đổi cây trồng thêm 3.300ha; trong đó, chuyển sang trồng màu gần 1.100ha, cây ăn quả và cây lâu năm khoảng 1.700ha, còn lại là các cây trồng khác. Để việc chuyển đổi mang lại hiệu quả kinh tế, nâng cao thu nhập cho người nông dân, tỉnh tập trung chuyển giao kỹ thuật và công nghệ sản xuất theo hướng “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm” và công nghệ sinh thái; tích cực ứng dụng công nghệ cao trong quá trình thâm canh, tổ chức sản xuất theo tiêu chuẩn GAP, sản xuất hữu cơ; liên kết theo chuỗi giá trị, sản xuất rải vụ...

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang cho biết, các địa phương ven biển phía đông của tỉnh tiếp tục phát triển cây ăn quả chủ lực ở những địa bàn trọng điểm, khuyến khích nông dân mở rộng diện tích cây ăn quả đặc sản trên đất giồng cát ven biển, ven kênh mương “ngọt hóa”. Cùng với đó, chú trọng áp dụng đồng bộ các tiến bộ khoa học-công nghệ để tăng năng suất, sản lượng, bảo đảm chất lượng nông sản cung ứng cho xuất khẩu; hình thành các hợp tác xã, tổ hợp tác nhằm liên kết chuỗi giá trị, giải quyết “đầu ra” cho nông sản hàng hóa.

Định hướng của Tiền Giang là hình thành vùng trồng rau màu hàng hóa, vùng chuyên canh cây ăn quả đặc sản xuất khẩu tại các địa phương ven biển phía đông của tỉnh. Đây là cách để Tiền Giang phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững, giúp nông dân an tâm đẩy mạnh sản xuất thích ứng với biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, khắc nghiệt. 

Đức Minh