TMO - Hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản Việt Nam là nền tảng số phục vụ việc ghi nhận, quản lý và tra cứu thông tin nguồn gốc đối với các sản phẩm nông, lâm, thủy sản trong suốt quá trình sản xuất, chế biến, vận chuyển và lưu thông trên thị trường.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa ra mắt Hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản Việt Nam. Công cụ này giúp người tiêu dùng kiểm tra thông tin sản phẩm, đồng thời hỗ trợ cơ quan quản lý giám sát và truy vết hàng hóa. Đây là một trong những nhiệm vụ nhằm cụ thể hóa chỉ đạo của Ban Bí thư tại Kết luận số 207-KL/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và trách nhiệm quản lý của Nhà nước trong bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; đồng thời triển khai Quyết định số 100/QĐ-TTg và Công điện số 150/CĐ-TTg về tăng cường truy xuất nguồn gốc, bảo đảm chất lượng và uy tín nông, lâm, thủy sản Việt Nam.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, truy xuất nguồn gốc không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc. Người tiêu dùng ngày nay không chỉ quan tâm đến giá cả, mà còn đặc biệt chú trọng tới nguồn gốc, chất lượng, độ an toàn, tính minh bạch và trách nhiệm xã hội của sản phẩm.

Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị đã xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt cho phát triển nhanh và bền vững đất nước, trong đó dữ liệu, nền tảng số và hệ sinh thái số quốc gia giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Việc ra mắt Hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản Việt Nam chính là bước đi cụ thể nhằm xây dựng hạ tầng dữ liệu số về nông sản, phục vụ hiệu quả cho quản lý nhà nước, sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng; đồng thời thúc đẩy ứng dụng công nghệ số trong toàn bộ chuỗi giá trị nông nghiệp.

Hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản giúp người tiêu dùng kiểm tra thông tin sản phẩm, đồng thời hỗ trợ cơ quan quản lý giám sát và truy vết hàng hóa (Ảnh minh họa).

Hệ thống này không chỉ là một giải pháp công nghệ, mà còn là công cụ quản lý hiện đại, góp phần phòng, chống gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng; thúc đẩy sản xuất nông nghiệp theo hướng minh bạch, có trách nhiệm và bền vững Hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản Việt Nam là nền tảng số phục vụ việc ghi nhận, quản lý và tra cứu thông tin nguồn gốc các sản phẩm nông, lâm, thủy sản trong suốt quá trình sản xuất, chế biến, vận chuyển và lưu thông trên thị trường.

Thông qua hệ thống, người tiêu dùng có thể kiểm tra thông tin sản phẩm một cách minh bạch, trong khi cơ quan quản lý có cơ sở theo dõi, thống kê và thực hiện truy vết khi cần thiết. Hệ thống gồm ba hợp phần chính: Hệ thống truy xuất dành cho người tiêu dùng, người dân và doanh nghiệp; hệ thống các đơn vị cung cấp giải pháp để cập nhật thông tin nguồn gốc; và hệ thống dành cho cơ quan quản lý nhà nước để giám sát, truy vết sản phẩm.

Lộ trình áp dụng hệ thống này sẽ theo 3 giai đoạn. Ở giai đoạn đầu, Bộ sẽ thí điểm truy xuất với trái sầu riêng trong 6 tháng tới. Từ 1/7/2026, hệ thống vận hành chính thức, mở rộng sang các nhóm nông sản thiết yếu. Sau đó, từ 1/7/2027, toàn bộ nông sản (trong nước, xuất khẩu) sẽ được truy xuất nguồn gốc qua hệ thống này và thí điểm với hàng nhập khẩu.

Hiện tại, 6 doanh nghiệp xuất khẩu tham gia thử nghiệm dán tem xác thực điện tử (QR code) cho các lô sầu riêng. Người dân khi quét mã QR đính trên quả sẽ được chuyển tới trang dữ liệu của Bộ. Tại đây, toàn bộ nhật ký hành trình sản phẩm, từ mã vùng trồng, ngày thu hoạch, kho lưu trữ đến đơn vị phân phối được hiển thị minh bạch.

Thời gian tới, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật sẽ phối hợp với các đơn vị và địa phương thống nhất cách tiếp cận trong ghi chép nhật ký canh tác, sử dụng vật tư nông nghiệp và mô tả biện pháp phòng trừ sinh vật gây hại, bảo đảm phù hợp thông lệ quốc tế, yêu cầu từng thị trường và dễ áp dụng trong thực tiễn. Cùng với đó là chuẩn hóa thuật ngữ, cách diễn giải chuyên ngành để bảo đảm tính thống nhất và liên thông dữ liệu.

Việc triển khai truy xuất nguồn gốc sẽ lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, khuyến khích sự tham gia chủ động trên cơ sở hài hòa lợi ích. Đối với nội dung thí điểm truy xuất nguồn gốc sầu riêng, hệ thống được tổ chức vận hành đồng bộ, gồm: quản trị, vận hành trục truyền nhận dữ liệu và Cổng thông tin tra cứu; thiết lập đầu mối hỗ trợ kỹ thuật, đường dây nóng; đồng thời phối hợp với các đơn vị chức năng thuộc Bộ Công an để tích hợp, nạp dữ liệu vào Tem xác thực điện tử (QR/NFC/RFID), bảo đảm sự thống nhất, chính xác giữa thông tin trên tem và dữ liệu truy xuất.../.

Trần Dũng