Thực hiện số hóa bộ tem sinh vật biển

TMO - Nhằm giới thiệu rộng rãi bộ tem sinh vật biển ra công chúng và đáp ứng việc bảo quản, tra cứu tư liệu, Bảo tàng Hải dương học (TP.Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa)đang nỗ lực số hóa bộ tem, phấn đấu hoàn thành vào dịp kỷ niệm 100 năm Ngày thành lập Viện Hải dương học (14-9-1922 - 14-9-2022).

Hiện nay bảo tàng đang sở hữu bộ sưu tập hơn 16.000 con tem với các chủ đề về sinh vật biển, đa dang sinh học, văn hóa biển… Đây là một phần trong bộ sưu tập tem của Giáo sư, Tiến sĩ Yasuwo Fukuyo - nguyên giáo sư Trường Đại học Tokyo (Nhật Bản), nhà sưu tập tem nổi tiếng với hơn 30.000 con tem. Bộ sưu tập đặc biệt này góp phần làm đa dạng thêm tư liệu, hình ảnh về biển nói chung cũng như sinh vật biển nói riêng tại bảo tàng.

Thông tin từ Viện Hải dương học cho biết, ngoài giá trị về mặt số lượng, bộ sưu tập còn nhiều con tem đặc biệt như tem về sinh vật biển Việt Nam, tem được ghép từ hình ảnh của hàng nghìn loài cá…Từng con tem như kể lại một câu chuyện về một loài sinh vật biển nào đó, giúp chúng ta tái hiện thế giới đại dương phong phú.

Những mẫu tem tiêu biểu về sinh vật biểu tại bảo tàng

Tuy nhiên đến nay, bộ tem chỉ mới một lần được trưng bày tại Bảo tàng Hải dương học nhân dịp Festival Biển 2019 và được xác lập kỷ lục Bộ tem sinh vật biển lớn nhất Việt Nam với 890 con tem về các loài sinh vật biển. 

Từng con tem chưa được định danh trên cơ sở dữ liệu của Viện Hải dương học sẽ khó khăn trong việc quản lý nội dung thông tin bộ tem, tra cứu hay tổ chức triển lãm phục vụ công chúng. Chính vì vậy, Viện Hải dương học đã xây dựng đề tài khoa học công: “Xây dựng cơ sở dữ liệu và số hóa bộ tem của Viện Hải dương học phục vụ công tác tra cứu và truyền thông”.

Các chuyên gia tại Viện Hải dương học đang phấn đấu hoàn thành công tác số hóa bộ tem nhằm phục vụ cho việc tra cứu, bảo quản 

Để thực hiện việc số hóa bộ tem, đầu tiên mỗi con tem sẽ được scan bằng máy chuyên dụng đạt độ phân giải và được cân chỉnh đáp ứng yêu cầu. Thông tin của từng bộ tem/con tem dựa vào thông tin gốc từ người sưu tập, thông tin tra cứu bổ sung và chỉnh lý theo thông lệ quốc tế (được quy định bởi các trang web chuyên dùng). Cơ sở dữ liệu về bộ tem sẽ được lưu trữ dưới dạng Excel gồm các thông tin như: Mã con tem, album gốc, số trang, nơi phát hành, năm phát hành, tên con tem, tên tiếng Anh…

Sau khoảng thời gian thực hiện nghiên cứu, các nhà khoa học tại Viện Hải dương học  đã số hóa 18 album tem, hơn 8.000 con tem thuộc 9 nhóm sinh vật, gần 3.000 loài được thu thập từ 190 địa điểm khác nhau trên toàn thế giới.

Bộ sưu tập giới thiệu 11 bộ tem với các chủ đề khác nhau như: Rùa biển, cá đuối, cá mập, giáp xác, san hô, cá rạn san hô, ốc, da gai, sinh vật độc, cá voi, thực vật biển. Ngoài ra, website còn giới thiệu bộ sưu tập tem tại địa chỉ http://tem.baotanghdh.vn với 152 con tem thuộc 11 chủ đề, 8 set tem tiêu biểu. Việc số hóa bộ tem của Viện là việc làm thiết thực nhằm quảng bá hình ảnh viện, đa dạng sinh học biển đến công chúng. Đồng thời bảo quản và phục vụ tra cứu tài liệu theo xu hướng số hóa.

Bùi Phấn