Tích cực bảo vệ nguồn lợi thủy sản từ biển

TMO -  Kiểm soát suy thoái nguồn lợi thủy sản từ biển là vấn đề được quan tâm bởi thuỷ sản có vai trò quan trọng đối với đa dạng sinh học, môi trường tự nhiên, và là nguồn cung cấp thực phẩm cho con người.  Thực hiện chỉ đạo của Chính Phủ về mục tiêu bảo tồn đa dạng sinh học, các địa phương đã tích cực triển khai tăng nuôi, đồng thời bảo vệ hệ sinh thái từ biển.

Lãnh đạo Cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, mục tiêu cụ thể mà ngành thủy sản đặt ra trong năm 2025 là tổng diện tích nuôi trồng thủy sản đạt 1,33 triệu ha, tăng 2% so với năm 2024; tổng sản lượng thủy sản đạt hơn 9,6 triệu tấn, trong đó sản lượng khai thác khoảng 3,6 triệu tấn, giảm 5,2% so với năm 2024; sản lượng nuôi trồng hơn 5,9 triệu tấn, tăng 3,5% so với năm 2024. Ngành thủy sản xác định mục tiêu đến năm 2030, tổng sản lượng đạt 9,8 triệu tấn, tăng 1,5%/năm, trong đó sản lượng nuôi trồng đạt 7 triệu tấn, tăng 4,4%/năm, sản lượng khai thác đạt 2,8 triệu tấn, giảm 3,5%/năm. Cùng với việc nuôi trồng tăng trưởng, đội tàu khai thác cũng đang giảm dần về số lượng.

Năm 2024, cả nước đã giảm còn 84.720 tàu cá, và theo lộ trình tới năm 2030 thì cả nước sẽ chỉ còn 83.600 tàu cá. Đối với mục tiêu tăng cường bảo tồn biển, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản đến năm 2030, cả nước có 27 khu bảo tồn biển được thành lập và hoạt động hiệu quả, 59 khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản, 63 khu vực cấm khai thác thủy sản có thời hạn, 27 khu vực cư trú nhân tạo cho các loài thủy sản. Với chuyển đổi sinh kế cho cộng đồng ngư dân, mục tiêu sẽ cắt giảm nghề lưới kéo và nghề lưới rê thu ngừ (những nghề xâm hại nguồn lợi và hệ sinh thái), chuyển đổi nghề khai thác ven bờ sang nghề khác, đồng thời tổ chức lại sản xuất theo hướng hợp tác xã, liên kết chuỗi...

Lãnh đạo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, xanh hóa toàn bộ chuỗi sản xuất, chế biến và tiêu thụ hàng hóa thủy sản là xu hướng chung toàn cầu trong thời gian tới, khi ngày càng nhiều quốc gia hướng đến bảo vệ môi trường, giảm phát thải trong các lĩnh vực sản xuất, xanh hóa sản phẩm nhập khẩu.

Nuôi thuỷ sản trên biển mang lại thu nhập tốt cho người dân. 

Nhu cầu phát triển bền vững, chuyển đổi xanh của các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam đang rất lớn, tuy nhiên theo các chuyên gia, các doanh nghiệp vẫn đang đối mặt với ba thách thức, bao gồm: Nguồn vốn để thực hiện, nhân sự có chuyên môn và các giải pháp kỹ thuật cụ thể, phù hợp. Bên cạnh khó khăn lớn nhất là nguồn vốn, trong tiến trình chuyển đổi xanh, doanh nghiệp còn đối mặt với những thách thức về thông tin, bởi chính sách xanh nhiều về số lượng, phức tạp về tính chất và liên tục phát triển theo thời gian, đặc biệt là không có một bộ tiêu chuẩn xanh chung, không có lộ trình chuyển đổi xanh thống nhất cho tất cả các loại hàng hóa xuất khẩu của doanh nghiệp. Để thúc đẩy chuyển đổi xanh, các cơ quan chức năng cần cung cấp, cập nhật thông tin kịp thời và ban hành hướng dẫn thực hiện chuyển đổi xanh.

Phối hợp, đàm phán, đối thoại với các đối tác thương mại để trao đổi cách thức thực thi chuyển đổi xanh tại doanh nghiệp. Đối với doanh nghiệp, cần chủ động tìm hiểu về các thỏa thuận xanh, các rào cản thế hệ mới như công bằng thương mại, phúc lợi động vật, thường xuyên cập nhật các chính sách xanh liên quan tới sản phẩm xuất khẩu, giảm phát thải trong toàn bộ công đoạn sản xuất…Mới đây, mô hình nuôi tôm không xả thải, sử dụng công nghệ tuần hoàn, ít thay nước và an toàn sinh học đã được Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Cà Mau phối hợp Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản II đầu tư và thử nghiệm thành công tại huyện Cái Nước và huyện Đầm Dơi. Đại diện pòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Đầm Dơi cho biết, đây là thành tựu lớn trong ngành tôm.

Công nghệ nuôi tôm tuần hoàn không xả thải là kỹ thuật mới giúp giảm được chi phí sản xuất, năng suất tôm nuôi có thể đạt tới 60-70 tấn/ha/vụ, trung bình mỗi năm có thể nuôi từ 6-8 vụ, từ đó tăng cao được sản lượng trên mỗi đơn vị diện tích ao nuôi. Đặc biệt, lượng carbon thải ra rất thấp, đáp ứng được xu hướng của ngành tôm trong tương lai. Nuôi trồng thủy sản trên biển (còn gọi là nuôi biển) cũng chính là cách sản xuất bền vững, bảo tồn nguồn lợi biển cho các thế hệ mai sau.

Quy hoạch không gian biển, tăng cường năng lực dự báo, là các lĩnh vực trọng tâm, đặt nền tảng cho sự phát triển nuôi trồng ngoài khơi. Việt Nam đã xác định nghề nuôi biển là một lĩnh vực ưu tiên, trong đó, yếu tố bền vững được xem như kim chỉ nam xuyên suốt quá trình phát triển. Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Theo đó, mục tiêu đặt ra là đến năm 2025, diện tích nuôi biển đạt 280 nghìn ha, sản lượng 850 nghìn tấn, kim ngạch xuất khẩu 0,8-1 tỷ USD; đến năm 2030, diện tích nuôi biển đạt 300 nghìn ha, sản lượng 1,4 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt 1,8-2 tỷ USD. Định hướng phát triển ngành nuôi biển của nước ta thời gian tới là phát triển nuôi biển công nghiệp với công nghệ tiên tiến, quy hoạch chặt chẽ, phương thức quản lý hiện đại; phát triển nuôi biển cả trong vùng ven bờ, trên vùng biển xa bờ, ngoài khơi xa, phát huy đa dạng sinh học của vùng nhiệt đới; tích hợp nguồn lực kinh tế kỹ thuật của các ngành dầu khí, đóng tàu, vận tải biển, bảo đảm phát triển bền vững...

Nguồn lợi thuỷ sản từ biển tạo sinh kế bền vững cho ngư dân bám biển.

Định hướng phát triển ngành nuôi biển của nước ta thời gian tới là phát triển nuôi biển công nghiệp với công nghệ tiên tiến, quy hoạch chặt chẽ, phương thức quản lý hiện đại; phát triển nuôi biển cả trong vùng ven bờ, trên vùng biển xa bờ, ngoài khơi xa, phát huy đa dạng sinh học của vùng nhiệt đới; tích hợp nguồn lực kinh tế kỹ thuật của các ngành dầu khí, đóng tàu, vận tải biển, bảo đảm phát triển bền vững...Đáng chú ý, tỉnh Khánh Hòa hiện đã hình thành vị thế là trung tâm nuôi biển hàng đầu của Việt Nam, với những lợi thế như đường bờ biển dài hơn 380 km, nhiều vịnh, vũng kín gió, cùng bề dày truyền thống trong nuôi trồng, chế biến thủy sản.

Trong hàng chục năm, việc nuôi biển bằng lồng bè gỗ truyền thống đã để lại nhiều hệ lụy về môi trường, không thích ứng được với biến đổi khí hậu. Việc chuyển đổi sang nuôi biển công nghệ cao, thân thiện với môi trường là định hướng lớn mà tỉnh Khánh Hòa đang theo đuổi để phát triển kinh tế biển xanh. Theo Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Khánh Hòa thông tin, chuyển sang nuôi biển công nghệ cao sẽ thay đổi phương thức sản xuất của người dân, bảo vệ môi trường, làm đẹp cảnh quan kết hợp phát triển du lịch sinh thái. Tỉnh đang từng bước chuyển đổi xanh trong nuôi biển; đưa ngành nuôi biển phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa, công nghiệp, tiên tiến.

Tỉnh Khánh Hòa cũng xác định mục tiêu đến năm 2030, chuyển đổi 100% lồng bè nuôi truyền thống sang nuôi lồng nhựa tổng hợp, ứng dụng công nghệ cao, phương thức quản lý hiện đại. Ngành thủy sản xác định mục tiêu đến năm 2030, tổng sản lượng đạt 9,8 triệu tấn, tăng 1,5%/năm, trong đó sản lượng nuôi trồng đạt 7 triệu tấn, tăng 4,4%/năm, sản lượng khai thác đạt 2,8 triệu tấn, giảm 3,5%/năm.

Nuôi biển sẽ ngày càng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế biển, góp phần đưa Việt Nam trở thành một quốc gia mạnh về biển, giàu từ biển trong thế kỷ của biển và đại dương. Với những tiềm năng, lợi thế về biển cùng những chiến lược phát triển thủy sản xanh và bền vững, trong tương lai, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành cường quốc nuôi biển của khu vực Đông Nam Á.

Định hướng phát triển ngành nuôi biển của nước ta thời gian tới là phát triển nuôi biển công nghiệp với công nghệ tiên tiến, quy hoạch chặt chẽ, phương thức quản lý hiện đại; phát triển nuôi biển cả trong vùng ven bờ, trên vùng biển xa bờ, ngoài khơi xa, phát huy đa dạng sinh học của vùng nhiệt đới; tích hợp nguồn lực kinh tế kỹ thuật của các ngành dầu khí, đóng tàu, vận tải biển, bảo đảm phát triển bền vững.../.

Thu Thảo